Spośród języków północnej Europy to islandzki uznawany jest za ten, którego najbardziej dotyczy zjawisko językowego puryzmu. Na wyspie gejzerów SMS to smáskilaboð, a laptop określa się słowem fartölva (dosł. przenośna licząca wieszczka). Język farerski nie zostaje w tyle i także pochwalić się może wieloma interesującymi neologizmami.
W drugim z wyspiarskich języków skandynawskich, w farerskim znaleźć można liczne zapożyczenia z języka duńskiego – jak chociażby bilur (samochód) czy bio (kino). Znajdzie się także kilka pożyczonych po sąsiedzku słów z islandzkiego, np. bókmentir (literatura). Na całe szczęście Farerowie uniknęli zaśmiecenia swojego ojczystego języka branymi często na ślepo zapożyczeniami z angielskiego. Zazdroszczę im tego, gdy cierpnie mi skóra słysząc o iwentach, fitbekach, brifingach, mitingach i drajwerach.
Farerskie neologizmy
Jak więc tworzone są farerskie neologizmy wynikające chociażby z rozwoju technologii? Zerknijmy do słownika sprotin.fo i na stronę Rady Języka Farerskiego Málráðið. Na DVD nie istnieje niestety w języku polskim określenie w rodzaju Wszechstronny Krążek Cyfrowy. Natomiast w farerskim w odniesieniu do niego używa się słowa margfløga (marg – liczny, zróżnicowany + fløga – dysk kompaktowy). Słowem geymi nazywa się pendrive’a (pochodzi ono od czasownika goyma – zachować, zapamiętać). Zaś afturboðan (aftur – wsteczny, boðan – wiadomość) to farerska wersja angielskiego słowa feedback. Piłkarska pułapka ofsajdowa to rangstøðufella (rang – zła strona + støða – pozycja + fella – pułapka).
Nadająca od 1984 r. farerska telewizja nosi nazwę Sjónvarp Føroya (sjón – widok + varp – rzucać). Natomiast na radio obowiązują aż trzy określenia: útvarp (út – na zewnątrz), kringvarp (kring – dookoła, w okolicy) oraz ljóðvarp (ljóð – dźwięk). Odbiornik radiowy czy telewizyjny trzeba czymś zasilić – w farerskich gniazdkach płynie ravmagn (rav – bursztyn, magn – siła).
Najbardziej płodnym autorem farerskich neologizmów jest Jóhan Hendrik Poulsen, który stworzył ich ponad tysiąc (!). Kilka z nich stosuje się na Wyspach powszechnie. Są to między innymi fløga – płyta CD i telda – komputer. Fløga jest ciekawym przypadkiem neologizmu, słowo to bowiem wcześniej oznaczało cienką warstwę siana w stogu.
Miejsce Tworzące Mądrych
Język wraz farerską kulturą, historią, literaturą i kuchnią zgłębić można w trakcie trwającego trzy sierpniowe tygodnie kursu w ramach Faroese Summer Institute. Organizuje go Fróðskaparsetur Føroya – Farerski Uniwersytet, którego nazwa w dosłownym tłumaczeniu oznacza Miejsce Tworzące Mądrych (fróður – mądry, dobrze poinformowany + skapa – tworzyć, formować + setur – miejsce).
