Chag Chanuka Sameach! Wesołej Chanuki!

Chag Chanuka Sameach! Wesołej Chanuki! Chanukę obchodzi się przeważnie w grudniu, dlatego wpis świąteczny wydaje się być dobrym wprowadzeniem tematyki hebrajskiej/ żydowskiej do tego portalu.

- Autopromocja -

Powstanie święta Chanuka wiąże się z księgą Machabeuszy, która mówi o tym, jak hellenistyczni Seleukidzi próbowali wprowadzić posąg Zeusa (zamiast kultu niematerialnego JHWH) w Świątyni Jerozolimskiej (zakazali też obrzezywania dzieci i oskarżyli o mord rytualny). Żydzi oparli się jednak próbom hellenizacji, a powstanie Machabejskie zakończyło się wyzwoleniem Judei od Greków w 165 roku p.n.e. Świątynia Jerozolimska, którą król Antioch IV Epifanes przemienił na miejsce kultu greckiego, została rytualnie oczyszczona i na nowo poświęcona.

Ile trwa Chanuka?

Według Talmudu po oczyszczeniu Świątyni kapłani (kohenim) stwierdzili, że zapas oleju do siedmioramiennego świecznika świątynnego wystarczy tylko na jeden dzień. Jednak, w cudowny sposób, olej ten palił się aż przez osiem dni – tyle czasu trwa Chanuka i każdego dnia zapala się kolejną świeczkę (przy pomocy pomocniczej świeczki szamasz).

Jak obchodzi się Chanukę?

Najczęściej je się tłuste (skojarzenie z olejem do chanukiji) placki ziemniaczane (latkes) i pączki (sufganijot), dzieci grają o cukierki w drejdel (sewiwon) – bączek z napisami N(es) G(adol) H(aja) Sz(am) (‘zdarzył się tam wielki cud’): נס גדול היה שם. Jeśli święto to obchodzi się w Izraelu, wówczas używa się zamiast Sz literki P, gdyż oznacza ona ‘tutaj’ (פה). Każdy dzień jest dobrym pretekstem do dostawania prezentów, spotkania z najbliższymi i objadania się 😉

Dlaczego Chanuka?

Chag ha-Chanuka (חג החנוכה, ‘święto poświęcenia’) oraz chinuch (חינוך, ‘edukacja’), mechunach (מחונך, ‘dobrze wychowany’), mechanech (מחנך, ‘wychowawca’), a także chonech (חונך, ‘coach’) wywodzą się z jednego rdzenia ch-n-ch/k w hebrajskim biblijnym powiązanym z poświęcaniem (też w językach europejskich, na przykład w angielskim, widać takie powiązanie między edukacją – ‘education’ a poświęceniem – ‘dedication’: wywodzą się z indoeuropejskiego *deuk-, oznaczającego przywodzenie, prowadzenie). Chanuka upamiętnia właśnie odzyskanie Świątyni Jerozolimskiej z rąk Greków, a następnie poświęcenie ołtarza (חנוכת מזבח, chanukat mizbach). Machabeusze (מכבים, ‘makabim’), którzy zaczęli powstanie przeciwko Grekom – do dzisiaj kojarzą się z siłą, odwagą – i stanowili wzór do naśladowania w początkach powstawania państwa Izrael (Izraelczycy mieli dzielnie walczyć o kraj i ciężko pracować np. w kibucach, żeby zbudować Izrael według swoich marzeń).

💡 Ciekawostka: Izraelskie drużyny piłkarskie często noszą imię Machabeuszy (np. Maccabi Tel Aviv, Maccabi Haifa…).

Niniejszy artykuł powstał w ramach współpracy Językowej Siłki z Klubem Hebrajskim prowadzonym przez Pawła Chróla, autora niniejszego artykułu:

📝 Kontakt w sprawie kursów języka hebrajskiego: [email protected]
📲  Zaobserwuj Klub Hebrajski na Instagramie: @klub_hebrajski
🚹 Dołącz do Klubu Hebrajskiego na Facebooku: https://www.facebook.com/KlubHebrajski/

Skoro zainteresował Cię temat wschodniej kultury, bardzo możliwe, że poniższe artykuły Językowej Siłki również mogą okazać się dla Ciebie wartościowe (kliknij tytuł, aby przejść do tekstu):

1. Bliski Wschód szlakiem kawy
2. 3 ciekawostki o języku hebrajskim, o których zapewne nie wiesz
3. Język hebrajski podstawy: Hebrew Starter Pack