To jedno z pytań, które prawdopodobnie zadasz sobie, planując lub rozpoczynając naukę norweskiego. W tym artykule przekażę Ci same praktyczne wskazówki, które, mam nadzieję, ułatwią nieco Twoją drogę do osiągnięcia poziomu komunikatywnego w tym pięknym, skandynawskim języku.
BOKMÅL, NYNORSK…
Zanim rozpocznie się naukę jakiegokolwiek języka, warto dowiedzieć się o nim kilku faktów. Językiem norweskim posługuje się około pięciu milionów ludzi na świecie. Należy do grupy północnej języków germańskich. Jest spokrewniony między innymi z angielskim i niemieckim. Znajomość tych dwóch języków może więc ułatwić naukę norweskiego. W związku z zawirowaniami historycznymi, a także wpływem innych języków na język norweski (głównie języka duńskiego) wyróżniamy dzisiaj dwa równoważne standardy pisma: bokmål oraz nynorsk. To właśnie bokmål jest podstawą nauczania norweskiego w szkołach językowych lub tworzenia materiałów do samodzielnej nauki. Używa się go również chętniej we wschodniej i północnej Norwegii. Nynorsk preferuje się zwłaszcza na zachodzie i południu kraju.
Źródło: wikipedia.no
… I DIALEKTY
Norweska Rada Językowa (Språkrådet) wyróżnia cztery główne grupy dialektów: zachodnionorweski, wschodnionorweski, północnonorweski i trønderski. Jak to zwykle jednak bywa, teoria swoją drogą, a praktyka swoją. Jeden z moich profesorów z Uniwersytetu w Oslo powiedział kiedyś, że języków norweskich jest tyle, ilu Norwegów na świecie. Oczywiście potraktuj tę informację z przymrużeniem oka 😉 Nie jest aż tak źle! Aczkolwiek zdaj sobie sprawę, że norweski nie posiada jednolitego standardu wymowy. Może to stanowić problem na samym początku nauki. Przygotuj się, że usłyszysz mnogość odmian lokalnych dialektów, a co gorsza będą one w codziennej komunikacji preferowane przed piękną norweszczyzną, jakiej nauczysz się od lektora na zajęciach lub z kursów do samodzielnej nauki. Mało który Norweg posługuje się „czystym bokmålem”.
Więcej o różnych standardach w języku norweskim przeczytasz w artykule gościnnym Anny Paszko: Mówta jak chceta, czyli różne oblicza języka norweskiego 🇳🇴🇳🇴.
SŁUCHANIE
W świetle tego, co napisałam wyżej o różnych standardach wymowy w języku norweskim, chcę, żebyś wziął do serca fakt, że to właśnie słuchanie i nauka norweskich dźwięków powinna być dla ciebie priorytetem. Na samym początku proponuję, abyś zanurzył się w języku i posłuchał jego brzmienia. Zrób sobie wstęp do nauki i spędź z norweskim na przykład cały weekend, jedynie go słuchając. Poniżej znajdziesz kilka dostępnych w Polsce źródeł:
- NRK Radio – tutaj wybierz kanał Alltid Nyheter (wiadomości), aby mieć pewność, że posłuchasz języka norweskiego, a nie np. muzyki po angielsku,
- Radioplay – jest to zbiór stacji radiowych i podcastów w jednym miejscu,
- Sånn er du – Harald Eia i Nils Brenna analizują znane osoby testem osobowościowym „Big 5”,
- Abels tårn – każdego tygodnia słuchacze wysyłają pytania, na które odpowiada na antenie trzech naukowców,
- Konspirasjonspodden – Fredrik Sjaastad Næss i Bjørn-Henning Ødegaard poruszają każdego tygodnia jakąś konspiracyjną, tajemniczą teorię,
- Foppall – jest to podcast z audycjami dotyczącymi piłki nożnej,
- Ida med hjertet i hånden – Ida Fladen rozmawia z gośćmi o relacjach międzyludzkich, miłości i innych uczuciach.
Jeśli masz ochotę posłuchać norweskiego audiobooka, to polecam wpisać w serwisie YouTube hasło: lydbok norsk. Wówczas wyświetlą ci się takie tytuły, jak Harry Potter, Baśnie H. Ch. Andersena lub książki autorstwa Jo Nesbø i Paulo Coelho.
TELEWIZJA
Jeżeli wolisz połączyć słuchanie z oglądaniem, to znowu odsyłam Cię na stronę NRK, tym razem TV. Nie wszystkie programy są dostępne w Polsce, ale około połowy owszem. To już całkiem pokaźna skarbnica! W prawym dolnym rogu ekranu włącz napisy zaraz po uruchomieniu programu. Na samym początku prawdopodobnie najłatwiej będzie Ci się oglądało programy dla dzieci. Oto kilka propozycji:
- Lesekorpset – Seria 26 odcinków poświeconych literom alfabetu.
- Jenter – Dosłownie: Dziewczyny; serial przeznaczony dla młodzieży.
- Litt av en jobb – Serial, w którym dzieci wcielają się w wykonawców różnych zawodów.
- Ugler i mosen – Program o tematach przyrodniczych.
- Klart eg kan – Program, w którym dzieci mierzą się z różnymi zadaniami i sytuacjami, których nigdy wcześniej nie doświadczyły.
- Hvis jeg var deg – Seria, w której dzieci zamieniają się rodzinami i próbują życia w innych warunkach.
FONETYKA I WYMOWA
Kiedy już oswoisz się nieco z brzmieniem norweskiego, zacznij naśladować jego dźwięki. Polecam Ci przyłożyć się do tego etapu, gdyż język, którego właśnie się uczysz, nie toleruje zniekształceń oraz niedbałej wymowy. Ćwicz do skutku norweski alfabet, dyftongi, zbitki literowe oraz akcent. Przydatny może okazać się podręcznik Hva sier du? autorstwa Åse Berit Strandskogen wypełniony w całości ćwiczeniami na wymowę. Polecam Ci również stronę Forvo, gdzie łatwo sprawdzisz, jak faktycznie wymawia się nowo poznane słówka i zdania.
Nagrałam także film dotyczący tego, jak ważna jest wymowa i akcent w języku norweskim. Polecam!
Jeśli chcesz nauczyć się wymowy od Norwega, to zajrzyj na kanał Learn Norwegian Naturally (przykładowy odcinek o podstawach norweskiego poniżej):
PODRĘCZNIKI PAPIEROWE
Dla miłośników papierowych materiałów do nauki języka norweskiego mam na początek niezbyt dobrą wiadomość. Niestety, wszelkie wartościowe podręczniki wraz z nagraniami do tekstów i ćwiczeniami ze słuchu są po prostu drogie i dostępne najczęściej jedynie w Norwegii. Koszt takiego zestawu może wahać się od 400 do 600 złotych plus opłata za przesyłkę. Nie martwcie się jednak! Koszty materiałów do nauki możecie pomniejszyć poprzez zakup z drugiej ręki: najczęściej poprzez ogłoszenia na facebookowych grupach polonijnych (np. Norweski? Czemu nie!) lub poszukanie w Internecie wersji pdf. Wydawnictwo Fagbokforlaget udostępnia darmowo podręcznik Ny i Norge w takiej właśnie formie. Poniżej znajdziecie listę kilku polecanych przeze mnie podręczników na poziomie A1–A2:
Dostępne w Norwegii
- På vei, Elisabeth Ellingsen, Kirsti Mac Donald,
- Ny i Norge, Gerd Manne, Gølin Kaurin Nilsen,
- Norsk nå!, Gølin Kaurin Nilsen,
- Nå begynner vi!, Cecilie Lønn,
- Anatomia norweskiego, Marta Retecka, Marcin Retecki.
Dostępne w Polsce, ale dotyczące głównie nauki gramatyki lub gotowych fraz w języku norweskim
- Troll 1: Język norweski: teoria i praktyka. Poziom podstawowy, Helena Garczyńska,
- Norweski – gramatyka, opracowanie zbiorowe, wydawnictwo Edgar,
- Blondynka na językach. Język norweski, Beata Pawlikowska.
PODRĘCZNIKI, ĆWICZENIA I KURSY INTERNETOWE
W sieci jest dostępnych kilka miejsc, w których pobierzecie materiały do nauki norweskiego za darmo. Jest również możliwość samodzielnego przejścia kursu internetowego na poziomie początkującym. Poniżej znajdziecie kilka moich propozycji.
Podręczniki i pomoce naukowe do ściągnięcia online
- Nå begynner vi! – gramatyka na poziomie A1 –A2,
- Learn Now – podręcznikowe uzupełnienie kursu online, o którym wyżej wspominałam.
- Ny i Norge. Arbeidsbok oraz klucz odpowiedzi – ćwiczenia do jednego z najpopularniejszych podręczników do nauki języka norweskiego wraz z załączonym do niego kluczem odpowiedzi,
- Norweska prasówka – teksty z norweskiej prasy wraz z tłumaczeniami.
Ćwiczenia internetowe dotyczące gramatyki
- Håndbok i grammatikk og språkbruk – zadania z gramatyki dotyczące np. szyku zdania, słowotwórstwa, rzeczownika itp.,
- Norsk grammatikk kort forklart – świetne wyjaśnienia najpopularniejszych zagadnień gramatycznych, głównie po norwesku, ale niektóre również po angielsku.
Ćwiczenia internetowe do popularnych podręczników
Pod tymi linkami znajdziecie ćwiczenia skorelowane z tekstami i treściami zawartymi w podręcznikach o podanych niżej tytułach:
Kursy internetowe
- Lern Now – w zasobach uczelni NTNU w Trondheim. Znajdziecie tu mini-kurs języka norweskiego od zera do poziomu A2: teksty, nagrania, zadania do wypełnienia. Instrukcje dostępne są również w języku polskim,
- Learn Now Helsenorsk – nauka norweskiego na poziomie B1, przeznaczona głównie dla osób, które pracują w szeroko pojętej opiece zdrowotnej albo są zainteresowane tematyką zdrowia,
- Loescen – darmowa strona, na której można nauczyć się zwrotów i słówek przydatnych podczas podczas podróży.
- Norsk for innvandrere – dwa darmowe kursy video: jeden na temat gramatyki, w którym zamieszczono podstawy, takie jak np. szyk zdania, stopniowanie przymiotnika itp.; drugi na temat Bergenstestu. Żeby dołączyć do kursu gramatycznego, trzeba się zapisać na newsletter. Kurs zawiera siedem lekcji i każda kolejna przychodzi rano o 9.00 na maila.
BLOGI, STRONY INTERNETOWE, KANAŁY YOUTUBE I APLIKACJE INTERNETOWE
Blogi i strony internetowe
- Trolltunga blog – darmowe materiały szkoły językowej Trolltunga, na naszym blogu znajdziesz działy związane z językiem, metodyką nauczania oraz kulturą Norwegii,
- Sposób na norweski – blog Agaty Łazor, nauczycielki języka norweskiego, specjalistki w dziedzinie egzaminu Norskprøve,
- Nocna Sowa – blog wypełniony ogromną ilością interesujących treści dotyczących norweskiego oraz niebanalnymi ćwiczeniami językowymi,
- Klar Tale – strona z uproszczonymi wiadomościami. Dodatkowo można włączyć dźwięk i posłuchać, jak lektor przeczyta nam wybrany tekst. Znajdziesz tam również ćwiczenia do poszczególnych tematów, utrwalające słownictwo.
YouTube
- Norwegian Teacher Karin – jedna z pierwszych nauczycielek publikujących video dla osób uczących się języka norweskiego,
- Norsklærer Karense – najpopularniejsza w tej chwili internetowa nauczycielka norweskiego; kanał wypełniony mnóstwem praktycznych filmików wyjaśniających przeróżne zagadnienia związane z językiem norweskim,
- Learn Norwegian Naturally – tym razem pojawia się męski pierwiastek: youtuber Peder publikuje filmiki nie tylko stricte związane z nauką norweskiego, ale również videoblogi i filmiki ze swoich podróży,
- Learn Norwegian with NorwegianClass101.com – bardzo krótkie filmiki dotyczące zagadnień językowych,
- Zrozum Norwega – kanał szkoły językowej Trolltunga, a filmy dotyczą języka i kultury Norwegii.
Aplikacje
Tutaj zaskoczenia raczej nie będzie. Jak w przypadku innych języków również przy nauce norweskiego wymienię wielką trójcę: Duolingo, Quizlet oraz Memrise. Dodatkowo, jeżeli zechcesz poćwiczyć pisanie i rozmowę np. z Norwegami, polecam Ci aplikację Speaky.
SŁOWNIKI
Wśród słowników – zarówno tych internetowych, jak i papierowych – jest kilka godnych polecenia pozycji. Niemniej te ostatnie dostępne są głównie w Norwegii i są stosunkowo drogie.
Internetowe polsko-norweskie, norwesko-polskie
- Lexin,
- Lizus,
- Słowniczek,
- Glosbe.
Słowniki papierowe
- Stor norsk-polsk ordbok – Wielki słownik norwesko-polski, Ole Michael Selberg,
- Kernerman polsk-norsk/norsk-polsk ordbok Kernerman polsko-norweski/norwesko-polski, wyd. zbiorowe,
- Polsk ordbok: polsk-norsk, norsk-polsk Słownik języka polskiego: polsko-norweski/norwesko-polski, Żanetta Wawrzyniak Soleng, Harald H. Soleng.
Mam nadzieję, że dzięki wszystkim materiałom, które tutaj wymieniałam łatwiej będzie Ci zaplanować samodzielną naukę języka norweskiego. Jeżeli jednak uznasz, że przydałaby się pomoc nauczyciela – zapraszam Cię do szkoły, którą założyłam i prowadzę: Trolltunga – kursy norweskiego.
✍️ Autorka tekstu Język norweski dla początkujących:
Magda Szczepańska
Obejrzyj wywiad Magdy Szczepańskiej z Patrykiem Topolińskim, założycielem Językowej Siłki!
Cześć, przepraszam, że na chwilę zmienię temat. Tu Patryk Topoliński, pomysłodawca i założyciel Językowej Siłki.
Na portalu Językowa Siłka przez ostatnie lata stworzyliśmy kilkaset artykułów, będących bazą wiedzy do samodzielnej nauki kilkudziesięciu języków. Jak widzisz – pomimo tego, że codziennie odwiedza nas ponad tysiąc osób – na stronie nie ma typowych w internecie okienek z reklamami. Wynika to z faktu, iż portal jezykowasilka.pl utrzymywany jest poprzez nasze autorskie materiały edukacyjne.
🟢 Dziś chciałbym zaprosić Cię do zapoznania się z moim autorskim kursem Język w Rok! (z którym uczy się już ponad 1800 osób)
Z wykształcenia jestem psychologiem i w mojej pracy i moich materiałach łączę doświadczenie poligloty z wiedzą psychologiczną opartą na badaniach naukowych. Osobiście wierzę, że nauka języków może być przyjemnością. Obecnie odkrywam świat za pomocą 11 języków. A są to: polski, angielski, hiszpański, portugalski (brazylijski), francuski, grecki, włoski, szwedzki, rosyjski, niemiecki, turecki.
Moją autorską metodę Język w Rok stworzyłem w taki sposób, aby była przyjazna osobom, które dopiero stawiają pierwsze kroki w samodzielnej nauce języków. Metoda Język w Rok to przepis na naukę języka kroczek po kroczku, który Ty możesz dostosować do swoich potrzeb oraz do języka, którego się uczysz. Tworzę materiały, które mają umożliwić Ci samodzielną, skuteczną, przyjemną i kilka razy szybszą, niż na tradycyjnych kursach naukę języka.
Kurs Język w Rok to sprawdzony przepis na to, jak krok po kroku nauczyć się dowolnego języka w rok do poziomu swobodnej komunikacji. Sprawdź darmowe lekcje, agendę kursu oraz opinie uczestników i przekonaj się, czy to coś dla Ciebie!
✅ "CHCĘ POZNAĆ SZCZEGÓŁY": https://jezykowasilka.pl/kurs/
Życzę Ci pięknego dnia, dużo uśmiechu i odwagi do spełniania językowych marzeń. I już zapraszam do dalszego zdobywania wiedzy na portalu Językowa Siłka.
Patryk Topoliński, założyciel Językowej Siłki 💪 😊
