Całkowite zanurzenie jest metodą nauki języka poprzez rozmowy z native speakerami oraz korzystanie z naturalnych materiałów w danym języku, takich jak stacje radiowe, filmy, prasa… W tym wpisie zaproponuję wybrane materiały, z których warto korzystać, jeśli chce się wyjść poza podręcznik i wejść głębiej w język hebrajski.
W razie uwag (np. jeśli masz ciekawe źródło tu nie uwzględnione, czy inne pytania) lub jeśli chcesz się zacząć uczyć hebrajskiego (prowadzę kursy hebrajskiego na różnych poziomach), napisz do mnie wiadomość (na facebooku: Klub Hebrajski lub na instagramie: Klub Hebrajski)❗ Dla tych, którzy dopiero planują lub niedawno zaczęli przygodę z hebrajskim, przygotowałem specjalny wpis z wyjaśnieniami, czym się wyróżnia hebrajski i czego się po nim spodziewać, co może sprawiać trudności i jak sobie z nimi radzić: pierwsze kroki w j. hebrajskim. PS: nie bójcie się klikać w linki, powinny otworzyć się na nowej stronie. Natomiast jako punkt wyjścia możesz potraktować ten podstawowy zbiór linków: https://linktr.ee/Hebrajski (polecam zapisać w pasku zakładek❗)
- Urządzenia (słowniki, zbiory słówek i wyrażeń, pisanie po hebrajsku, sprawdzanie odmian, gry edukacyjne)
- Po hebrajsku (tv, radio, youtube, prasa, literatura)
- O hebrajskim (podcasty, strony internetowe, social media)
- +oddzielnie hebrajski biblijny
- +a na koniec jeszcze trochę o kulturze żydowskiej
1. Urządzenia
słowniki:
❗iwrit.pl (słownik hebrajski w języku polskim);
❗Morfix (słownik języka hebrajskiego; rozpoznaje rdzenie, więc można wpisywać także formę odmienioną, którą słownik odpowiednio dopasuje już do możliwych znaczeń);
❗ milog.co.il (słownik Milog);
ravmilim.co.il (słownik Rav Milim: zawiera definicje słów i zwrotów, niestety płatny);
translate.walla.co.il (słownik, ang.-hebr.);
slovar.co.il (ros.-hebr.);
milon.g.co.il;
glosbe.com/pl/he (dostępnych jest wiele języków, można zobaczyć słowa w kontekście zdania);
context.reverso.net/…/angielski-hebrajski (dostępnych jest wiele języków, można zobaczyć słowa w kontekście);
hebrew-terms.huji.ac.il (słownik Akademii Języka Hebrajskiego);
słowniki tematyczne i zbiory wyrażeń/ rozmówek:
languageguide.org/hebrew/ (słownik tematyczny obrazkowy z audio❗) hebrewlessonsonline.com/pedia/hpindex.html scribd/document/Hebrew-Voyage-Vocabulaire (rozmówki hebrajskie);
loecsen.com/learn-hebrew (podstawowe słówka i wyrażenia, ułożone tematycznie, z audio❗);
morim.com/cour_notion.php (tematyczny słowniczek hebrajski po francusku);
shavuz.co.il/recruit/pedia (słownik terminów wojskowych, też tutaj);
❗maot.co.il (leksykony tematyczne bardziej zaawansowane);
❗nivon.co.il (słownik idiomów, —);
http://fieldsupport.dliflc.edu/productList.aspx?v=israel;
(survivalowy przewodnik po kulturze Izraela i języku hebrajskim, zawiera np. wyrażenia przydatne w szpitalu, terminy wojskowe itp…);
❗ kitzur.co.il (słownik skrótów, w języku hebrajskim jest ich naprawdę sporo, nie tylko na nagrobkach i w armii);
https://www.zchor.org/heritage/abbreviations.htm (skrótowce na macewach);
nieaktywne linki do sprawdzenia: maskilon_dictionary (—);itgam.net (słownik przysłów i cytatów, —); tapuz.co.il/tserufei-milim (wybrane kolokacje, —);
archive.org/ComprehensiveEtymologicalDictionaryOfTheHebrewLanguage;
urządzenia do rdzeni i czasowników:
❗pealim.com jest najważniejszą stroną, na której można sprawdzić odmianę (można też skorzystać ze stron:www.hebrew-verbs.co.il, conjugator…conjugation-rules-model-hebrew, https://cooljugator.com/he, a tu takie czytane na głos teachmehebrew.com/100-basic-hebrew-verbs);
ahdictionary/semitic_roots_appendix (spis rdzeni semickich);
shorashon.free.fr/online (sprawdzanie rdzeni);
yeda.cs.technion.ac.il/tools_analysis.html (analiza morfologiczna);
hlp.nite.org.il/WebMorphAnalyzer.aspx (analiza morfologiczna).
urządzenia do pisma:
Nakdan.aspx (urządzenie, które podaje wymowę wpisanych hebrajskich poprzez dodanie nikudów – pomocniczych kropek oznaczających samogłoski);
iwrit.pl/drukowane-na-reczne.php (zamiana pisma drukowanego na kursywę);
gate2home.com/Hebrew-Keyboard (klawiatura hebrajska online, gdy nie masz akurat lub jeszcze klawiatury hebrajskiej na komputerze);
❗ sites.google.com/…/hebrew-keyboard-layout (jak zainstalować sobie hebrajską klawiaturę na komputerze);
dicta.org.il.
gry lub aplikacje do nauki języka hebrajskiego:
learnhebrewpod.com/multimediacontent/matching (gra w dopasowywanie słówek hebrajskich do obrazków);
freehebrewgames.com;
memrise.com/courses/english/hebrew (rożne kursy na stronie Memrise);
hebrewpodcasts.com/lesson1.php (strona do nauki wyrażeń, z nagraniami);
milingua.com/subscriber/free1.asp (internetowy tutorial/kurs języka hebrajskiego, niestety większość treści płatna);
http://www.edu-negev.gov.il/svivot/lomdot/olim1/index.htm (zadania z gramatyki przygotowane dla olim, czyli imigrantów żydowskich do Izraela, którzy uczą się hebrajskiego, żeby się zaaklimatyzować w nowej rzeczywistości);
goethe-verlag.com/book/Learn_Hebrew_quickly (30 ze 100 lekcji za darmo);
milon.li/Hebraeische_Grammatik.html (gramatyka hebrajskiego po niemiecku);
morim.com/grammaire.php (gramatyka hebrajskiego po francusku)
hebrew.ch/lessons (kurs hebrajskiego);
fsi-languages.yojik.eu/hebrew (kurs, nagrania);
langly.pl/efektywna-metoda-nauki-jezyka-hebrajskiego-programem-rosetta-stone-pobierz-demo nauka języka hebrajskiego z programem Rosetta Stone oparta na metodzie zanurzenia (program płatny, ale możliwa do pobrania wersja demo)
academia.edu/5386591/Modern_Hebrew (Modern_Hebrew);
surfacelanguages.com/language/Hebrew
shalomsesame.org/#hebrew (hebrajski z muppetami)
akhlah.com/memory-game (nauka alfabetu przez grę memory);
levsoftware.com/alefbet(nauka alfabetu),
ebag.cet.ac.il (różne zadania i gry).
2. Po hebrajsku
Stacje radiowe:
Na pewno ❗Radio Izraelskie kan.org.il. Armia Izraelska (Cahal) prowadzi dwa popularne kanały radiowe Galey Tsahal (szczególnie cenione w Izraelu są audycje poranne, jest więc w pewnym stopniu częścią kultury codziennej Izraela) oraz Galgalatz Radio (w prostym języku można wysłuchać świeżych raportów o zdarzeniach, wypadkach itd).
Prasa po hebrajsku:
Jednymi z popularniejszych dzienników są ynet.co.il oraz haaretz.co.il. Ministerstwo Edukacji prowadzi stronę, na której pojawiają się krótkie wiadomości wraz z nagraniami: hadshon.edu.gov.il/category/ידיעות. Kolejny portal z newsami (plus audio): Arutz7. Funkcjonuje też portal internetowy uczący hebrajskiego poprzez specjalnie do tego tworzone gazety (poziom podstawowy i średniozaawansowany): hebrewtoday.com (“yanshuf” – za darmo dostępne przykładowe). Być może kogoś zainteresuje prasa biznesowa: calcalist.co.il i themarker.com.
Programy telewizyjne po hebrajsku:
Sporo programów izraelskich ma również napisy w języku hebrajskim. Język i społeczeństwo izraelskie dobrze oddają programy komediowe i satyryczne, chociaż nadmiernie uwypuklają pewne właściwości. Należą do nich sitcom Ramzor, zabawne krótkie narracje Ktzarim oraz Srutonim, a także serial będący przyjazną satyrą na historię żydowską: Jehudim Baim, produkowany przez twórców popularnego satyrycznego programu politycznego Eretz Nehederet. Poza tą dawką ironii podroż po społeczeństwie izraelskim w języku hebrajskim umożliwia serial dokumentalny Mishpachot. Warto też sięgnąć po już znane filmy, ale tym razem w wersji hebrajskiej, np. Było sobie życie. a z bajek Masza i Niedźwiedź lub Świnka Pepe. Na youtubie można też znaleźć kanał Chinuchit (‘edukacyjny’). Można też samemu sobie znaleźć coś na własne potrzeby w telewizji, np. tutaj: keshet.channel12.co.il/Live.aspx. Przykładowy serial dostępny w całości na TV 13: https://13tv.co.il/featured-series/prudim.
Kanały na YouTubie:
Możesz znaleźć kanały poświęcone językowi hebrajskiemu (Piece of Hebrew, Purely Hebrew, Klub Hebrajski – Kultura Żydowska), a także różnego rodzaju izraelskie vlogi (Ashley Waxman Bakshi, Michal Matzov, Lironim, שירלי לוי, רז ספני – בלאגן…) oraz content w założeniu zabawny (בערך, SpicyCrap, SugarZaza, גיה ויוגב…). Na YouTubie aktywni są również rabini (np. Yechave Daat, Hidabroot, עולם התורה, קבלה למתחיל…), a swoje treści w sporych ilościach umieszczają tu nawet kanały telewizyjne (ReshetTV, Kan11, yesTV, Kan news…). Ponadto zależnie od tego, co Cię interesuje, lub w jakim słownictwie chcesz się osłuchać, możesz zajrzeć do takich kanałów jak:
טיילים בארץ (podróżowanie po Izraelu po hebrajsku);
OffRoadsLiving (o życiu poza miastem: uprawa roślin, gotowanie, rodzina…);
ערוץ הופ (kanał dla dzieci, też tutaj i jeszcze kolejny: BabyIsrael);
חן ספקטור (nauka rysowania po hebrajsku, przydaje się do opisywania różnych rzeczy);
Tivoneat (o gotowaniu, kuchnia roślinna);
אוטו… (kanał motoryzacyjny “wszystko co musisz wiedzieć o swoim aucie);
קומדי בר T.V (izraelscy stand-uperzy);
הישראליות (dosłownie “Izraelki”);
Corey Gil Shuster Ask Project (sonda uliczna na różne tematy wśród mieszkańców Izraela);
YadVashem (kanał Jad Waszem poświęcony historii Holokaustu);
TAUVOD (wykłady Uniwersytetu w Tel Awiwie);
HebrewUniversity (wykłady Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie);
BenGurionUniversity (kanał Uniwersytetu Ben Gurion w Ber-Szewie);
The Van Leer Jerusalem Institute – מכון ון ליר בירושלים (ciekawe wykłady i rozmowy akademickie na różne tematy).
Materiały do czytania:
❗sefer-li.net (bajki po hebrajsku);
sabailan.com (historie dla dzieci);
kids.gov.il/stories (historie dla dzieci z możliwością odsłuchania, też tutaj);
❗benyehuda.org (Projekt Ben Yehuda: zbiory literatury hebrajskiej);
lyrikline.org/lang=he (trochę poezji hebrajskiej, do każdego wiersza audio i tłumaczenie na wybrane języki, więcej wierszy: books.google.pl/…);
stage.co.il (opowiadania Kereta);
https://library.osu.edu/projects/hebrew-lexicon (leksykon pisarzy hebrajskich izraelskich);
mp3music.ynet.co.il (słowa piosenek);
zemereshet.co.il (projekt zachowania starych piosenek hebrajskich, tu też do odsłuchania);
snunit.k12.il/shireshet (wiersze);
www.ho-lo.co.il (humor);
❗shironet.mako.co.il (wyszukiwarka tekstów piosenek).
3. O hebrajskim
Strony internetowe poświęcone językowi hebrajskiemu:
❗jezykowasilka.pl/…/izrael/ (inne moje wpisy o hebrajskim na Językowej Siłce);
learnhebrewpod.com – kurs online (wybrane lekcje za darmo);
❗dictionary.co.il – podstawowe słownictwo hebrajskie (podział na kategorie);
in-hebrew.co.il – wyrażenia hebrajskie, których można użyć w odpowiednich sytuacjach (podział na kategorie);
50languages.com/phrasebook/pl/he zbiór
❗learnhebrew.org.il – rosnący zbiór idiomów hebrajskich;
ae.lms.education.gov.il (materiały edukacyjne na stronie rządowej);
www.ulpanaviv.com/knowledge-center/materials — materiały edukacyjne na stronie Ulpanu (tzn. studium nauki języka hebrajskiego) w Tel Avivie;
safa-ivrit.org (zagadnienia zw. z językiem hebrajskim);
balashon.com (“detektyw” hebrajskich etymologii);
ruvik.co.il/סיפורי-מילים.aspx (historie słów hebrajskich);
eincyclopedia.wikia.com (zabawna wersja Wikipedii po hebrajsku, zbliżona do polskiej Nonsensopedii);
HebrewPod101 (trochę podstaw hebrajskiego na youtubie);
academia.edu/Arabic_influence (wpływ arabskiego na hebrajski);
academia.edu/Arabic_Hebrew_loanwords (zapożyczenia hebrajskie w arabskim);
academia.edu/hebrew_and_arabic_in_israel (wzajemne wpływy hebrajskiego i arabskiego w Izraelu);
teachmehebrew.com (lekcje z frazami hebrajskimi).
Podcasty wokół języka hebrajskiego:
❗streetwise-hebrew (o slangu izraelskim);
msradio.huji.ac.il/wwwroot/ulpanpatuach.htm (literatura izraelska w audiobookach);
kan.org.il/podcast/; 10.tv/news oraz walla.co.il (newsy: tekst plus filmik);
https://www.ranlevi.com (podcasty podzielone na różne tematy);
calcalist.co.il/home/search (podcasty na stronie czasopisma biznesowego Calcalist, ale nie tylko o ekonomii);
❗a tu można posłuchać na różne tematy w całkiem łatwym lub średniozaawansowanym hebrajskim: https://hebrewtime.squarespace.com/
Strony, które warto obserwować w social mediach:
❗fb/Klub Hebrajski (zawiera różne przydatne informacje i ciekawostki na temat języka hebrajskiego, Izraela, judaizmu, kultury żydowskiej, materiały w tym języku; jest też wersja instagramowa, a inne ciekawe inicjatywy w języku polskim to słownik iwrit.pl, Fundacja Schorra oraz Tanach – Biblia Hebrajska),^
fb/fanpage Akademii Języka Hebrajskiego
fb/hebrew.language (codziennie nowe słówko hebrajskie);
fb/Szolefet Cipornajim (czyli ‘ostrząc pazurki’, strona feministyczna);
fb/Statusim Mecajecim (zabawne statusy i filmiki)’
fb/Hebrew2Go (informacje o hebrajskim).
4. +hebrajski biblijny
Jeśli jednak ktoś chciałby spróbować sił w hebrajskim biblijnym (powstanie o tym oddzielny wpis):
❗animatedhebrew.com/lectures (lekcje hebrajskiego biblijnego: profesjonalnie zrobione filmiki- prezentacje);
❗Gesenius – Hebrew Grammar.pdf (do pobrania za darmo klasyczny podręcznik gramatyki do hebrajskiego biblijnego);
ancient-hebrew.org
alhatorah.org;
❗tanach.leszek-kwiatkowski.eu (Tanach, czyli Biblia Hebrajska, można równolegle czytać polski przekład i tekst oryginalny, także w zapisie paleohebrajskim, wraz z komentarzami Rasziego; można też skorzystać ze strony tego typu po hebrajsku: mgketer);
biblia-internetowa.pl (tu z kolei można sobie porównać różne tłumaczenia z tekstem oryginalnym);
bible.ort.org/…/torah (w tej wersji Biblii online możecie też kliknąć przy każdym fragmencie, żeby go odsłuchać w tradycyjnej wersji śpiewanej);
słownik talmudyczny Jastrowa (nieco późniejszy okres religii i języka);
daf-yomi.com/AramicDictionary.aspx (słownik hebrajski – aramejski).
www.adath-shalom.ca/history_of_hebrewtoc.htm (historia języka hebrajskiego);
kodesh.snunit.k12.il/ (teksty religijne – Tora, Talmud, midrasze, Miszne Tora – po hebrajsku);
lib.cet.ac.il/pages/glossary.asp?item=9 (leksykon biblijny po hebrajsku);
academia.edu/Majewski-hebrajski_biblijny_dla_początkujących_cz1
Z kolei z pozycji papierowych po polsku wydano: „Wprowadzenie do hebrajskiego biblijnego” Lambdina, „Gramatykę hebrajszczyzny biblijnej w zarysie” Eph’al-Jaruzelskiej i Zewi oraz mniejsze objętościowo „Język hebrajski biblijny” Macieja Tomala.
5. +trochę o kulturze żydowskiej
jewishencyclopedia.com (anglojęzyczna encyklopedia z hasłami o tematyce żydowskiej);
Wirtualny Sztetl (portal internetowy dokumentujący historię społeczności żydowskich w Europie Środkowej i Wschodniej – zawiera wiele danych, opisów, zdjęć, genealogii, wywiadów – bardzo ładnie uporządkowane);
cemetery.jewish.org.pl (katalog nagrobków po hebrajsku w Polsce);
ithl.org.il (Institute of Translation of Hebrew Literature);
nli.org.il/…/song (pijuty i modlitwy hebrajskie z różnych części świata);
Żydowski Instytut Historyczny (ośrodek naukowo-badawczy i edukacyjny, udostępnia efekty prowadzonych badań, zachowane świadectwa materialne; największy w Polsce księgozbiór judaistyczny; prowadzi również badania genealogiczne);
Żydowska Warszawa (multimedialny przewodnik Muzeum Polin on-line, pokazujący polską stolicę przez pryzmat historii jej żydowskich mieszkańców);
Odwiedź też grupę Klub Hebrajski – Kultura Żydowska, żeby porozmawiać o kulturze żydowskiej w jej różnych wymiarach.
Niniejszy artykuł powstał w ramach współpracy Językowej Siłki z Klubem Hebrajskim prowadzonym przez Pawła Chróla, autora niniejszego artykułu:
📝 Kontakt w sprawie kursów języka hebrajskiego: [email protected]
📲 Zaobserwuj Klub Hebrajski na Instagramie: @klub_hebrajski
🚹 Dołącz do Klubu Hebrajskiego na Facebooku: https://www.facebook.com/KlubHebrajski/
gratuluję!! bardzo pomocny artykuł.
dzięki