Nauka języka japońskiego wiąże się z koniecznością przyswojenia nowych systemów pisma – tak, używam liczby mnogiej nie bez powodu, bowiem w tym języku wyróżnia się aż cztery systemy pisma, choć tylko o trzech z nich będzie mowa. Ten czwarty to rōmaji (ローマ字), a więc alfabet łaciński – użyteczny na początku nauki, gdy jeszcze uczymy się dopasowywania nowego dla nas japońskiego znaku do zapisu w znanym nam już systemie pisma. Jak nauczyć się kany? We wprowadzeniu znajdziesz najbardziej podstawowe informacje o hiraganie, katakanie oraz znakach kanji. Zaczynamy!
Jak nauczyć się hiragany?
Hiragana (ひらがな) jest fundamentem pisma japońskiego i to od niej powinno rozpocząć się jego naukę. Na hiraganę składa się 46 podstawowych znaków plus dodatkowe ich kombinacje. Jest tak zwanym sylabariuszem – zbiorem najmniejszych cząstek (tutaj sylab), z których budujemy wyrazy. Tutaj znajdziesz bezpłatny arkusz do nauki hiragany – wystarczy go wydrukować i ćwiczyć pisanie znak po znaku.
Uwaga! Jednym z często popełnianych błędów jest pisanie niektórych znaków tak, jak wyglądają one w druku, podczas gdy czcionki drukowane oraz pismo ręczne odrobinę się różnią. Zwróć szczególną uwagę na znaki: き (ki), さ (sa), ふ (fu), り (ri), や (ya). Pierwsza to czcionka typowa dla druku, zaś druga wzorowana jest na piśmie ręcznym:
Katakana vs. hiragana
Katakana (カタカナ) to drugi w kolejności system, który poznajemy. Jak możesz zobaczyć w tabeli poniżej, katakana składa się z identycznych kombinacji jak hiragana, znaki jednak są zupełnie inne. Czemu zatem w japońskim funkcjonują jednocześnie obydwa te systemy? Różnica polega na ich użyciu: katakaną zapisywać będziemy wyrazy zapożyczone z języków zachodnich: コンピューター (rōmaji: konpyūtā, od angielskiego computer), カメラ (kamera, ang. camera). Katakana służy też niekiedy do zapisywania nazw zwierząt: カマキリ (kamakiri – ‘modliszka’), a także pełni funkcję naszego caps locka, zatem jeśli chcemy wyróżnić jakiś element zdania, wówczas możemy zapisać go właśnie katakaną. Hiragana z kolei służy do zapisu końcówek gramatycznych, które podlegają odmianom, do zapisu wyrazów japońskich; sprawdza się też doskonale, gdy nagle zapomnimy znaku kanji – ten zawsze będzie mógł zostać zastąpiony hiraganą: 山 (yama), czyli ‘góra’ to w hiraganie やま.
Co więcej, w katakanie częściej spotykamy nietypowe kombinacje dźwięków. Wynika to z jej zastosowania: zapisuje się nią zapożyczenia, przede wszystkim z języka angielskiego, fonetycznie znacznie różniącego się od japońskiego i posiadającego dźwięki, których nie sposób zapisać standardowymi czterdziestoma sześcioma znakami z ich podstawowymi kombinacjami. Katakana jest zatem żywym systemem dopasowującym się do współczesnych potrzeb języka i to w niej zapiszemy takie “dziwaczne” kombinacje, jak: ファ(fa), ティ (ti) czy ウィ (wi), z którymi nie mamy do czynienia w hiraganie. Tutaj pobierzesz bezpłatny materiał do nauki katakany.
Co dalej?
Jeśli opanowałeś już po 46 znaków podstawowych z obydwu sylabariuszy, czas poszerzyć wiedzę o handakuten [ ˚ ] oraz dakuten [ ゛], czyli symbole, które będziesz dodawać do niektórych poznanych już znaków, aby stworzyć zupełnie nowe. Dzięki handakuten z rządku na h utworzysz p, a dakuten pozwoli ci zamienić głoski bezdźwięczne na dźwięczne:
Będziesz też znaki (te z i na końcu, np. ki) zmiękczać przez dodanie małego, pisanego jak w indeksie dolnym や/ヤ (ya), ゆ/ユ (yu), よ/ヨ (yo). Nowo powstałe kombinacje na przykładzie hiragany możesz zobaczyć na grafice poniżej.
Psst! Dokładne tabele ze wszystkimi możliwymi kombinacjami bardzo łatwo znajdziesz w Internecie wyszukując hasła “hiragana chart” oraz “katakana chart”!
Małe “tsu”
Małe “tsu” to odpowiednio dla hiragany i katakany symbole: っ oraz ッ. Są to znaki mniejsze niż standardowe つ oraz ツ i używamy ich do podwojenia następującej po nich spółgłoski:
kitto – きっと (‘na pewno’)
motto – もっと (‘więcej’, ‘bardziej’)
zasshi – ざっし (‘czasopismo’)
katto – カット (‘cięcie’)
kappu – カップ (‘filiżanka’)
Bez małego “tsu” uzyskalibyśmy: kito, moto, zashi, kato oraz kapu, zatem brak tego małego znaku doprowadza do utworzenia zupełnie innego słowa lub nawet słowa, które nie istnieje w japońskim. Pamiętaj, aby to “tsu” zapisywać jak w indeksie dolnym, tak, aby nie myliło się ono ze znakiem o standardowym rozmiarze.
Przedłużenia samogłosek
W języku japońskim istnieją słowa, w których samogłoska występuje niejako podwójnie. Spójrz na przykłady:
e+i (wymawiamy jak długie “ee”): sensei – せんせい (‘nauczyciel’)
e+e: oneesan – おねえさん (‘starsza siostra’)
o+u (wymawiamy jak długie “oo”): Toukyou – とうきょう (‘Tokio’)
o+o (rzadki wariant) oraz i+i: ookii – おおきい (‘duży’)
a+a: obaasan – おばあさん (‘babcia’)
u+u: nuu – ぬう (‘szyć’)
W katakanie sprawa jest nieco prostsza. Podczas gdy w hiraganie musimy pamiętać powyższe kombinacje i konkretne słowa, to katakana posiada tylko jeden znak zastępujący tę drugą samogłoskę: ー
konpyuutaa – コンピューター (komputer)
Poorando – ポーランド (Polska)
koohii – コーヒー (kawa)
Wiesz już jak nauczyć się hiragany i katakany? To jeszcze nie koniec! Przeczytaj TUTAJ drugą część wprowadzenia, gdzie dowiesz się, czym są znaki kanji i czemu dopiero wraz z nimi twoja przygoda z pismem japońskim nabierze tempa. Do napisania!
Paulina
Cześć, przepraszam, że na chwilę zmienię temat. Tu Patryk Topoliński, pomysłodawca i założyciel Językowej Siłki.
Na portalu Językowa Siłka przez ostatnie lata stworzyliśmy kilkaset artykułów, będących bazą wiedzy do samodzielnej nauki kilkudziesięciu języków. Jak widzisz – pomimo tego, że codziennie odwiedza nas ponad tysiąc osób – na stronie nie ma typowych w internecie okienek z reklamami. Wynika to z faktu, iż portal jezykowasilka.pl utrzymywany jest poprzez nasze autorskie materiały edukacyjne.
🟢 Dziś chciałbym zaprosić Cię do zapoznania się z moim autorskim kursem Język w Rok! (z którym uczy się już ponad 1800 osób)
Z wykształcenia jestem psychologiem i w mojej pracy i moich materiałach łączę doświadczenie poligloty z wiedzą psychologiczną opartą na badaniach naukowych. Osobiście wierzę, że nauka języków może być przyjemnością. Obecnie odkrywam świat za pomocą 11 języków. A są to: polski, angielski, hiszpański, portugalski (brazylijski), francuski, grecki, włoski, szwedzki, rosyjski, niemiecki, turecki.
Moją autorską metodę Język w Rok stworzyłem w taki sposób, aby była przyjazna osobom, które dopiero stawiają pierwsze kroki w samodzielnej nauce języków. Metoda Język w Rok to przepis na naukę języka kroczek po kroczku, który Ty możesz dostosować do swoich potrzeb oraz do języka, którego się uczysz. Tworzę materiały, które mają umożliwić Ci samodzielną, skuteczną, przyjemną i kilka razy szybszą, niż na tradycyjnych kursach naukę języka.
Kurs Język w Rok to sprawdzony przepis na to, jak krok po kroku nauczyć się dowolnego języka w rok do poziomu swobodnej komunikacji. Sprawdź darmowe lekcje, agendę kursu oraz opinie uczestników i przekonaj się, czy to coś dla Ciebie!
✅ "CHCĘ POZNAĆ SZCZEGÓŁY": https://jezykowasilka.pl/kurs/
Życzę Ci pięknego dnia, dużo uśmiechu i odwagi do spełniania językowych marzeń. I już zapraszam do dalszego zdobywania wiedzy na portalu Językowa Siłka.
Patryk Topoliński, założyciel Językowej Siłki 💪 😊
Fajne i ciekawe doświadczenie, by nauczyć się korzystać z tak z początku abstrakcyjnych systemów pisma. O ile taka cyrylica, czy grecki alfabet wydają się identyczne, tylko z lekka pozmieniane, tak choćby japoński system jest – wydawałoby się – kompletnie z kosmosu. Ale jaka to radość i poszerzenie granic swojego świata tak nauczyć się władać tymi systemami. Samemu jeszcze tego nie zrobiłem, ale jest to na mojej liście rzeczy do zrobienia. Choć przyznaję bez bicia, że już próbowałem i łatwo nie było.
czy da się używać kanji bez znajomości wymowy? np. mając w głowie tylko pewną treść?
ciekawi mnie też jakie skojarzenia są zawarte w znakach kanji…
Jest to w pewnym stopniu możliwe. Są takie znaki jak na przykład 木 (ki) – ‘drzewo’. Wygląda jak drzewo, więc niesie znaczenie całkiem proste do odgadnięcia. Takie znaki to jednak zdecydowana mniejszość, a większość stanowią takie, które złożone są z różnych, czasem dość przypadkowych elementów. Niemniej, kanji to logogramy, zatem jeśli nauczymy się dopasowania danego “obrazu” do odniesienia do danego elementu rzeczywistości, to faktycznie możliwe jest używanie znaków w zaproponowany przez Ciebie sposób. Sprawę komplikuje jednak to, że jest mnóstwo znaków, które nie występują samodzielnie i musi obok nich wystąpić inne kanji (trzeba pamiętać, co łączy się z czym, by móc otrzymać wybrane słowo) lub okurigana. No i właśnie, z racji, że kanji to tylko jeden z kilku systemów, ciężko o stworzenie pełnej wypowiedzi samymi znakami. Bez hiragany przepadnie niestety cała gramatyka, która spaja poszczególne części w zdaniu. Więcej wkrótce: w kolejnych artykułach przedstawię różne ciekawe i zarazem przydatne informacje o znakach kanji. 😀