Obszar Republiki Federalnej Niemiec jest niezwykle bogaty w różnorodne zwyczaje, tradycje i obyczaje. Niemiecka kultura jest pełna urokliwych i unikalnych cech, które odzwierciedlają różnorodność i jej niezwykły charakter. Czytając ten artykuł poznasz niemieckie zwyczaje świąteczne, państwowe oraz te związane z kulturą spożywania posiłków. Wyruszmy w kulturalną podróż po Niemczech! 🇩🇪🚗
W Niemczech święta państwowe wolne od pracy można podzielić na ogólnokrajowe i regionalne.
Ogólnokrajowe dni wolne:
- Nowy Rok (Neujahr),
- Wielki Piątek (Karfreitag),
- Poniedziałek Wielkanocny (Ostermontag),
- Wniebowstąpienie (Christi Himmelfahrt),
- Zielone Świątki (Pfingstmontag),
- Święto Pracy (Tag der Arbeit),
- Dzień Zjednoczenia Niemiec (Tag der Deutschen Einheit),
- pierwszy oraz drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia (1. und 2. Weihnachtsfeiertage).
Do krajów związkowych o największej ilości dni wolnych od pracy zalicza się Saarland (11 dni świątecznych), Badania-Wirtembergia (12 dni świątecznych) oraz Bawaria, gdzie można cieszyć się aż czternastoma dniami wolnymi od pracy, uwzględniając Augsburski Festiwal Pokoju (Augsburger Friedensfest) obchodzony jedynie w Augsburgu.
Tag der Deutschen Einheit
Dzień Zjednoczenia Niemiec to święto obchodzone 3 października, 📆 które upamiętnia przyłączenie NRD do RFN w 1990 roku. Jest to dzień wolny od pracy hucznie obchodzony wieloma uroczystościami, paradami i wydarzeniami kulturalnymi w całym kraju.
Oktoberfest
Bawaria jest jednym z najbardziej niezwykłych i wyróżniających się regionów w całych Niemczech. Jest to nie tylko region z największą liczbą świąt wolnych od pracy, lecz jest także największym krajem związkowym pod względem powierzchni. Bawaria wyróżnia się również kultywowaną religią, językiem i zwyczajami. Z pewnością wizytówką regionu jest Święto Październikowe, czyli znane na cały świat Oktoberfest.
Ten ogromny festiwal piwa odbywa się w Monachium w okolicach września i października. Krajobraz Oktoberfestu przemawia wielu osobom do wyobraźni dzięki głośnej muzyce, kolorowym dekoracjom i tradycyjnym strojom ludowym, jak np. długie spódnice i kamizelki dla kobiet (Dirndl) oraz krótkie spodenki (Lederhose) i koszule dla mężczyzn. Jest to przede wszystkim festiwal poświęcony regionalnym piwom i tradycyjnym potrawom niemieckim. Mimo, że jest bawarskim świętem plonów, Oktoberfest przyciąga turystów z całego świata.
💡 Ciekawostka: Warto pamiętać, że kraje niemieckojęzyczne są istotną częścią europejskiej wspólnoty kulturowej, z tego powodu część zwyczajów i tradycji naszych zachodnich sąsiadów jest obecna w Polsce i innych krajach regionu.
Współczesne Niemcy są krajem laicyzującym się, gdzie religia w przestrzeni publicznej nie odgrywa znaczącej roli, niemniej tradycyjnie dominującymi obrządkami są Protestantyzm (północna część) oraz Kościół Rzymsko-Katolicki (południowa część). Właśnie te dwa obrządki w dużej mierze ukształtowały tradycyjne zwyczaje Niemców o charakterze religijnym. Jednak wzrost mniejszości narodowych i obecność wyznawców innych religii nie pozostaje bez znaczenia na współczesną kulturę Niemiec.
Martinstag
Kolejnym wydarzeniem charakterystycznym dla Niemiec jest Dzień św. Marcina obchodzony 11 listopada 📆. Święto ma podłoże religijne upamiętniając słynnego biskupa z Tours, jednak współcześnie Martinstag ma charakter familijny i jest obrządkiem kierowanym przede wszystkim do dzieci.
Istotnym elementem obrządku jest papierowa latarnia przygotowywana samodzielnie przez najmłodszych w domu lub na zajęciach szkolnych. Z nią związana jest słynna dziecięca pieśń „Laterne, Laterne”, którą można usłyszeć na wieczornych pochodach. Zdarza się, że w wydarzeniu bierze udział również postać św. Marcina wraz ze wszystkimi istotnymi atrybutami, czyli peleryną, koniem a nawet żywimy gęsiami.W Polsce postać św. Marcina kojarzona może być z poznańskimi rogalami świętomarcińskimi. W Niemczech natomiast popularne są drobne wypieki o kształcie ludzika, tzw. Weckmann. Jeżeli chodzi o pozostałe potrawy na niemieckich stołach w okolicy 11 listopada można zastać pieczoną gęś z jabłkami
Karneval
Karnawał w Niemczech to kolejna okazja do hucznego świętowania i radosnej zabawy. Jest to jedno z najbardziej kolorowych wydarzeń w kraju, w którym tłumy chętnie uczestniczą. Okres karnawałowy, podobnie jak w Polsce, rozciąga się od listopada do wtorku przed Środą Popielcową. Wówczas Republika Federalna wypełnia się licznymi festiwalami, paradami, przebieraniami i ogólną radością. Jest to czas, w którym Niemcy wychodzą na ulice, aby świętować kreatywność, zabawę i wspólnotę.
Największymi ośrodkami karnawałowymi w Niemczech są Kolonia, Düsseldorf i Mainz. Tradycyjnie, w trakcie karnawału ludzie przebierają się za różne postacie, od klasycznych bohaterów baśniowych po znane postacie polityczne i celebrytów. Karnawał to również czas dla muzyki, zwłaszcza dla tradycyjnych utworów niemieckich i karnawałowych pieśni. W trakcie parady ulice wypełniają się dźwiękiem marszów i śpiewem, tworząc niezapomniane muzyczne przeżycia. Karnawał przypomina o sile tradycji, wspólnoty i radości, które są integralną częścią niemieckiej kultury. Parada karnawałowa w Kolonii co roku zaczyna się 11 listopada o 11:11. Warto zapamiętać tę datę! 📆
Wiosenne obrządki
Czas przesilenia wiosennego to okres niezwykle przemawiający do wyobraźni. W wielu ośrodkach kulturowych, w szczególności w Europie Środkowej i Północnej, gdzie zima daje o sobie znać, pierwsze wiosenne oznaki przynoszące nową nadzieję są szczególnie obchodzone. Taki zwyczaj obecny już był u plemion germańskich, pośród których powstała Noc Walpurgii (Walpurgisnacht). Ślady tego obrządku są jeszcze zauważalne we współczesnych Niemczech. Tradycyjnie Noc Walpurgii obchodzona jest w nocy z 30 kwietnia na 1 maja. 📆 Nadejściu wiosny towarzyszyła ogólna radość, tańce, zabawy i ognisko, symbolizujące przemianę i nowy początek. W Polsce porównywalnym zwyczajem może być wciąż kultywowane topienie Marzanny.
Podobnie jak w innych krajach europejskich najważniejszym obrządkiem wiosennym w Niemczech jest Wielkanoc. Wówczas mieszkańcy całego kraju mogą cieszyć się, aż dwoma dniami wolnymi od pracy. Są to mianowicie Wielki Piątek oraz Poniedziałek Wielkanocny. Z okresem wielkanocnym związane są liczne zwyczaje (mniej lub bardziej tradycyjne) takie jak poszukiwanie czekoladowych królików lub innych słodkości przez najmłodszych w Poniedziałek Wielkanocny. Inną niemiecką tradycją zasługującą na uwagę są tzw. wielkanocne fontanny (Osterbrunnen), czyli monumentalne konstrukcje ozdobione pisankami i innymi kolorowymi dekoracjami. Są one stawiane przed okresem wielkanocnym i często ozdobione są radosnym podpisem „Frohe Ostern”.
Niezależnie od wyznania Niemcy uwielbiają wspólnie spędzać czas na świeżym powietrzu, szczególnie w okresie wiosennym. Organizuje się wówczas tzw. leśne festyny (Waldfest), które nie różnią się wiele od zwykłych wypadów do lasu lub na łono natury. Takie wydarzenia organizuje się przede wszystkim w mniejszych miejscowościach, są one okazją do wspólnego spędzenia czasu i integracji sąsiedzkiej. W tym czasie szczególnym dniem jest 1 maja, gdy tradycyjnie stawia się drzewko majowe (Maibaumfest). Jest to jedno z wielu tradycji symbolizujących nadejście wiosny, prawdopodobnie o podłożu mitologii germańskiej. Obrządek ten znany był przez pewien czas także na obszarze Polski, szczególnie na Śląsku i Wielkopolsce. W czasie tzw. Maiku wznoszone są drzewka majowe ozdobione wstążkami, kwiatami i kolorowymi dekoracjami.
Zimowe zwyczaje
Nieprzyjemna zimowa aura staje się do wytrzymania dzięki Adwentowi i kalendarzom adwentowym, do których Niemcy przywiązują dużą wagę. W okresie od 1 do 24 grudnia używa się kalendarzy adwentowych, które zawierają 24 małe okienka lub przegródki, za każdym z których kryje się niespodzianka lub słodka przekąska. Zwyczaj ten jest równie popularny wśród dzieci, jak i dorosłych. Świadczy o tym duża różnorodność gotowych kalendarzy adwentowych dostępnych w sklepach.
Kolejnym grudniowym zwyczajem jest Dzień Świętego Mikołaja (Nikolaustag) 6 grudnia 📆. Wówczas dzieci otrzymują prezenty, a w wielu niemieckich miastach otwierają się jarmarki bożonarodzeniowe (Weihnachtsmarkt) lub miasteczka świąteczne. Warto pamiętać, że nie na terenie całego kraju prezenty przynosi Święty Mikołaj. W południowych krajach związkowych, w szczególności w Bawarii, wierzy się, że prezenty pochodzą od Dzieciątka Jezus (Christkind).
Pozostałe niemieckie zwyczaje
Jednym z ciekawszych niemieckich zwyczajów jest Schultüte, czyli torba pełna słodyczy w kształcie stożka. Takim prezentem są obdarowywane dzieci w wieku szkolnym. W szczególności jest to pocieszenie dla tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z szkolnictwem. Taki zwyczaj obserwowany jest od 19. wieku nie tylko w Niemczech, lecz także w Austrii, Czechach i niektórych regionach Polski. Na Śląsku pierwszoklasiści w dniu rozpoczęcia szkoły dostają swój własny róg obfitości wypełniony słodkościami, który nazywany jest tytą.
Dalsza część tekstu pod zapisami na nasz cotygodniowy newsletter! Zapisz się do Środowej Siłki po cotygodniową porcję skutecznych metod nauki języków: 📬⤵️
Z kolei Polterabend to tradycja przedślubna, gdzie bliscy przyszłej pary spotykają się, by potłuc ceramikę i szkło, przynosząc nowożeńcom szczęście. Rozbijanie naczyń symbolizuje odrzucenie przeszłości i rozpoczęcie nowego życia. Jest to wyraz wsparcia i życzenia pomyślności dla pary. Polterabend to także okazja do zabawy, organizowania konkursów i integrowania gości. Ta tradycja wypełnia dni przed ślubem miłością, przygotowując parę na nową drogę życia i umacniając więzi rodzinne oraz przyjacielskie.
Niemcy znani są ze swojego umiłowania do ziemniaków. Nikogo zatem nie powinny zdziwić regularnie organizowane festyny ziemniaczane (Kartoffelfest), podczas których można spróbować takich potraw jak sałatka ziemniaczana (Kartoffelsalat), pieczone ziemniaki (Pellkartoffeln) czy placki ziemniaczane (Reibkuchen). Jeżeli chodzi o inne tradycyjne potrawy w Niemczech, są to różnego rodzaju kiełbasy i wyroby mięsne, np. Bratwurst, czyli kiełbasa smażona lub Sauerbraten, czyli pieczeń wołowa lub wieprzowa. Regionalne i tradycyjne produkty można zakupić na lokalnych targowiskach (Bauernmarkt). W niemieckich miastach i miasteczkach regularnie odbywają się urokliwe takie jarmarki, gdzie można odkryć świeże produkty rolnicze oraz rękodzieła.
Niemcy to kraj, którego fascynująca i bogata kultura stanowi niezwykłą mieszankę tradycji i nowoczesności. Na terenie całego kraju chętnie obchodzone są różnorodne obrządki wiejskie, takich jak jarmarki ludowe czy festiwale piwne. Mieszkańcy RFN przywiązują dużą uwagę do lokalnych przysmaków i niemieckich produktów rolnych. Z tego powodu wszelkim obrządkom towarzyszy duża ilość jedzenia i picia. Warto pamiętać, że w zależności od regionu, można spotkać warianty wyżej wymienionych świąt lub całkowicie nowe okazje, ponieważ Niemcy są krajem federalnym. Każdy z krajów związkowych charakteryzuje się indywidualnym charakterem i osobną tradycją. Z pewnością obrządki kultywowane przez Niemców są huczne, radosne i kolorowe.
✍️ Autor tekstu Poznaj niemieckie zwyczaje!:
Krystian Miś
Skoro interesują Cię niemieckie zwyczaje i język niemiecki, bardzo możliwe, że poniższe artykuły Językowej Siłki również mogą okazać się dla Ciebie wartościowe (kliknij tytuł, aby przejść do tekstu):
- Jak przeklinać po niemiecku? 🫢
- Język niemiecki na pełnej…petardzie dla początkujących
- Nauka niemieckiego na poziomie B1-B2: Najlepsze materiały
Bibliografia:
- https://www.studying-in-germany.org/de/deutsche-kultur-fakten-braeuche-und-traditionen/#google_vignette
- https://www.travelplanet.pl/przewodnik/niemcy/kultura.html
- https://www.helpster.de/sitten-und-braeuche-in-deutschland-die-5-bekanntesten_166880
- https://www.deutschlandfunkkultur.de/deutsche-braeuche-von-weltrang-gartenzwerge-und-schwarzbrot-100.html
- https://derweg.org/feste/kultur/
- https://www.wissen.de/deutsche-traditionen-und-wo-sie-gelebt-werden
- https://praxistipps.focus.de/braeuche-in-deutschland-10-interessante-traditionen_125794
- https://www.dgb.de/gesetzliche-feiertage-deutschland
- https://derweg.org/feste/kultur/oktoberfest-2/
