Dni
Godzin
Minut
Dni
Godzin
Minut
Sekund

🟢 Sprawdź zapisy na kurs online mojej autorskiej Metody Język w Rok, którą opracowałem jako psycholog z doświadczeniem w samodzielnej nauce 11 języków. 👨‍🎨 Zaprojektuj, a potem stwórz ze mną wersję Ciebie, która mówi w Twoim wymarzonym języku! Sprawdź teraz szczegóły i dołącz do 1771 zadowolonych Kursantek i Kursantów (z gwarancją efektów lub zwrotem środków)! ⭐️

🚀 Tylko teraz (do niedzieli 15.09, do 23:59) program Język w Rok jest dostępny 200 zł taniej we wrześniowej promocji. Nie przegap tej okazji na rewolucję w Twojej nauce!

⭐️ Język w Rok ⭐️ = bestsellerowy kurs online Językowej Siłki. Ucz się z przyjemnością dowolnego języka w swoim tempie (nie tylko od zera). Już ponad 2000 zadowolonych Kursantów (masz gwarancję satysfakcji lub zwrot $). ✅

👉🏻 Kliknij tutaj i sprawdź teraz szczegóły! 👈🏻

⭐️ Język w Rok ⭐️ = bestsellerowy kurs online Językowej Siłki. Ucz się z przyjemnością dowolnego języka w swoim tempie (nie tylko od zera). Już ponad 2000 zadowolonych Kursantów (masz gwarancję satysfakcji lub zwrot $). ✅ 👉🏻 Kliknij tutaj i sprawdź teraz szczegóły! 👈🏻

Język chorwacki a język serbski – różnice

Natalia Lasek
8 minut czytania

Po wprowadzeniu do języka serbskiego i języka chorwackiego oraz zarysowaniu sytuacji językowej na Bałkanach, dziś pora na to byśmy ponownie wzięli na tapet język chorwacki i język serbski, ale tym razem przyjrzeli się różnicom pomiędzy nimi w różnych językowych aspektach!

- Autopromocja -
Ad image

Różnice pomiędzy serbskim i chorwackim:

Początek rozwoju językaekawskiikawskiijekawski
lĕpalepalipalijepa
dĕvojkadevojkadivojkadjevojka
vrĕmevremevrimevrijeme

Dla osób chcących dokładnie zagłębić się w rozwój języków polecam porównanie starodawnych wydań wraz z nowoczesnymi książkami (zwróćcie uwagę na słowa typu svĕt, vĕst, prĕtnja itd.). Można sięgnąć po książkę Danica Ilirska, której wydanie tomów 10–12 pochodzi z 1844 r. Wariant ikawski widzimy nie tylko obok wariantu ijekawskiego w chorwackim, ale także i w słoweńskim (Ilirski Slovenci, tom 1, wydanie z 1839 r. czy Narodne Pěsni Ilirske – prócz samego porównania języka znajdziemy tam również informacje o sposobie postrzegania na tle innych języków w tamtych czasach).

polskie znaczenieserbskichorwacki
mlekomlekomlijeko
przedpołudnie/ przed południemprepodneprijepodne
latoletoljeto
poniedziałekponedeljakponedjeljak
grzaćgrejatigrijati

Należy zwrócić uwagę na zmianę liter: h na k, a na u, pochodzenie słów czy końcówki czasowników.

polskie znaczenieserbskichorwacki
rekinajkula(tur.)/ morski pasmorski pas
aptekaapoteka (die Apotheke)ljekarna, ljekarnica
aplauz, oklaskiaplauzpljesak
współczesnysavremensuvremen
kinobioskopkino
paszportpasošputovnica
głuchotagluvoćagluhoća
wiać(wiatr), dmuchaćduvatipuhati
bibliotekabibliotekaknjižnica
wykwalifikowanykvalifikovankvalificiran
suchy; wytrwane(wino)suvsuh
tankować(paliwo)sipati(gorivo)/ sipati- sypać(przyprawę do zupy), wlać(do szklanki),točiti(gorivo)/ sipati- sypać(przyprawę do zupy)
dzban/dzbanekbokalvrč
czynnik, faktorčinilacčinitelj
alchemikalhemičaralkemičar
utrudniaćkomplikovatikomplicirati
konfigurowaćkonfigurisatikonfigurirati
kolokwiumkolokvij, kolokvijumkolokvij
powszechny, ogólnyopštiopći
obronićodbranitiobraniti

Czasy i gramatyka

Tworzenie czasów różni się nieco pomiędzy serbskim i chorwackim.

W czasie teraźniejszym w serbskim (nawet po czasowniku) używa się konstrukcji „da + czasownik”, natomiast w chorwackim po czasowniku występuje bezokolicznik. Z kolei w czasie przyszłym w języku serbskim mamy czasownik posiłkowy hteti + bezokolicznik (w języku potocznym jednak używana jest konstrukcja „da + czasownik” zamiast bezokolicznika), a także możemy łączyć hteti, jeśli stawiamy czasownik na pierwszym miejscu. Wyjątkiem są czasowniki typu stići, doći, ići, które muszą być osobno. W chorwackim występuje konstrukcja „htjeti + bezokolicznik” (nie ma innej potocznej konstrukcji) i zawsze rozdzielamy htjeti oraz czasownik.

Tym samym mamy również różnice w enklityce (enklityka i proklityka). Jeżeli zagłębimy się w gramatyce kontrastywnej, zobaczymy, że niektóre spójniki wykazują inne cechy (np. pošto):

polskiserbskichorwacki
Musimy się pospieszyć.Moramo da požurimo.Moramo požuriti.
Zostawmy to na kolejny raz.Ostavićemo to za drugi put.Ostavit ćemo to za drugi put.
Przyjdę do ciebie.Ja ću doći kod tebe./ Doći ću kod tebe.Ja ću doći kod tebe./ Doći ću kod tebe.

Narzędnik – s czy sa?

Sa używamy, jeżeli mamy słowa rozpoczynające się od s, z, ž, š, c, č, ć, đ, dž, np. sa sestrom, sa ženom oraz wyjątek sa mnom, a także wtedy, gdy pojawiają się zbitki spółgłoskowe na początku słowa (ks, ps, itp.): sa (svojim) psom, sa pšenicom.

Jeśli chodzi o resztę słów, to wszystko zależy od języka. W chorwackim w pozostałych sytuacjach zawsze użyjemy s (np. s njima), w serbskim natomiast mamy już swobodę (np. może być to s njima albo sa njima, ponieważ obie wersje są poprawne).

Takich zagadnień związanych z formami obocznymi przyimków jest oczywiście więcej, dlatego że takie formy pojawiają się  też w innych przypadkach, chociażby w celowniku (k – ka) czy w bierniku (uzuza).

Przypadki i odmiana język chorwacki i serbski

Nieco inne są również zasady odmian. W języku serbskim odrzucamy t oraz d przed literą c, natomiast chorwacki  ją zostawia (zadatakà: serb. zadaci, chorw. zadatci). W chorwackim celowniku oraz miejscowniku możemy napotkać końcówkę –u, której nie ma w serbskim w tych przypadkach (jednom, jednomu). Nieraz chorwacki przyjmuje dwie możliwe wersje odmiany, podczas gdy serbski ma tylko jedną.

Zdarza się, że każdy z tych języków spostrzega daną rzecz jako inny rodzaj.

polskie znaczenieserbskichorwacki
promień światłazrak (m)    zraci (l.mn)zraka (f)    zrake (l.mn)
wieczórveče (n)večer (f)

Zaimki pytające, względne i nieokreślone również trochę się różnią:

polskie znaczenieserbskichorwacki
ktokotko
coštašto
niktnikonitko
ktośnekonetko
ktokolwiekko god/ bilo kotko god/ bilo tko
jejnjennjen, njezin
 
"<yoastmark

Tłumaczenia – jak to wygląda w praktyce?

Zdarzają się sytuacje, gdzie wymagane są tłumaczenia serbskiego na chorwacki bądź na odwrót, przede wszystkim w przypadku etykiet na produktach czy dokumentów. Kiedyś jeden z kanałów telewizyjnych nakazał wykonać tłumaczenie pod groźbą odmowy emisji – tłumaczenie to było „naciągane”, tzn. użyto w nim pełno synonimów, by pozornie wydawało się, że to inne języki.

Co ciekawe, jeżeli bierzemy pod uwagę konkretne kategorie słownictwa (np. jedzenie), to pojawiają się częściowe różnice, w tym takie jak np. „pomidor” – oficjalnie po serbsku to paradajz, po chorwacku rajčica. No właśnie, oficjalnie, bo paradajz jest znany potocznie i traktowany jako regionalizm. W serbskim twardo trzymamy się zasady „pisz tak, jak słyszysz”, więc mamy kapučino; Chorwacja z kolei woli się europeizować, więc zbliża się do kultury Włoch i dlatego w chorwackim mamy cappuccino.

polskiserbskichorwacki
ryżpirinačriža
zupa z soczewicysupa od sočivajuha od leće
dróbživinaperad
duszonydinstanpirjan
kawa rozpuszczalnainstantna kafa, (pot.) neskafa /neskafe (także na kawy innych firm – używane tak jak hanzaplast, tkz. generičan naziv/ generična reč)instantna kava, instant kava
Europa, euroEvropa, evroEuropa, euro

Na tej zasadzie również przyjmujemy zagraniczne nazwiska: serbski zapisuje je całkowicie fonetycznie, podczas gdy chorwacki przyjmuje wersję oryginalną, przy czym dodaje odmienioną końcówkę dostosowaną według przypadka (serb. Šekspirova, chorw. Shakespeareova).

Spójrzmy jeszcze na przykład miesięcy. Widzimy zupełnie inne oficjalne nazwy. W praktyce jednak zazwyczaj i Serbowie, i Chorwaci znają obydwie wersje, więc można się dogadać:

język polskijęzyk serbskijęzyk chorwacki
styczeńjanuar/ јануарsiječanj
lutyfebruar/ фебруарveljača
marzecmart/ мартožujak
kwiecieńapril/ априлtravanj
majmaj/ мајsvibanj
czerwiecjun/ јунlipanj
lipiecjul/ јулsrpanj
sierpieńavgust/ августkolovoz
wrzesieńseptembar/ септембарrujan
październikoktobar/ октобарlistopad
listopadnovembar/ новембарstudeni
grudzieńdecembar/ децембарprosinac
Interesuje Cię język chorwacki albo serbski? Przeczytaj także tekst o podobieństwach między tymi językami! Dołącz też do naszej grupy na Facebooku i napisz nam, czy kochasz hrvatski jezik!
Udostępnij ten artykuł
Zostaw komentarz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *


Patryk Topoliński Językowa Siłka

Jakie jest Twoje ulubione medium? Kliknij ikonkę i pozwól nam służyć Ci językową pomocą w Twojej ulubionej przestrzeni👇🏻

A może wolisz po prostu w każdą środę wieczorem otrzymać porcję wiedzy o metodach nauki prosto na swoją skrzynkę? 💌

Klikając "Zapisuję się", dołączysz do 30 000+ odbiorców maili ode mnie i będziesz otrzymywać bezpłatne materiały i wiadomości o metodach nauki języków, a raz na kilka tygodni również nowości z naszego sklepu. Szczegóły w Regulaminie newslettera.