Zaczynasz, bądź chcesz zacząć przygodę z islandzkim? A może wybierasz się na Islandię i chcesz posmakować języka? Jeżeli tak, to ten artykuł Cię z pewnością zainteresuje. Dzisiaj małe co nieco dla zielonych w temacie, czyli podstawowe islandzkie zwroty!
Zacznijmy od samego początku, a na początku wypada się przywitać. A jak się witamy po islandzku? Może nie jest to bardzo skomplikowane, ale na pewno bardziej niż w języku polskim. Należy pamiętać, że tutaj odmieniamy zwrot przez osoby i liczbę, a więc zwracamy najpierw uwagę na to z kim się właściwie witamy.
Sæll [said̥.l̥]
’Sæll’ oznacza tyle co polskie 'cześć’, na Islandii nie ogranicza się to jedynie do znajomych, można tego zwrotu używać praktycznie w każdej sytuacji, np. zwracając się do wykładowcy na uniwersytecie, czy do sprzedawcy w sklepie. Podana forma 'sæll’ to forma rodzaju męskiego liczby pojedynczej, do kobiety zwrócimy się 'sæl’ [saiːl]. Jeżeli zwracamy się do grupy kilku osobowej, to zależy jakiej te osoby są płci – jeśli mamy do czynienia z grupą mężczyzn, witamy się formą 'sælir’, jeśli grupą kobiet 'sælar’, a jeśli jest to grupa składająca się i z kobiet i z mężczyzn używamy formy 'sæl’, czyli takiej samej jak do rodzaju żeńskiego liczby pojedynczej. Czyż to nie fascynujące?
Góðan daginn [ˈkɔuːan ˈtai̯ɪn]
/ Góðan dag [ˈkɔuːan ˈtɛaː]
Obie wersje mają to samo znaczenie, obie używane są zamiennie i obie oznaczają 'dzień dobry’. Tak jak 'sæl’ możemy używać ich w każdej okoliczności. Tym razem nie ma żadnych haczyków i nie musimy odmieniać zwrotu w zależności od osoby, do której się zwracamy, różnica polega jedynie na tym, że 'daginn’, to forma określona słowa 'dag’, w tym przypadku, nie robi to jednak żadnej różnicy w użytkowaniu.
Skoro się już przywitaliśmy, to może warto byłoby się przedstawić? Oto kilka podstawowych informacji po islandzku, które możemy podać na swój temat:
Ég heiti….. (imię) [jɛɣ ˈheɪ̯tɪ] – Nazywam się ….
Ég er frá …… (kraj) [jɛɣ 'ɛr frauː] – Jestem z …..
W tym zwrocie nazwę kraju podajemy w celowniku (Dative). Jeżeli chcemy powiedzieć, że jesteśmy np. z Polski powiemy 'Ég er frá Póllandi’ [ˈpoul.lantɪ].
Ég er ….. [jɛɣ 'ɛr] (liczba) ára gamall/gömul [auːra ˈkaːmatl/’kœmʏl] – Mam ….. lat
Żeby przekazać ile ma się lat, trzeba się trochę natrudzić. Przede wszystkim należy pamiętać, że podana liczba musi być odmieniona w depełniaczu (Genitive), przy czym pamiętajmy, że w islandzkim odmieniają się tylko liczby od 1 do 4. Następnie jeżeli podajemy liczbę lat równą 1 lub kończącą się na 1 (np. 21) wtedy użyjemy formy 'árs’ (np. Ég er 21 árs gamall/gömul), we wszystkich innych przypadkach użyjemy formy 'ára’. Na koniec w zależności czy jesteśmy mężczyzną czy kobietą, użyjemy odpowiednio formy r.m. 'gamall’ lub r.ż. 'gömul’.
Mér finnst gaman að …… [mjɛr fɪn:st 'kaːman að̠]- Lubię ………
W tym miejscu możemy wymienić jakiekolwiek czynności, które sprawiają nam przyjemność, a podajemy je w bezokoliczniku, np. Mér finnst gaman að ferðast / lesa bækur/ elda mat……..
Podstawowe islandzkie zwroty opanowane? To może pora na całkowite zanurzenie w islandzkim? Wpadnij też do grupy Językowa Siłka na facebooku!
Jednym z najczęściej zadawanych pytań na początku konwersacji jest 'Jak się masz?’. Istnieje kilka sposobów aby zadać to samo pytanie po islandzku.
Hvað segir þú/ Hvað segirðu? [khvaːð 'seiːjɪrð̠ʏ]
Dosłownie: Co powiesz?, a odpowiadamy:
Ég segi [jɛɣ 'seiːjɪ] ……(allt gott [alt 'kɔht]/ bara vel [’bɑːɹə vɛl]/ allt fínt [alt 'fi:nt] etc.)
Innym sposobem, aby zadać to samo pytanie jest:
Hvernig gengur? [’kʰvɛrtnɪɣ 'keiŋkʏr]
Czyli takie polskie 'Jak leci?’, a odpowiadamy:
Mér gengur……(allt gott/ bara vel/ allt fínt etc.) [mjɛr ’keiŋkʏr]
Na deser moje ulubione, chyba najmniej popularne, ale najbardziej urocze:
Hvað syngur í þér? [khvaːð ˈsiɲkʏr i: θ̠jɛr]
Dosłownie: Co w tobie śpiewa? , odpowiadamy:
Í mér syngur…. (allt gott/ bara vel/ allt fínt etc.) [i: mjɛr 'siɲkʏr]
Najbardziej podstawowymi i przydatnymi słowami są chyba jednak 'tak’ i 'nie’, po islandzku to odpowiednio: já [jau̯ː] oraz nei [neɪ̯], często są one powtarzane po dwa razy (np. nei nei).
Jak pewnie wielu z Was wie, w Skandynawii bardzo lubią używać słowa 'dziękuję’, tak też jest na Islandii. Po islandzku zwrot ten niewiele się różni od tych w pozostałych językach skandynawskich, kiedy dziękujemy, mówimy :
Takk fyrir [taʰk ˈfɪːrɪr]
Na sam koniec wypada się ładnie pożegnać, a więc kończę i żegnam się po islandzku:
Bless bless ! [plɛsː plɛsː]
Karolina Kliś
One comment