Holandia słynie nie tylko z malowniczych nizinnych krajobrazów i kulturalnych bogactw, ale także z wielojęzyczności. Często pojawiają się też wątpliwości na temat nazwy języka, jakim mówi się w w tym kraju – niektórzy nazywają go holenderskim, inni flamandzkim, fryzyjskim lub belgijskim. W tym artykule przyjrzymy się statusowi niderlandzkiego oraz głównym językom używanym w Holandii, próbując wyjaśnić ich popularność.
W jakim języku mówi się w Holandii? Holenderski? Flamandzki? Belgijski?
Oficjalnym językiem Holandii jest niderlandzki, nie holenderski. Powszechnie używa go większość mieszkańców kraju i jest jednym z głównych filarów kultury narodowej. Wywodzi się z grupy języków zachodniogermańskich, do której należą również flamandzki i afrikaans (używany w Południowej Afryce). Korzenie niderlandzkiego sięgają około VIII wieku, kiedy to germańscy osadnicy przybyli na tereny dzisiejszej Holandii. W kolejnych wiekach język ten ewoluował, nabierając swojego charakterystycznego brzmienia i gramatyki, co znacząco odróżniło go od innych języków germańskich.
Niderlandzki to określenie zbiorcze dla dwóch języków, które od 1980 r. uznaje się za jeden (przynajmniej w kontekście polityki i statusu języków urzędowych): dialektu holenderskiego oraz języka flamandzkiego (powszechnie używanego w Belgii). Posługują się nim nie tylko Holendrzy i Belgowie, bowiem niderlandzki jest językiem urzędowym w byłych koloniach holenderskich czyli w:
- Surinamie,
- Arubie,
- Bonaire,
- Curaçao,
- Sabie,
- Sint Eustatius,
- Sint Maarten.
Holandia liczy ok. 17 milionów mieszkańców, ile w takim razie jest rodzimych użytkowników języka?
Szacuje się, że niderlandzkim posługuje się około 28 milionów ludzi na świecie, z czego 22 miliony to rodzimi użytkownicy. W Holandii jest on używany jako pierwszy język w systemie edukacji i w urzędach państwowych.
Różnice między holenderskim a flamandzkim
W Holandii używany jest standardowy niderlandzki, który różni się nieco od odmiany flamandzkiej obecnej w sąsiadującej z tym krajem Belgii. Różnice te dotyczą głównie akcentu, wymowy niektórych dźwięków oraz słownictwa.
Flamandzki jest używany głównie w północnej części Belgii, w tzw. Regionie Flamandzkim (Flandrii). Obejmuje on prowincje: Antwerpia, Limburgia, Flandria Wschodnia, Flandria Zachodnia i Brabancja Flamandzka. Natomiast niderlandzki, w swojej najbardziej standardowej formie, używany jest w regionie Holandii Północnej i Południowej, obejmującej główną część kraju oraz w prowincjach Brabancja Północna i Limburgia.
Jednym z głównych elementów odróżniających flamandzki od niderlandzkiego jest akcent i wymowa. Przykładowo w tym pierwszym ‘g’ na końcu wyrazu brzmi bardziej miękko, a ‘r’ jest wymawiane delikatniej w niektórych kontekstach.
Istnieją też pewne różnice w słownictwie. Niektóre wyrazy mogą być inne lub mieć nieco odmienne znaczenie. Na przykład słowo kartofel we flamandzkim oznacza ‘ziemniak’, podczas gdy w niderlandzkim powszechnie używa się słowa aardappel.
Pod względem gramatycznym flamandzki i niderlandzki są bardzo podobne, ale mogą istnieć subtelne zmiany w niektórych strukturach zdania i konstrukcjach gramatycznych.
Mimo różnic obie odmiany są zrozumiałe dla użytkowników tych języków. Warto zauważyć, że flamandzki jest po prostu belgijską odmianą niderlandzkiego (choć w samej Belgii funkcjonują też osobne dialekty, a także tussentaal), a niektóre zmiany mogą być bardziej widoczne w pewnych regionach.
Dalsza część tekstu pod zapisami na nasz cotygodniowy newsletter! Zapisz się do Środowej Siłki po cotygodniową porcję skutecznych metod nauki języków: 📬⤵️
Język fryzyjski w Holandii
Status fryzyjskiego w Holandii jest szczególny i odróżnia się od statusu niderlandzkiego. Ten pierwszy jest oficjalnie uznawany za drugi język urzędowy we Fryzji (Fryslân), która jest jedną z 12 prowincji w Holandii. Używa go około 350 000–500 000 osób, przede wszystkim w samej Fryzji, ale także na niektórych pobliskich obszarach Niemiec i Danii. Ten szczególny status języka wynika z historii i jego kulturowego znaczenia dla mieszkańców tego regionu.
W praktyce oznacza to, że fryzyjski, obok niderlandzkiego, używany jest w oficjalnej dokumentacji, urzędach i instytucjach na terenie tej prowincji – w sądach, radach prowincji, urzędach gminnych – a uczniowie mają możliwość uczenia się obu tych języków w szkołach.
Warto jednak zaznaczyć, że poza prowincją status fryzyjskiego nie jest tak wysoki. W innych regionach Holandii nie jest on uznawany za drugi język urzędowy i nie odgrywa tak istotnej roli.
Mimo że fryzyjski ma status drugiego języka urzędowego tylko w jednej prowincji, jest to ważny element lokalnej tożsamości i kultury w tej części Holandii. Jego obecność i uznawanie go w takiej formie podkreślają wartość i znaczenie języków regionalnych dla zachowania różnorodności kulturowej w Holandii.
W jakim języku mówi się w Holandii? Języki regionalne
Oprócz niderlandzkiego w Holandii mówi się również różnymi językami regionalnymi. Są one szczególnie ważne dla lokalnych społeczności, stanowią element kulturowego dziedzictwa i często wzmacniają tożsamość lokalną. Te odmiany potrafią znacząco się różnić od standardowego języka, a mieszkańcy poszczególnych prowincji, a czasem nawet i wiosek, mają nadawaną przez region telewizję właśnie w tożsamej odmianie, dlatego bardzo często programy wyświetlane są razem z napisami w standardowym niderlandzkim.
Do najpowszechniejszych odmian regionalnych należą:
Limburski
Limburski jest używany w południowej prowincji Limburgia, graniczącej z Belgią i Niemcami. Ten język również dzieli się na swoje własne odmiany, takie jak limburski wschodni i limburskim zachodni, a każda z nich ma unikalne cechy lingwistyczne. Używa się go zarówno w mowie, jak i w piśmie, ale nie ma oficjalnego statusu języka urzędowego.
Low Saxon (Niedersaksisch)
Low Saxon, znany również jako Low German, używany jest w północno-wschodnich regionach Holandii, takich jak prowincje Groningen, Drenthe i Overijssel. Język ten jest szczególnie ważny dla lokalnych społeczności w północno-wschodniej Holandii, ale też w północnych i zachodnich regionach Niemiec. Jest on językiem zachodniogermańskim, podobnie jak niderlandzki i fryzyjski. Mimo różnic ma z nimi wiele wspólnych cech. Nie jest uznawany za oficjalny język, ale organizacje i stowarzyszenia stawiające na zachowanie kultury i tradycji regionalnych działają na rzecz promowania go.
Brabancki i holenderski dialekt flamandzki
W prowincji Brabancja, używa się brabanckiego dialektu, który ma swoje charakterystyczne cechy fonetyczne i gramatyczne. Natomiast w południowej części Holandii, szczególnie w prowincji Zelandia, istnieje dialekt flamandzki, który jest podobny do języka flamandzkiego używanego w Belgii.
Warto zaznaczyć, że mimo tego bogatego dziedzictwa większość Holendrów mówi standardowym niderlandzkim, który jest językiem narodowym i głównym nośnikiem kultury kraju. Niemniej jednak ceni się regionalne odmiany, a starania na rzecz ich zachowania i promocji są wspierane przez władze, aby zapewnić różnorodność językową i kulturową w Holandii.
Status języka angielskiego 🇬🇧 w Holandii
Obok niderlandzkiego angielski jest jednym z najczęściej używanych języków w Holandii. Zgodnie z danymi przedstawionymi w ostatnim raporcie EF English Proficiency Index (EF EPI) w 2022 roku[1] Holendrzy zajmują w wielu kategoriach pierwsze miejsce w rankingu znajomości angielskiego na świecie. Szacuje się, że ponad 70% Holendrów używa go w stopniu komunikatywnym. Język ten jest powszechnie używany w Holandii – w szkolnictwie, pracy, mediach oraz komunikacji międzynarodowej.
Szkoły na różnych poziomach kształcenia uczą angielskiego jako przedmiotu obowiązkowego, co przyczynia się do wysokiego poziomu znajomości języka wśród młodzieży. Holenderskie podejście do nauki wyróżnia zaszczepienie pewności siebie w komunikacji od pierwszej styczności z językiem. Dodatkowo kraj ten oferuje największą liczbę kierunków studiów prowadzonych po angielsku, co przyciąga zagranicznych studentów, którzy są obecni w życiu społecznym. To obycie staje się trochę problematyczne, gdy uczysz się niderlandzkiego i wyjeżdżasz do Holandii – nawet jeśli starasz się ćwiczyć nowy język, Holendrzy bardzo często odpowiedzą Ci po angielsku.
Holandia jest fascynującym przykładem kraju o wielojęzycznej tożsamości. Niderlandzki pozostaje językiem narodowym, ale obok niego istnieje wiele różnych odmian regionalnych, które są traktowane przez Holendrów jako wzbogacenie standardowego języka. Dzięki szerokiej znajomości języka angielskiego, ale też niemieckiego i francuskiego, Holandia może cieszyć się dobrymi relacjami międzynarodowymi, a jej mieszkańcy mają dostęp do różnorodnych kultur i tradycji, które współtworzą unikalne społeczeństwo otwarte na świat.
PS jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o języku niderlandzkim obejrzyj ten film, w którym poznasz różnice między niderlandzkim a niemieckim 🇳🇱🇩🇪
✍️ Autorka tekstu W jakim języku mówi się w Holandii:
Jagoda Szałowska
Skoro interesują Cię, w jakim języku mówi się w Holandii, bardzo możliwe, że poniższe artykuły Językowej Siłki również mogą okazać się dla Ciebie wartościowe (kliknij tytuł, aby przejść do tekstu):
- Język niderlandzki – 15 podstawowych zwrotów
- W jakim języku mówi się w Belgi?
- W jakim języku mówi się w Szwajcarii?
Źródła:
[1] EF English Proficiency Index (EF EPI), [dostęp 01.08.2023], https://www.ef.pl/assetscdn/WIBIwq6RdJvcD9bc8RMd/cefcom-epi-site/reports/2022/ef-epi-2022-english.pdf?_gl=1*g217x8*_up*MQ..&gclid=Cj0KCQjwoK2mBhDzARIsADGbjep0r8IBaSdncKEVNHvHWUHPmADwJINvX7V-McqiamKtM-BxZLC43IQaAi-eEALw_wcB&gclsrc=aw.ds.
