System szkolny nie jest dopasowany do potrzeb większości uczniów pod kątem nauki gramatyki. Okej – niektórzy, Ci o umysłach lubiących reguły, się w tym systemie odnajdują, ale miłośnicy gramatycznych łamigłówek 🧩 to mniejszość. Większość w szkolnym systemie się po prostu męczy.
🤔 Możesz teraz pomyśleć: „Patryk, ale to przecież wszyscy już wiemy.”
Problem w tym, że równie łatwo – szczególnie w internecie – znaleźć osoby, które powiedzą to, co wiele osób po zakończeniu nauki w szkole pragnie usłyszeć.
Czyli – cytuję: „Ta cała nauka gramatyki jest bez sensu”.
Jeśli czytasz moje materiały od dłuższego czasu, wiesz zapewne, że często podkreślam, iż słownictwo jest w nauce języka najważniejsze. I nie raz podkreślałem to w moich filmach na YouTube 👇
Ale czy to oznacza, że nauka gramatyki nie ma żadnego znaczenia?
Oczywiście, że GRAMATYKA MA ZNACZENIE.
I to duże.
Bardzo łatwo jest stanąć w stuprocentowej kontrze do systemu szkolnego i powiedzieć “Słuchaj, w ogóle nie musisz się uczyć gramatyki, będzie dobrze i niczym się nie martw”.
No… nie.
Takie podejście to prosta droga do frustracji na dalszym etapie.
Dlaczego takie podejście jest niewłaściwe?
To jak powiedzieć uczniom drugiej klasy matematyki, żeby robili sobie zadania, ale się zbytnio nie przejmowali tymi wszystkimi zasadami.
A potem taki uczeń zdziwi się, kiedy przyjdzie trudne zadanie, ponieważ nie zna podstaw. Może i nie jest to idealny przykład, ponieważ w matematyce mniej mamy możliwości immersji i przyswajania wiedzy poprzez modelowanie np. native speakerów języka, niemniej dążę do tego, że w gramatyce – jak w matematyce –budujemy swoją wiedzę od szczegółu do ogółu. Do małych bloków wiedzy, dokładamy większe i w ten sposób budujemy naszą językową wieżę.
Konstrukcje z poziomu B2 bazują na tych z poziomu A1.
Jeśli na początku wszystko robiliśmy w 100% „na czuja”, później nawet nie rozumiemy, dlaczego wciąż popełniamy te same błędy.
👀 Pssst… Jeśli zastanawiasz się jak przejść z poziomu B na C w nauce Twojego języka, to dobrze się składa, bo na kanale Językowej Siłki, czeka na Ciebie film na ten temat. ⤵️
A co z uczeniem się gramatyki “jak dzieci”?
Czy masz aktualnie 5 lat?
Jeśli nie i masz do dyspozycji swój logicznie myślący, dorosły umysł, nie widzę absolutnie żadnego powodu, aby próbować uczyć się w taki sposób, w jaki dziecko uczy się swojego pierwszego języka.
Często zapominamy o tym, że dzieci uczą się języka ojczystego/matczynego przez ponad dekadę, nabywają go stopniowo wraz z rozwojem swojego mózgu, a ponadto to pierwszy język, w którym uczą się nazywać świat. Nie mają do dyspozycji logicznie analizującego rzeczywistość umysłu oraz przede wszystkim: popełniają całe mnóstwo błędów.
Dzieci nie mają wyboru. Muszą nauczyć się języka, aby móc się komunikować z otoczeniem.
I o ile warto od dzieci zaczerpnąć poczucie, że nie można się bać błędów i dzięki błędom się uczymy, a język to narzędzie do życia (jak mówię w moim kursie – język to narzędzie dla dwulatka do tego, żeby naprawdę dostać od rodzica to konkretne jedzonko i odmówić tego drugiego)… o tyle stwierdzanie, że w związku z tym możemy zapomnieć o gramatyce, jest po prostu robieniem sobie pod górkę.
W dorosłości nie mamy pewnych cech umysłu, które ułatwiają nam przyswajanie języka w sposób dziecięcy. Mamy z kolei rozwinięte inne części naszego mózgu. Niekorzystanie z nich jest zwyczajnie marnowaniem potencjału.
Pójdźmy na kompromis… (czyli nauka gramatyki “przy okazji”)
A może by tak jednocześnie przyswajać gramatykę przy okazji (jak dzieci) poprzez praktyczne przykłady i kontakt z językiem oraz – po dowiedzeniu się jak konstrukcje zachowują się w życiu i w praktyce – analizować i poznawać reguły i wyjątki stojące za daną konstrukcją?
I dzięki temu w pełni zrozumieć temat oraz zyskać pewność siebie w korzystaniu z niej (konstrukcji). I tak cegiełka po cegiełce 🧱, aż zbudujemy językową wieżę.
Nauka gramatyki języków o innej strukturze
Na koniec, argument z mojej językowej praktyki.
O ile w językach o bardzo podobnej strukturze do języka polskiego (albo innych języków, które doskonale znamy), rzeczywiście może nam się upiec, o tyle jeśli uczymy się języka, którego logika zupełnie odbiega naszej… jeśli gramatykę będziemy mieli w kompletnym poważaniu, zupełnie bez sensu zrobimy sobie krzywdę.
Oczywiście – mówię tu nadal o mądrej i przyjemnej nauce gramatyki (która jest możliwa i o której stworzyłem cały moduł w kursie Język w Rok… moduł językowa pizza 🍕 ponieważ to gramatyka jest elementem spajającym językowe ciasto).
Przykładowo: język turecki to język aglutynacyjny.
Zacytuję fragment jednego z moich poprzednich artykułów o tym, co zaskoczyło mnie w nauce tureckiego 🇹🇷:
Niby nie spodziewałem się, że będzie inaczej, ale… skala zmian w tym jak muszę poukładać sobie wszystko w głowie, aby być w stanie myśleć i mówić w tym języku, była naprawdę bezprecedensowa. Turecki to język aglutynacyjny. Oznacza to, że nowe wyrazy oraz formy… tworzy się, dołączając do wyrazu kolejne sufiksy. Czasem jedno słowo potrafi być długości całego zdania w innym języku.
Drugi raz gramatyka zaskoczyła mnie… wiele miesięcy później, kiedy w pewnym momencie uświadomiłem sobie, że to wszystko jest tak logiczne, tak symetryczne. Niewiele wyjątków, sensowne zasady stosowane w konkretnych przypadkach. Nauka tego języka to naprawdę swego rodzaju puzzle i naprawdę z czasem zrozumiałem, a nawet polubiłem te łamigłówki!
🤔 Jak myślisz… gdybym kompletnie pominął aspekt gramatyczny języka tureckiego?
Jak długo błądziłbym po omacku?
Nauka gramatyki: podsumowanie
Łatwiej jest powiedzieć: „Tak – nauka gramatyki jest ultra-hiper ważna” albo „Nie – gramatyki nie musisz się uczyć w ogóle”. Dużo trudniej jest, co widzę nawet pisząc ten wpis, zabrać Cię na krótką wycieczkę intelektualną w celu trafienia do sedna paradoksu gramatycznego.
Paradoksu, który wynika z tego, że z jednej strony nadmierne skupienie na gramatyce może paraliżować progres. Z drugiej zaś wyparcie istnienia reguł i chęć pasywnego przyswojenia całej wiedzy gramatycznej może prowokować chaos.
Oczywiście, jak zawsze zachęcam Cię również do krytycznego myślenia i kwestionowania tego, co mówię i piszę – niezależnie od tego, czy się ze mną zgadzasz, czy nie – ale zachęcam również do krytycznego myślenia wobec wszystkich tych, którzy mówią Ci to, co chcesz usłyszeć.
Słodkie zatuszowanie prawdy, żeby tu i teraz było łatwiej, jest dużo prostsze, niż przyznanie, że rzeczywistość jest dużo bardziej niejednoznaczna, niż niektórzy chcieliby ją widzieć.
Czy posłuchasz dietetyka, który mówi Ci, że tak długo jak kalorie się zgadzają, możesz codziennie na śniadanie, obiady i kolacje jadać fast foody, a jakość jedzenia nie ma znaczenia? Wątpię. A przecież to mógłby powiedzieć dietetyk wychodzący z założenia „Powiem to, co chcą usłyszeć”.
Do napisania
Patryk
Skoro interesuje Cię nauka gramatyki, bardzo możliwe, że poniższe artykuły Językowej Siłki również mogą okazać się dla Ciebie wartościowe (kliknij tytuł, aby przejść do tekstu):
