Spojrzenie na kraj przez pryzmat jego zwyczajów i tradycji, to spojrzenie na to, co jest dla niego ważne i co kształtuje jego tożsamość. Dziś na warsztat weźmiemy kilka ciekawych świąt obchodzonych w Stanach Zjednoczonych. Jeśli ciekawi Cię, co celebrują Amerykanie i chcesz dowiedzieć się, jakie są najważniejsze oraz najciekawsze święta w USA, to jesteś we właściwym miejscu – zapraszam Cię do lektury!
1️⃣ Martin Luther King Jr. Day
Obchodzone w trzeci poniedziałek stycznia święto jest poświęcone działaczowi, walczącemu o równouprawnienie Afroamerykanów. King organizował pokojowe marsze i był głosem czarnoskórej społeczności, chcącej równych płac, prawa do głosowania oraz zaprzestania segregacji rasowej. Działacz zasłynął swoją przemową, w której kilkukrotnie powtarza frazę:
„I have a dream” – „Mam marzenie”.
King „marzył” o sprawiedliwym traktowaniu osób czarnoskórych, bezpiecznym dla swoich dzieci środowisku, zaprzestaniu działań i zachowań rasistowskich. Tutaj możesz wysłuchać tej poruszającej mowy w całości.
W dniu, w którym Amerykanie wspominają aktywistę odbywają się marsze, a głos zabierają współcześni działacze i politycy walczący o przestrzeganie praw człowieka. Martin Luther King Jr. Day to w USA dzień refleksji nad dyskryminacją – przede wszystkim, ale nie tylko – rasową.
2️⃣ Memorial Day
Ostatni poniedziałek maja to dzień poświęcony pamięci amerykańskich żołnierzy, którzy zmarli na froncie. Święto wywodzi się z obrzędów żałobnych mających miejsce po zakończeniu wojny secesyjnej (Dennis 2002, s. 221). Wówczas kobiety chcące upamiętnić zmarłych mężczyzn ze swoich rodzin dekorowały ich groby kwiatami. Tradycja ta zaczęła rozprzestrzeniać się po Ameryce i dotarła do stanu Nowy Jork, gdzie w 1865 roku w miejscowości Waterloo weterani wojenni zorganizowali uroczyste obchody: miasto udekorowane zostało flagami, a ulicami przeszedł marsz. Jego uczestnicy odwiedzili trzy cmentarze i udekorowali znajdujące się na nich groby poległych żołnierzy. To wydarzenie uznaje się dziś za oficjalny początek obchodów Memorial Day.
Co roku Amerykanie licznie udają się z wizytą na cmentarze. Symbolem tego święta jest czerwony mak, który zostawia się na cmentarzach czy umieszcza na piersi, by wyrazić szacunek dla poległych żołnierzy. O godzinie 15:00 ma miejsce National Moment of Remembrance, czyli minuta ciszy dla osób, które straciły życie na polu bitwy.
3️⃣ Juneteenth – Dzień Wyzwolenia
19 czerwca to dzień szczególnie ważny dla społeczności afroamerykańskiej. Upamiętnia on dzień w roku 1865, w którym zakończyły się niewolnictwo Afroamerykanów oraz wojna secesyjna. Choć Juneteenth już wtedy był celebrowany, to świętem federalnym stał się dopiero w 2021 roku (Bryson Taylor D., 2023). Ze względu na pandemię dotychczasowe obchody święta nie były zbyt huczne. Jest to dzień spędzany z rodziną, choć niekiedy miasta organizują parady czy festiwale. Na wydarzenia zapraszane są osoby starsze, opowiadające o swoich doświadczeniach sprzed lat.
Nowe święto w kalendarzu ma szczególne znaczenie w obliczu wydarzeń, takich jak śmierć George’a Floyda – czarnoskórego mężczyzny, który w 2020 zginął z rąk policji. Incydent wzburzył środowisko Afroamerykanów oraz osób je wspierających. Rozpowszechnił się ruch Black Lives Matter, który przypomina społeczeństwu, że dyskryminacja na tle rasowym wciąż jest dużym problemem w Ameryce. Juneteenth ma na celu promować wiedzę o historii Afroamerykanów, a także celebrować ich wolność oraz osiągnięcia.
4️⃣ Independence Day – Dzień Niepodległości
Dzień Niepodległości Amerykanie obchodzą 4 lipca – stąd jego alternatywna nazwa „the Fourth of July”. Upamiętnia ono ogłoszenie Deklaracji Niepodległości w 1776 roku. Stany Zjednoczone składały się wówczas z trzynastu kolonii należących do korony brytyjskiej. Nie wszyscy koloniści zgadzali się jednak z politycznymi decyzjami monarchii, w efekcie czego zaczęło dochodzić do otwartych konfliktów.
Wśród działaczy politycznych pragnących niezależności kolonii byli między innymi Thomas Jefferson, John Adams i Benjamin Franklin. To właśnie oni stworzyli deklarację, w której uzasadnili wyjście kolonii spod rządów monarchii. W dokumencie autorzy opisali przysługujące ludziom prawo do decydowania o rządzie i do buntu wobec rządzących jeżeli ci nie reprezentują interesów swoich podwładnych. Tym twierdzeniom towarzyszył szereg oskarżeń wymierzonych w króla Jerzego III, który dopuszczał się licznych zaniedbań wobec kolonistów.
W świetle przytaczanych argumentów, autorzy tekstu w jego końcowej części ogłosili, że kolonie powinny być jednostkami wolnymi i niezależnymi od Wielkiej Brytanii. 2 lipca 1776 roku odbyło się głosowanie, w którym wszystkie kolonie zaakceptowały dokument. Dwa dni później oficjalnie przyjęto deklarację – i to właśnie ten dzień stał się obchodzonym do dziś świętem.
Obecnie Amerykanie celebrują niepodległość gromadząc się na paradach, piknikach czy koncertach. Nie brakuje również pokazów sztucznych ogni, spośród których najsłynniejszym jest ten organizowany przez dom handlowy Macy’s w Nowym Jorku. Szacuje się, że rokrocznie pokaz ten kosztuje organizatorów około sześciu milionów dolarów (Korch, 2016) – a to tylko koszt pokazu, bez koniecznego ubezpieczenia (to dodatkowe 5 milionów) czy gaży dla występujących tego wieczoru artystów!
Aby przygotować się do Dnia Niepodległości Amerykanie zakupują najróżniejsze gadżety: kotyliony, naszyjniki, girlandy, okulary – wszystko oczywiście w kolorach flagi: białym, niebieskim i czerwonym. Sama flaga jest zresztą najbardziej podstawowym przedmiotem kupowanym przed czwartym lipca. W 2016 roku import flag kosztował Amerykanów aż 5 milionów dolarów (U.S. Census Bureau, 2017).
5️⃣ Labor Day – Święto Pracy
Amerykańskie święto pracy przypada na pierwszy poniedziałek września. Źródła święta sięgają roku 1882, kiedy to związki zawodowe chciały wywalczyć dzień wolny dla pracowników. Święto jest wyrazem szacunku do osób pracujących, a spędzić go można na piknikach, grillowaniu czy paradach. Jest to ostatni długi weekend lata, a zaraz po nim rozpoczyna się sezon w futbolu amerykańskim – bardzo popularnym w tamtej części świata sporcie.
Dalsza część tekstu pod zapisami na nasz cotygodniowy newsletter!
Zapisz się do Środowej Siłki po cotygodniową porcję skutecznych metod nauki języków: 📬⤵️
6️⃣ Veterans Day – Dzień Weterana
11 listopada na pierwszy plan wysuwają się weterani wojenni. To dzień szacunku do osób, które walczyły i walczą na froncie pod flagą amerykańską. Źródła święta sięgają czasów I Wojny Światowej, kiedy to celebrowano zakończenie konfilktu. Dziś z okazji święta dziękuje się osobom w czynnej służbie wojskowej za ich pracę. Organizowane są parady, nabożeństwa w kościołach i wydarzenia edukacyjne.
Na Cmentarzu Narodowym w Arlington odbywają się uroczyste obchody. Już samo miejsce jest wyjątkowe, bo to cmentarz wojskowy, na którym pierwszych pochówków dokonano już podczas wojny secesyjnej, w 1864 roku (Arlington National Cemetery, 2015). Dziś znajdują się tam groby tysięcy osób poległych w walkach, w jakie angażowały się Stany Zjednoczone.
W dniu święta na Grobie Nieznanego Żołnierza składany jest wieniec. Odbywa się też parada, a przybyli na cmentarz dygnitarze wygłaszają swoje przemowy i składają żołnierzom wyrazy podziękowania.
7️⃣ Thanksgiving – Święto dziękczynienia
Święto Dziękczynienia, obchodzone w czwarty czwartek listopada, kojarzy się z ucztą spożywaną w rodzinnym gronie. Tradycyjnymi potrawami są pieczony indyk, purée ziemniaczane czy sos pieczeniowy. Popularne są też dania z żurawiną, kukurydzą, batatami i dynią. Podobnie do polskiego Bożego Narodzenia, w Święto Dziękczynienia Amerykanie wracają licznie do swoich domów rodzinnych. Wiąże się to niejednokrotnie ze staniem w korkach czy innymi niedogodnościami wynikającymi ze wzmożonego ruchu drogowego i lotniczego.
Cieszenie się pysznym jedzeniem po dotarciu do swoich domów to tylko jedna z kilku tradycji, na których kultywowaniu czas spedzają Amerykanie. Licznie ogląda się mecze futbolu (jeśli nie jest się zbyt przejedzonym, można oczywiście też w niego zagrać!), ogląda się paradę organizowaną przez dom handlowy Macy’s w Nowym Jorku lub przygotowuje się do… zakupów w Black Friday (Czarny Piątek), otwierający sezon bożonarodzeniowy.
Choć z pozoru ciepłe i radosne, Święto Dziękczynienia ma trudną historię, a w ostatnich latach podnoszą się coraz liczniejsze głosy osób przeciwnych celebrowaniu tego dnia.
Najpowszechniejsza wersja wydarzeń głosi, że po raz pierwszy Thanksgiving świętowano w roku 1621. Angielscy osadnicy, tak zwani Pielgrzymi, dotarli do amerykańskiego wybrzeża w 1620 roku i założyli tam swoją kolonię – Plymouth Colony. Rdzenne plemię, Wampanoag, pomogło przybszom przetrwać w Nowym Świecie, ucząc ich m.in. jak dbać o ziemię i uprawiać rośliny. Po udanych zbiorach koloniści i rdzenni Amerykanie mieli zaś zasiąść do dziękczynnej uczty.
Choć źródła historyczne wskazują na to, że świętowanie rzeczywiście miało miejsce, nie ma dowodów na to, że lud Wampanoag był zaproszony na ucztę (Niguel Hoskin M., 2022). Co więcej, lud ten nie miał przyjaznych stosunków z kolonistami, bowiem ci drudzy przybrali pozycję najeźdźców roszczących sobie prawa do amerykańskich ziem. Przybysze z Europy zawierali rozejmy z lokalnymi plemionami, lecz pokój był tylko pozorny. W rzeczywistości koloniści przejmowali coraz rozleglejsze terytoria, doprowadzając do napięć z lokalną ludnością. Rdzenni Amerykanie ginęli w konfilktach zbrojnych, a także na skutek chorób rozprzestrzenianych przez Europejczyków. Agresorzy zamykali rdzenną ludność w więzieniach i czynili z niej swoich niewolników. Coroczne Święto Dziękczynienia było zatem poprzedzane krwawymi walkami i cierpieniem lokalnych plemion. Dla rdzennych Amerykanów obchodzenie Thanksgiving to przypominanie o lubobójstwach, których dopuszczano się na ich przodkach lata temu.
National Day of Mourning (Narodowy Dzień Żałoby) – tak świąteczny czwartek określają osoby sprzeciwiające się kontynuowaniu tradycji Thanksgiving. Ten alternatywny zwyczaj zapoczątkowano w 1970 roku jako anty-święto i odpowiedź ludności rdzennej na Święto Dziękczynienia (Weiss J., 2018, s.374). Faktem jest, że w powszechnej narracji dotyczącej święta brakuje głosów rdzennych Amerykanów i ich perspektywy. Czas pokaże czy dyskusje i poszerzająca się wiedza oraz świadomość dotycząca Thanksgiving sprawią w przyszłości, że święto zmieni swój charakter.
8️⃣ Columbus Day – Dzień Kolumba
Obchodzony w drugi poniedziałek października Dzień Kolumba jest wspomnieniem przybycia Krzysztofa Kolumba w 1492 roku do Ameryki. Ponieważ Kolumb miał korzenie włoskie, jego dzień jest często świętem społeczności amerykańsko-włoskiej.
Wokół Dnia Kolumba krąży dziś wiele kontrowersji. Trzeba mieć na uwadze, że przybycie odkrywców takich jak Kolumb doprowadziło pośrednio do śmierci wielu rdzennych Amerykanów. Problematyczna jest też kwestia „odkrycia” kontynentu – ten był przecież zamieszkany przez rdzenne plemiona na długo przed przybyciem osadników z Europy.
9️⃣ Christmas Day – Boże Narodzenie
Boże Narodzenie to w USA, podobnie jak w Polsce, mieszanka tradycji religijnych oraz świeckich. Przygotowując się do świąt wielu Amerykanów wysyła kartki świąteczne i dekoruje swoje domy dziesiątkami kolorowych lampek, tworząc prawdziwe świetlne dzieła sztuki, zachęcające do wieczornej przejażdżki po mieście.
25 grudnia, podobnie jak w Święto Dziękczynienia, Amerykanie zasiadają do rodzinnego obiadu. Osoby wierzące udają się na nabożeństwo, a dodatkowo tej nocy dzieci odwiedza Święty Mikołaj, dla którego uprzednio jako przekąskę pozostawia się ciasteczka i szklankę mleka. Skoro mowa o prezentach, to warto wspomnieć, że Amerykanie wieszają duże skarpety prezentowe, aby Mikołaj mógł wypełnić je drobnymi upominkami, takimi jak słodycze czy małe zabawki. Podobnie jak w Polsce, Boże Narodzenie kojarzy się w USA z czasem spędzanym w rodzinnym gronie, odpoczynkiem i górą pysznego jedzenia!
