Liczba zapierających dech w piersiach miejsc we Włoszech może wręcz onieśmielać. Jest to w pełni uzasadnione, bowiem to kraj z rekordową liczbą obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Tym, co w Italii cenimy najbardziej, jest różnorodność – jednym kojarzy się z rajskimi wakacjami pod palmami przy turkusowej wodzie, innym zaś z ośnieżonymi szczytami Alp, które swoją potęgą budzą respekt nawet najbardziej doświadczonych wspinaczy. W rzeczywistości Włochy to o wiele więcej!
Pozwól, że zabiorę Cię w podróż przez urokliwe miasteczka, nieustannie aktywne wulkany, niezwykłe zabytki, a nawet rafę koralową i pokażę Ci, że we Włoszech z pewnością znajdziesz coś, co przyspieszy bicie Twojego serca. Mam nadzieję, że ten przewodnik zainspiruje Cię do zaplanowania Twojej kolejnej bajkowej podróży pod tytułem „niezapomniane wakacje we Włoszech”.
Castelluccio di Norcia – tam, gdzie barwy kolorowy niesie wiatr
Łąki na płaskowyżu wokół Castelluccio di Norcia, czyli dywan z kwiatów, który co roku od około końca maja do połowy lipca rozkwita przeróżnymi kolorami i magią. Okres ten nazywany jest „Fioritura di Castelluccio”, czyli właśnie Kwitnienie Castelluccio. Nawet najbarwniejsze opisy nie oddadzą piękna, jakiego można doświadczyć, widząc na własne oczy morze żonkili, fiołków, maków czy złotogłowów. Także poza sezonem jest to miejsce warte odwiedzenia – Castelluccio znajduje się na wzgórzu (11452 m n.p.m.) i otoczone jest polami i górami Sibillini. Jest to jednak tylko frazione Nursji (wł. Norcia), czyli wiejska, peryferyjna część miasteczka oddalonego o około 30 kilometrów.
Na samym obszarze płaskowyżu można aktywnie spędzić czas na wiele sposobów, na przykład wyruszając na trekking, wybierając jeden z wielu okolicznych szlaków, biorąc udział w zorganizowanej przejażdżce konno, latając na paralotni czy też zjeżdżając na nartach i wędrując z rakietami śnieżnymi zimą.
🚖 Jak dostać się do Castelluccio di Norcia?
Do Castelluccio di Norcia dostaniesz się samochodem na przykład z Perugii (stolicy Umbrii), co powinno zająć około 2 godzin, lub też autobusem, który kursuje jednak tylko w czwartki i rozpoczyna trasę w Nursji.
Secche di Tor Paterno, czyli Śródziemnomorskie Galapagos
Secche di Tor Paterno jest morskim obszarem chronionym znajdującym się na terenie Lacjum. To jedyne takie miejsce we Włoszech, które pozostaje w całości pod wodą, ma od 18 do 60 metrów głębokości. Miano wysp Galapagos zyskało dzięki swojej wielkiej bioróżnorodności. Składają się na nie formacje skalne pokryte rafami koralowymi, które w wyniku naturalnych procesów kształtem przypominają podwodną wyspę, wokół niej pływają kolorowe ławice ryb, żółwie, koniki morskie, płaszczki, w pewnych okresach roku także delfiny czy mieczniki, a nad nią szybuje wiele gatunków ptaków.
🚖 Jak dostać się do Secche di Tor Paterno?
Secche di Tor Paterno znajduje się pomiędzy miejscowościami Ostia i Torvajanica. Dojazd z Rzymu do Ostii zajmuje pół godziny samochodem, a metrem i autobusem – około półtorej. To właśnie stamtąd najczęściej wypływają łodzie zabierające żądnych przygód turystów, którzy za moment zanurzą się z butlami na głębokość 20-30 m, by podziwiać cudowny podwodny świat.
A gdyby tak najnowszy Indiana Jones nagrywany był na… Wyspach Liparyjskich?
Wyspy Liparyjskie, dawniej Wyspy Eolskie, to archipelag położony przy północnym wybrzeżu Sycylii składający się z siedmiu głównych wysp o pochodzeniu wulkanicznym. Szczególnie ciekawa jest wyspa-wulkan Stromboli – jeden z najaktywniejszych wulkanów świata, nazywany Latarnią Morza Śródziemnego. W ostatnich latach najsilniejszą eksplozję zanotowano tam w 2019 roku, a choć mniejsze erupcje zdarzają się regularnie każdego roku, to wyspę nadal zamieszkuje około 450 osób. Mieszkają one w charakterystycznych białych domkach, a w jednym z miasteczek na wyspie – Ginostra – zamiast samochodów do transportu towarów lub przemieszczania się ludzie używają raczej osłów. By móc podziwiać całą wyspę, morze rozpościerające się z każdej strony, wieczorne rozgwieżdżone niebo czy lawę wypływającą z kraterów, można wziąć udział w wycieczce z przewodnikiem i wzbić się na wysokość 400m. Inną atrakcją, z której można skorzystać na archipelagu, są siarkowe kąpiele błotne na wyspie Vulcano położonej najbliżej Sycylii.
🚖 Jak dostać się na Wyspy?
Na Vulcano, a także na inne z Wysp Liparyjskich w tym Stromboli, najlepiej dostać się promem z Sycylii, na przykład z Mesyny lub Milazzo.
Przyjedź do Orvieto, by poczuć prawdziwie włoski klimat
Włoskie miasteczko z wąskimi uliczkami, średniowiecznymi budowlami, zielonym, górzystym krajobrazem wokół i jedną z trzech najważniejszych katedr wybudowanych w stylu gotico italiano – pozostałe dwie to Duomo we Florencji oraz w Sienie, chociaż nieprzypadkowo wyróżniłam właśnie tę orwietańską 😉. Nieprzypadkowa jest również nazwa miasta (z łac. urbs vetus, czyli stare miasto) – tutaj kultura oraz sztuka przeplatają się z historią, która sięga czasów cywilizacji etruskiej i Starożytnego Rzymu.
📆 Kiedy zaplanować wycieczkę do Orvieto?
Poza sezonem wakacyjnym warto zaplanować wycieczkę do Orvieto także na koniec grudnia, kiedy od pastelowych ścian kamienic echem odbijają się łagodnie jazzowe brzmienia pianina i saksofonu, a w powietrzu czuć bożonarodzeniową i noworoczną atmosferę tworzoną dodatkowo przez świąteczne światełka i ozdoby. Mowa tutaj o corocznej zimowej edycji festiwalu Umbria Jazz Winter, która jest mniej huczna od letniej wersji, ale nie mniej niesamowita! Odbywa się zawsze w dniach od 28 grudnia do 1 stycznia, więc jeśli nie masz jeszcze planów na Sylwestra, może jest to dobry pomysł!
Wybrzeże Amalfi – jak bajka Luca mogłaby wyglądać w prawdziwym życiu?
Wybrzeże Amalfi rozciąga się wzdłuż południowej części Półwyspu Sorrentyńskiego i zachwyca harmonią między naturą – porośniętymi zielenią klifami, o które obija się lazurowa woda Morza Tyrreńskiego – a dziełami architektury w postaci kolorowych domków, kościołów, zamków czy wież. Charakterystyczne dla tamtejszego krajobrazu są też drzewka cytrynowe z gatunku Sfusato Amalfitano, z których owoców produkowany jest włoski likier limoncello oraz wiele wyrobów cukierniczych. Główne miasteczka wybrzeża to właśnie Amalfi, Positano, nazywane perłą wybrzeża oraz Ravello, gdzie organizowany jest festiwal muzyczny, a koncerty pozwalają delektować się jednocześnie pięknymi utworami, jak i szumem obijających się o klify fal w tle.
Dalsza część tekstu pod zapisami na nasz cotygodniowy newsletter! Zapisz się do Środowej Siłki po cotygodniową porcję skutecznych metod nauki języków: 📬⤵️
Będąc na Wybrzeżu Amalfitańskim, warto zrobić przystanek również w Vietri – miejscu znanym z wzorzystej ceramiki pełnej morskich i cytrusowych motywów. Jeśli jednak zmęczy Cię spacerowanie po miasteczkach, których urok postanowiły docenić tysiące innych turystów w tym samym czasie, ten kawałek Italii ma do zaoferowania jeszcze wiele atrakcji. Od rejsów po małych zatoczkach i grotach, przez krótkie piesze szlaki z niesamowitymi widokami, takie jak ok. 8-kilometrowe Sentiero degli Dei (gdzie na pewno si sta da Dio, czyli czuję się bosko ;)) lub inny, prowadzący do Punta Campanella (najdalej wysuniętego punktu całego Półwyspu Sorrentyńskiego), aż po miejsca naprawdę dzikie, z wodospadami i bujną roślinnością, czyli Valle delle Ferriere.
Paese delle fiabe – prawdziwe bajkowe multiwersum
Niedaleko wcześniej wspomnianego Orvieto, chociaż już w regionie Lacjum, znajduje się jeszcze inna perełka. Nazywane Paese delle fiabe, czyli Krainą baśni, Sant’Angelo di Roccalvecce to niewielka wioska, która zyskała drugie życie dzięki sztuce, a konkretniej… dzięki muralom! W tej chwili na elewacjach budynków znajduje się ich ponad 50, co daje jeden mural na około dwóch mieszkańców wioski 😉. To wszystko za sprawą projektu zainicjowanego przez mieszkańców Sant’Angelo, dzięki któremu grupa artystek zajmujących się street artem i pochodzących z różnych części Włoch, począwszy od 2017 roku przekształciła wioskę w miejsce naprawdę magiczne i jedyne w swoim rodzaju.
Pierwsza była Alicja w Krainie Czarów, ale teraz można znaleźć tam też wizerunki Pinokia, Pięknej i Bestii, Mowgliego z Księgi Dżungli oraz innych postaci z bajek i baśni. Dzięki projektowi wioska, która z roku na rok pustoszała, została na nowo doceniona i odżyła, co bardzo cieszy jej mieszkańców. Będąc już na miejscu, można skorzystać ze specjalnie przygotowanych przewodników i mapek. Każdy mural opowiada jakąś historię i nie chodzi tu tylko o fabułę bajki, ale także o historie autorek tych malowideł, o to, co było ich inspiracją, albo komu i dlaczego dedykowana jest dana praca. Będąc tam warto porozmawiać z miejscowymi – może akurat będą w stanie uchylić rąbka tajemnicy?
PS poniższy filmik jest po włosku 🇮🇹, więc jeśli uczysz się włoskiego, potraktuj go jako dzisiejszy trening językowy. Powodzenia w nauce! 💪
Hobbit, czyli tam i… do Palmenti
Parco dei Palmenti w Pietragalli to zbiór ponad dwustu charakterystycznych kamiennych ziemianek/grot z dachami pokrytymi ziemią i trawą, co sprawia, że wydają się być wyjęte z innej krainy. Powstały w XIX wieku i pierwotnie wykorzystywano je do… wytwarzania wina! Kadzie używane do tłoczenia i fermentacji moszczu winnego to właśnie palmenti, stąd nazwa parku. Słowo to może pochodzić od łacińskiego pavimentum, czyli od podłogi, na której obraca się kamień młyński (włoska podłoga dzisiaj to pavimento) lub też od czasownika pavire oznaczającego ‘naciskać’, ‘gnieść’.
Pietragalla to miasteczko znajdujące się na południu kraju w regionie Bazylikata. Z Potenzy, stolicy regionu, do Pietragalli można dotrzeć w pół godziny samochodem lub nieco wolniej autobusem, którego rozkład dostępny jest na tej stronie.
W okresie Świąt Bożego Narodzenia w niektórych ziemiankach ustawiane są szopki, które dodają uroku temu miejscu. Mimo tego, że obszar jest stosunkowo niewielki, warto skorzystać z wycieczki z przewodnikiem, który wprowadzi nas w historię.
Langhe – kraina winem i Nutellą płynąca
Pozostając w temacie wina, nie można pominąć również miejsca znanego na całym świecie z pięknych winnic i przemysłu winiarskiego, i nie chodzi tutaj o Toskanię! Obszar ten to Langhe, znajdujące się w Piemoncie w prowincji Cuneo. Sama prowincja ma dość memiczną sławę – Włosi lubią wyśmiewać się z tego, jak wielka jest w porównaniu do pozostałych prowincji, a jednocześnie pusta i nie mająca nic ciekawego do zaoferowania… no, prawie.
Trzeba jednak przyznać, że Langhe nie jest miejscem szczególnie popularnym wśród turystów, co jest dużym walorem. Na wzgórzach porośniętych winoroślami znajduje się wiele pieszych tras idealnych dla koneserów wina, pięknych widoków i spokoju. Prowadzą one także do małych, średniowiecznych miasteczek z zamkami i wielu okazji do degustacji lokalnych specjałów – trudno się temu oprzeć! Langhe słyną bowiem z pysznego jedzenia, szczególnie z białych trufli, wyjątkowo cennej odmiany tych grzybów, ale też agnolotti (odmiana włoskich pierożków ravioli).
Jedną z najbardziej znanych okolicznych wiosek jest Barolo, od którego pochodzi nazwa jednego z najlepszych czerwonych win produkowanego właśnie w tamtym miejscu, a w znajdującym się tam zamku utworzono muzeum wina.
Z kolei sąsiadująca wioska – La Morra – słynie z urokliwej kolorowej kapliczki (która nigdy nie była jednak konsekrowana) zwanej Cappella delle Brunate (lub del Barolo). Zbudowana w 1914 roku przez lokalnych rolników służyła pierwotnie jako schronienie, by pod koniec XX wieku zostać przekształconą w malutkie muzeum na świeżym powietrzu. Będąc w Langhe warto zajrzeć też do największego miasteczka, Alba, gdzie prowadzą pociągi z Turynu i które może być bazą wypadową do dalszego odkrywania tego obszaru.
💡Ciekawostka: W rejonie Langhe znajdowała się w nim cukiernia Pietro Ferrero, skąd pochodzi znana i kochana przez miłośników słodkości Nutella, pierwotnie robiona z lokalnych orzechów laskowych – również dumy Langhe.
Błogi odpoczynek w magicznej Toskanii – Cascate del Mulino
Terme libere w Saturnii nazywane Cascate del Mulino, czyli geotermalne źródła siarkowe, są już zdecydowanie popularniejszym miejscem. Znajdują się w Toskanii, która słynie z takich gorących źródeł, ale te uważane są za najbardziej okazałe (co niestety przejawia się też w liczbie turystów). Trawertynowe zagłębienia układają się piętrowo, więc jasnoniebieska woda, która z nich wypływa, przelewa się niżej, tworząc malutkie wodospady, a ostatecznie na dole wpływa do rzeki Albegna. Gorące źródła osiągają temperaturę 37°C i wpływają korzystnie na układ sercowo-naczyniowy, mięśniowy i oddechowy.
Co ważne, terme libere są bezpłatne i otwarte całą dobę przez cały rok. Darmowy jest również parking, chociaż znalezienie na nim miejsca w sezonie może być wyzwaniem! Warto więc rozważyć dojazd autobusem. Z kolei, jeśli szukasz takiej samej – choć trochę mniej spektakularnej atrakcji bez morza turystów w pakiecie – może Bagni di Petriolo, znajdujące się pośród drzew i 30 km od Sieny, będą dobrą alternatywą 😊.
W Parku Przyrody Adamello Brenta, pośród gór, dolin i… niedźwiedzi
Park Przyrody Adamello Brenta to największy obszar chroniony w regionie Trydent-Górna Adyga, który jednocześnie należy do światowej sieci Geoparków UNESCO. Obejmuje on Dolomity Brenty i masyw Adamello-Presanella, czyli część Alp Retyckich, więc jest zróżnicowany pod względem geologicznym. Najwyższym szczytem Parku, jak i całej prowincji Trydent, jest Cima Presanella (3558 m n.p.m.), jednak na tym obszarze znajdziesz też wiele niższych gór oraz malowniczych dolin, jak Val di Non czy Val di Fumo, dzięki czemu bez problemu wybierzesz trasę dostosowaną do swoich możliwości. Z kolei wzdłuż innej doliny, nazywanej doliną wody – Val Genova – istnieje Sentiero delle Cascate, czyli szlak wiodący wzdłuż najpiękniejszych wodospadów doliny oraz prowadzący często przez drewniane mostki zawieszone między skałami. Dla miłośników większych wysokości i wrażeń Park Przyrody Adamello Brenta ma do zaoferowania również wiele vie ferrate – spektakularnych szlaków ze schodkami i metalowymi linami pozwalających na wspinaczkę bez specjalistycznego sprzętu alpinistycznego. Jedną z najbardziej znanych na tym obszarze jest via delle Bocchette, której nazwa wywodzi się od charakterystycznych dla Dolomitów Brenty lejów, czyli przełęczy między szczytami.
💡 Ciekawostka: Symbolem Parku jest niedźwiedź brunatny i oczywiście nie jest to przypadek, ponieważ będąc tam w górach, możesz dostąpić zaszczytu spotkania go. Dość powszechne są tam także lisy, borsuki, kozice i muflony.
Które z tych 10 miejsc znajdzie się na trasie Twojej kolejnej podróży do Włoch? Koniecznie daj znać w komentarzu! 😍🇮🇹
✍️ Autorka tekstu Wakacje we Włoszech– 10 miejsc, które musisz zobaczyć:
Natalia Zdunek
Skoro interesują Cię materiały o Włoszech, bardzo możliwe, że poniższe artykuły Językowej Siłki również mogą okazać się dla Ciebie wartościowe (kliknij tytuł, aby przejść do tekstu):
- Jak się dogadać we Włoszech? Poznaj 20 zwrotów, które musisz znać przed wyjazdem
- Materiały do nauki włoskiego na poziomie B1-B2
- 3 włoskie piosenki, które na pewno znasz (Sprawdź się!)
Bibliografia:
- Strona oficjalna Castelluccio di Norcia, Asset Società Cooperativa Sociale (link)
- Włoski Online, Spektakl natury, czylli Fioritura di Castelluccio di Norcia, 2016 (link)
- Alberto Minazzi, Secche di Tor Paterno: le “Galapagos del Mediterraneo”, „Metropolitano.it” 31.03.2022 (link)
- Roma Sito Turistico Ufficiale, Roma Natura, Secche di Tor Paterno (link)
- Giannella M. Garrett, Stromboli: il futuro del “faro” del Mediterraneo, „National Geographic Italia” 09.12.19 (link)
- My adventures across the world, Everything You Need To Know For The Stromboli Hike, 09.06.2023 (link)
- „In Italia Magazine”, Virgilio, Le cattedrali gotiche italiane che il mondo ci invidia (link)
- Strona oficjalna Umbria Jazz, Fondazione di Partecipazione Umbria Jazz (link)
- Live Salerno, Costiera Amalfitana, le 10 cose da vedere e fare (link)
- „Positano.com”, Capri On Line Srl, Punta Campanella (link)
- Lost in Food, Visitare Sant’Angelo il paese delle fiabe (link)
- Altobradano Portale Lucano, Palmenti di Pietragalla (link)
- Ottorino Pianigiani, Palmento, Francesco Bonomi, Vocabolario Etimologico della Lingua Italiana (link)
- Laura Alberti, Cappella del Barolo, in the Langhe the most colorful chapel in Italy, „Italiani.it” 08.07.08 (link)
- „Never Ending Voyage”, 10 Reasons to Visit the Langhe Wine Region in Piemonte, Italy, 26.03.23 (link)
- „Meet Piemonte”, Meet Voyager s.r.l., Ferrero and Nutella, pride of Alba (link)
- Natalia Rosiak, Gorące źródła w Toskanii – darmowe termy w pięciu miejscach, „Italia by Natalia” 07.21 (link)
- Strona oficjalna Cascate del Mulino, Cascate del Mulino Terme Libere a Saturnia in Toscana (link)
- Natalia Rosiak, Terme di Saturnia – gdzie Jowisz ciskał piorunami. Toskania, „Italia by Natalia” (link)
- Strona oficjalna Parco Naturale Adamello Brenta (link)
- Strona oficjalna Trentino, Trentino Marketing S.r.l. (link)
- Trentino.com, Peer S.r.l., Adamello-Brenta Nature Park (link)
- Natalia Rosiak, Jezioro Nambino – łatwy szlak w Parku Przyrody Adamello Brenta, „Italia by Natalia” (link)
