Półwysep Bałkański kojarzy się większości z nas z rakiją, czyli wysokoprocentowym trunkiem, który towarzyszy każdej bałkańskiej biesiadzie. Ale czy wiesz czym charakteryzuje się kuchnia bałkańska? Jakie są jej typowe dania? Co zamówić kiedy będziesz w którymś z państw Półwyspu Bałkańskiego? Jeśli nie, lub jeśli coś już wiesz, ale chcesz dowiedzieć się więcej, zapraszam Cię do przeczytania tego artykułu!
Kuchnia Bałkańska – wstęp
Zacznijmy od krótkiego przypomnienia jakie państwa wchodzą w skład Półwyspu Bałkańskiego. Do krajów tych zaliczają się: Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Kosowo, Bułgaria, Czarnogóra, Macedonia Północna, Albania, Grecja oraz część Turcji. Cały ten region ma wspólne podłoże historyczne oraz kulturalne. W przeszłości większość tego obszaru była pod panowaniem Osmańskim, a jego skutki kulturowe (i kulinarne) są widoczne aż do dziś.
Dania kuchni bałkańskiej kształtowały się przez wieki poprzez wpływy różnych kultur i narodów, które pojawiały się na tym obszarze. W kuchni tej przeważają różnego rodzaju mięsa (często grillowane). Kuchnia bałkańska jest niezwykle wyrazista, aromatyczna i prosta. Wiele dań krajów bałkańskich jest wspólnych dla całego regionu.
Chcesz poznać te najpopularniejsze i najbardziej charakterystyczne dania jakie ma do zaproponowania kuchnia bałkańska?
Kuchnia Bałkańska – zaczynamy!
-
Burek
Danie, które można spotkać na całych Bałkanach. Jest to rodzaj nadziewanego placka z ciasta filo. Burek uważany jest za bałkański fast-food. Przygotowuje się go poprzez długie wyrabianie bardzo cienkiego ciasta, które następnie jest nadziewane. Nadzienia burka różnią się w zależności od kraju i preferencji. Burek można spotkać z nadzieniami słonymi, np. mięsem mielonym, serem lub szpinakiem oraz słodkimi takimi jak owoce. Co ciekawe, w krajach z kręgu języka serbsko-chorwackiego osobę, która zawodowo zajmuje się robieniem burka określa się mianem buregdžija.
-
Ćevapi
Danie mięsne, które najbardziej popularne jest w Serbii, Bośni i Hercegowinie oraz w Bułgarii. Jest to potrawa przyrządzana z mięsa mielonego, uformowana w kształt kiełbasek i następnie grillowana. Ćevapi podawane są zazwyczaj z bułką oraz surową cebulą. Sprzedawane są zarówno w budkach z fast-foodami (podawane w bułce) jak i w restauracjach.
-
Pljeskavica
Danie grillowane, sporządzane z mięsa mielonego. Kształtem przypomina kotlet znajdujący się w burgerze. Mięso mielone przed grillowaniem często miesza się z posiekaną cebulą, ostrą papryką, pieprzem i innymi przyprawami. Pljeskavicę podaje się z posiekaną cebulą, śmietaną i frytkami. Jako street food podawany jest w płaskim pieczywie lub bułce z różnymi dodatkami, takimi jak pomidory, cebula, śmietana, kapusta, ketchup, majonez oraz musztarda. Sposób przyrządzania tego dania różni się w zależności od danego kraju, a nawet miejsca.
-
Ajvar
Ajvar jest potrawą przygotowywaną głównie z papryki, bakłażana, czosnku oraz różnych przypraw. Używa się go jako zimnego dodatku do grillowanych mięs albo smaruje się nim chleb. Ajvar tradycyjnie przyrządzany jest jesienią, kiedy jest sezon na paprykę. Po przyrządzeniu wkładany jest do słoików i tak przechowywany jest przez cały rok. Ajvar wytwarza się zarówno z łagodnej jak i ostrej papryki. Na Bałkanach ajvar jest tak popularny, że powstała nawet o nim piosenka, która niesamowicie wchodzi w ucho (ja gdy pierwszy raz ją przesłuchałam przez kilka dni chodziłam po domu i śpiewałam :D)
-
Sałatka szopska
Sałatka szopska jest bułgarską potrawą narodową, ale jedzona jest także w niektórych regionach Serbii, Macedonii Północnej oraz Czarnogórze. W skład sałatki wchodzą: pomidory, ogórki, papryka, cebula oraz ser biały. Sałatka jedzona jest głównie jako przystawka lub zakąska do rakiji.
-
Baklava
W Grecji, Bułgarii oraz Albanii jednym z najpopularniejszych deserów jest baklava. Znana jest także w Bośni i Hercegowinie, ale jedzona jest tam głównie w święta. Deser ten przygotowuję się z ciasta filo, czyli tego samego, z którego robi się wspomniany wcześniej burek. Baklava składa się z kilkunastu wartw ciasta, na które wykłada się zazwyczaj posiekane orzechy (najczęściej włoskie lub pistacje). Po upieczeniu baklava zalewana jest syropem cukrowym.
-
Tzatziki
Po grecku tzatziki, po turecku cacık, w Bułgarii oraz Albanii tarator. Jest to sos przygotowywany na bazie jogurtu, dodaje się do niego starty ogórek, czosnek, koperek oraz odrobinę oliwy z oliwek. Podawany jest zazwyczaj w formie przystawki, do zjedzenia z chlebem lub też do grillowanych mięs.
-
Kajmak
Kajmak nam Polakom kojarzy się głównie z bardzo słodkim, gęstym kremem z puszki, którym przekłada się wafle oraz ciasta. Na Bałkanach natomiast kajmakiem nazywa się bardzo tłusty ser. Uzyskuje się go poprzez zbieranie tłuszczu, który gromadzi się na powierzchni gotowanego, a potem schłodzonego przez całą noc mleka (krowiego, owczego, koziego lub ich mieszanek). Kajmak jedzony jest głównie w Serbii, Chorwacji, Czarnogórze, Bośni i Hercegowinie oraz Macedonii Północnej. Co ciekawe kajmak nie jest ani masłem, ani typowym serem. W zależności od stopnia dojrzewania kajmak jest sprzedawany jako młody kajmak lub jako dojrzały kajmak.
-
Nadziewane warzywa
Danie, które bardzo często możemy spotkać w Bośni i Hercegowinie, Albanii oraz Macedonii Północnej. Są to warzywa nadziewane najczęściej mięsem, ryżem oraz co ciekawe… warzywami 😉
-
Turšija
Danie wspólne dla Serbii, Bułgarii, Macedonii Północnej oraz Grecji. Są to kiszone warzywa lub owoce lub ich kombinacja z dodatkiem aromatycznych ziół. Najczęsciej kiszone są w ten sposób papryki, ogórki, pomidory, marchewki oraz kalafiory.
Interesuje Cię kuchnia bałkańska i odkrywanie kultur?
Chcesz poznać innych ludzi, których fascynują kultury i języki świata?
Dołącz do naszej grupy na Facebooku Językowa Siłka!
-
Sarma
Danie, które możemy spotkać w większości krajów bałkańskich. To nic innego jak nasze polskie gołąbki, czyli mięso mielone z ryżem owinięte kiszonymi lub świeżymi liśćmi kapusty lub liśćmi… winogron. W Grecji owiija się je liśćmi winogron, w Bułgarii świeżą białą kapustą lub liśćmi winogron, a w pozostałych krajach zazwyczaj kapustą. Co ciekawe istnieje także postna, wegetariańska sarma, która zamiast mięsa i ryżu wypełniona jest seitanem (wysokobiałkowym produktem spożywczym otrzymywanym poprzez wypłukanie skrobii z mąki pszennej).
-
Proja
Bałkański chlebek zrobiony z mąki kukurydzianej, wody i soli. Najczęściej dodaje się do niej również ser. Proja podawana jest zazwyczaj do głównych dań mięsnych, ale jedzona jest także jako samodzielne danie.
Mam nadzieję, że przybliżyłam Ci nieco kuchnię bałkańską i że udało Ci się z tego tekstu dowiedzieć czegoś nowego, a być może nawet zainspirować się do podróży (czy to kulinarnej, czy też wakacyjnej) 🙂
Skoro interesuje Cię kuchnia bałkańska, te artykuły również mogą Cię zainteresować:
(kliknij tytuł, aby przejść do tekstu):
- Bośnia i Hercegowina, czyli bałkański fenomen
- „Każda wieś ma swój głos” – język słoweński i jego dialekty
- Macedoński – nieoszlifowany diament słowiańszczyzny
- Co wino ma wspólnego z nauką języków obcych?
