Jak nauczyć się gotować po hebrajsku?

[Wpis dla trochę bardziej zaawansowanych] Mogą w tym pomoc odpowiednie słówka, przeglądanie przepisów i oglądanie gotowania na nagraniach. Co do nagrań wybrałem też takie nietypowe – jednym z nich jest fragment bajki Muminki, w którym Mała Mi narzeka, że zapomniano o jej urodzinach i postanawia sama urządzić sobie przyjęcie. Właśnie od tego zaczniemy (poniżej zamieszczam fragment; warto go obejrzeć wraz z listą wyrażeń znajdującą się pod filmikiem). Kuchnia izraelska po hebrajsku nigdy nie była taka prosta…

•  sama sobie zrobię imprezę – אני אעשה מסיבה לעצמי
  upiekę tort urodzinowy – אאפה עוגת יום הולדת
  i przygotuję wszelkiego rodzaju potrawy – ואכין כל מיני מאכלים
  myślę, że jest tu wszystko, żeby upiec ciasto: jajka, cukier, masło, mąka אני חושב שיש כאן הכול שצריך כדי לאפות עוגה: ביצים, סוכר, חמאה, קמח
  widziałam gotującą Mamę Muminka i to nie wydaje mi się trudne – ראיתי את האימה מומין מבשלת וזה לא נראה קשה
  krojenie cebuli nie należy do przyjemności – קיצוץ בצל זה לא בדיוק תענוג גדול
•  jaki straszny zapach! – איזה ריח נורא
  a teraz włożę wszystko do garnka i dodam sól – ועכשיו אני אכניס הכול לסיר ואוסיף מלח
  jeśli sól wygląda jak pieprz, no to jest naprawdę pieprz – אם מלח נראה כמו פלפל, אז הוא באמת פלפל
  to będzie bardzo ostre danie – זה יהיה מאכל חריף מאוד
  mieszamy wszystko i sałatka gotowa – מערבבים הכול והסלט מוכן
  zbyt słodkie – יותר מדיי מתוק
  może jeśli dodamy do tego soli, smak się poprawi – אולי אם נוסיף לזה מלח, הטעם תשתפר
  to okropny i straszny dzień – זה איום ונורא
  a więc dodam do tego mnóstwo innych rzeczy, żeby sól nie była wyczuwalna- אז אוסיף לזה המון דברים אחרים כדי שלא יורגש המלח
  nie można gotować według żelaznych zasad – אי אפשר לבשל לפי כללי ברזל
  wolno i trzeba tu zaktywizować wyobraźnię i inspirację – מותר וצריך להפעיל כאן דמיון והשראה
  i jeśli tylko będziemy używać składników wysokiej jakości, efekt zawsze będzie dobry lub przynajmniej zadowalający –
  ואם מפקידים להשתמש רק בחומרים משובחים, התוצאה תמיד טובה או לפחות סבירה
  teraz gotowe – אכשיו זה מוכן
  prawda jest taka, że to nie wygląda zbyt dobrze – האמת היא שזה לא נראה כל כך טוב
  ale jestem pewna, że to smaczne, bo sama to przygotowałam – אבל אני בתוחה שזה טעים כי אני בעצמי הכנתי את זה
  czy coś tu się przypala? – משהו נשרף כאן?
  ciasto! powinnam była już dawno wyjąć je z pieca. o nie! – העוגה! הייתי צריכה להוציא אותה מהתנור מזמן. אוי לא!
  ale najważniejsze są intencje – אבל העיקר היא הכוונה

Kolejny fragment związany z kulinarnymi porażkami można obejrzeć tutaj: na filmiku (nie)idealna pani domu z zapałem prezentuje swoje kulinarne zacięcie. i jeszcze ten pan z dość uniwersalnym przepisem. Więcej przydatnego słownictwa można znaleźć też na stronach:
http://www.english-hebrew-dictionary.com/cooking-and-baking-1.htm
http://www.in-hebrew.co.il/english/hebrew-english_253.php
http://www.dictionary.co.il/house_kitchen.htm.

Można też poszukać gotowania na ekranie odpowiadającej nam potrawy na jednej z tych playlist:
lista 1, lista 2, playlista 3, playlista 4 i na koniec wegańskie sushi.

Przepisy kulinarne w języku hebrajskim można znaleźć na przykład na tych stronach internetowych:
https://www.vegan-friendly.co.il/מתכונים-טבעוניים
http://www.mako.co.il/food-recipes/recipes_column-vegan-recipes
https://veg.anonymous.org.il/cat12.html.

Wypadałoby jeszcze napisać kilka słów o kuchni żydowskiej, której odmianą jest kuchnia izraelska. Możemy znaleźć w niej precle, bajgle, strucle czy strudle (hebrajski odpowiednik „małpki” internetowej to właśnie sztrudel- שטרודל), chałkę (przydatną w czasie szabatu), macę (również szczególnie ważną ze względów religijnych), czulent, tchinę (tahini), hummus, babaganusz, falafle. Potrawy izraelskie często świadczą o długiej historii diaspory na całym świecie, dlatego np. obwarzanki czy precle mogą się kojarzyć zarówno z Krakowem, jak i kuchnią żydowską. Można obejrzeć uliczną sondę pewnego Izraelczyka, który pyta sprzedawcow hummusu, dlaczego ukradli Arabom hummus (napisy angielskie, ale warto wsłuchać się w hebrajski bez spoglądania na nie). Na tym samym kanale znajdziemy też odpowiedź Izraelczyków na pytanie, co jest ich narodową potrawą.

Hebrajskie słowa na oznaczenie kucharza- טבח (tabach) i kuchni- מטבח (mitbach) biorą się z tego samego rdzenia, co טבח (tawach), czyli ’zarzynać’, i טבח (tewach), czyli ’zarzynanie’, ’rzeź’. Dlatego istotną ciekawostką kulturową wydaje mi się to, że aż 1,3 miliona Izraelczyków (co 6 osoba) nie je zwierząt, przy czym z drugiej strony w Izraelu żyje wielu ortodoksów (stanowią oni mniej więcej 20 procent Izraelczyków), którzy praktykują obój rytualny. Jednak również wśród osób religijnych istnieje potrzeba szukania weg(eteri)ańskich zamienników potraw tradycyjnych; można więc znaleźć wegańskie potrawy na Pesach czy na szabat. Tel Awiw (najbardziej świeckie miasto Izraela), obok na przykład Berlina, uważany jest za jedną ze stolic kuchni roślinnej i raj dla wegan. Zainteresowanym tym, co można zjeść w Tel Awiwie, polecam przewodnik kulinarny Jadłonomii po tym mieście (po polsku). Kuchnia izraelska jest tym, czego trzeba spróbować.