Norwegia jest tajemniczym, pięknym krajem, który ma wiele do zaoferowania, i mimo rosnącej turystycznej popularności, niespodzianki i zaskoczenia kryją się tam na każdym kroku! W każdym nowym miejscu mogą spotkać nas różne niespodziewane rzeczy – dzisiaj opowiem Ci o tych, które spotkały mnie w kraju wikingów. Od różnic kulturowych, przez różne święta i zwyczaje, po różnice związane z codziennym stylem życia. Poznaj ciekawostki o Norwegii! 🇳🇴
4 ciekawostki o Norwegii, które pokażą Ci niecodzienne oblicze tego kraju:
1️⃣ Norwegia jest monarchią.
Mało kto o tym wie, ponieważ norweska rodzina królewska trzyma się z dala od mediów i fleszy fotografów, zwłaszcza tych międzynarodowych. Obecnym królem jest Harald V, nazywany przez wielu – ze względu na swój wiek i pogodne usposobienie – “dziadkiem Norwegii”. Norwegowie bardzo lubią swoją rodzinę królewską i sami zadecydowali o tym, że chcą pozostać monarchią w referendum w 1905 roku. W sondażu przeprowadzonym w 2016 roku 67% osób również opowiedziało się za pozostaniem przy monarchii. W 2019 roku w parlamencie przeprowadzono głosowanie nad przekształceniem Norwegii z monarchii w republikę. Na czele Państwa miałby zasiadać wtedy prezydent zamiast króla. Wniosek został jednak odrzucony.
Sama norweska rodzina królewska jest bardzo aktywna, łamiąca konwenanse i starająca się żyć “po swojemu”. Przykład? Król Harald za młodu trzykrotnie reprezentował Norwegię na Igrzyskach Olimpijskich w żeglarstwie. Wbrew woli ojca związał się z kobietą niemającą szlacheckiego pochodzenia, co w tamtych czasach było zabronione i w tajemnicy spotykał się z nią przez 9 lat, aż do śmierci swojego ojca. Jego syn, Książkę Haakon Magnus, obecny następca tronu, również związał się ze “zwykłą” kobietą, pracującą jako kelnerka samotną matką, którą poznał na festiwalu muzycznym. Z kolei córka króla, Marta Ludwika, zrzekła się części swojego tytułu, skończyła studia z fizjoterapii, prowadzi własny biznes, pisze książki o… rozmowach z duchami, a jej obecnym partnerem jest amerykański szaman. Wyobrażasz sobie takie sytuacje w brytyjskiej rodzinie królewskiej? 😉
2️⃣ Norwegia to jeden z najszczęśliwszych krajów świata.
Według The World Happiness Report Norwegia jest wymieniana jako jeden z najszczęśliwszych krajów na świecie. Opublikowany przez duński Instytut Badań nad Szczęściem raport dowodzi, że ten nordycki kraj to nie tylko piękne, ale także szczęśliwe miejsce. Ponadto wiele innych raportów, takich jak Global Peace Index, pokazuje, że Norwegia jest bezpiecznym i spokojnym krajem. Co więcej, co roku w Oslo odbywa się ceremonia wręczenia Pokojowej Nagrody Nobla.
3️⃣ W Norwegii obowiązują 2 języki pisane: bokmål i nynorsk.
Bokmål opiera się na pisanym języku duńskim, który był językiem urzędowym Norwegii przez 400 lat. Tymczasem odmiana Nynorsk powstała w latach pięćdziesiątych XIX wieku i łączy w sobie regionalne dialekty zachodnio norweskie.
👀 Jeśli chcesz dowiedzieć się, dlaczego język norweski ma dwa oficjalne standardy języka, posłuchaj odcinka #42 Podcastu Językowa Siłka i poznaj kolejne ciekawostki o Norwegii ⤵️
4️⃣ Narciarstwo zostało wynalezione w Norwegii.
W zasadzie nie powinno to być zaskoczeniem, biorąc pod uwagę obsesję Norwegów na punkcie narciarstwa i ich sukcesy na arenie międzynarodowej. Za ojca narciarstwa uważany jest Sondre Norheim, Norweg żyjący z XIX wieku, natomiast starożytne rzeźby sugerują, że ludzie używali nart do poruszania się po norweskich górach już 4000 lat temu.
Chcesz więcej zaskoczeń? Przyjrzyjmy się różnicom kulturowym między Polską 🇵🇱 a Norwegią 🇳🇴
5️⃣ Norwegowie lubią trzymać dystans od innych.
Na pierwszy rzut oka są oziębli, mogą wręcz wydawać się niemili. Ale nic bardziej mylnego! Z mojego doświadczenia Norwegowie to serdeczni ludzie, chętni do udzielenia pomocy, kiedy tylko widzą, że jej potrzebujesz, o czym nieraz sama miałam okazję się przekonać.
6️⃣ Norwegowie zarażają uśmiechem.
Pomimo sławnego już dystansu i niechęci do interakcji z obcymi, zauważyłam, że wielu Norwegów, zwłaszcza starszych, to bardzo pogodni i uśmiechnięci ludzie. Nieraz na spacerach mijani przeze mnie seniorzy pozdrawiali mnie z uśmiechem na twarzy.
7️⃣ Aktywność norweskich seniorów.
Mówiąc o starszych osobach, nie mogę nie wspomnieć o jednym z największych szoków, a mianowicie o tym, jak bardzo są aktywni! Norwescy emeryci spędzają wolny czas na spacerach, wędrówkach po górach, ale nieraz widziałam też starsze osoby jeżdżące na rowerach, nartach, a nawet biegające.
8️⃣ Sport płynie we krwi Norwegów.
Norwegowie są aktywni cały rok. Kiedy jest ciepło biegają, pływają, jeżdżą na rowerach, a zimą króluje narciarstwo biegowe i zjazdowe oraz jazda na łyżwach. Norwegowie są bardzo aktywnym narodem, co widać również wśród dzieci. Przechodząc koło norweskiego przedszkola nieraz można zobaczyć grupy dzieciaków bawiące się na zewnątrz, w deszczu, śniegu i błocie. W szkołach organizowane są specjalne dni w roku, kiedy dzieci wychodzą na łono natury i rozpalają ogniska. Jedna z ciekawszych aktywności praktykowanych przez norweskie przedszkola to malowanie farbami po śniegu!
9️⃣ Norweskim dzieciom i dorosłym żadna pogoda niestraszna.
W końcu jak to mówi stare przysłowie, det finnes ikke dårlig vær, bare dårlige klær! Możemy je dosłownie przetłumaczyć jako: nie ma złej pogody, są tylko złe ubrania. Norwegowie szczerze w to wierzą i spędzają na łonie natury bardzo dużo czasu, niezależnie od pogody.
🔟 Na zewnątrz nigdy nie jest się w złym humorze.
Jak już jesteśmy o przysłowiach i pogodzie, przytoczę kolejne norweskie powiedzenie: ut pa tur, aldri sur! Oznacza ono w wolnym tłumaczeniu, że kiedy jesteśmy na zewnątrz, nigdy nie jesteśmy w złym humorze.
1️⃣1️⃣ Friluftsliv – styl życia.
To prowadzi nas do kolejnego norweskiego pojęcia – friluftsliv – które w wolnym tłumaczeniu oznacza życie na świeżym powietrzu. Friluftsliv to filozofia, sposób życia. Jest to spędzanie czasu w naturze, bez względu na wiek i kondycję fizyczną, niezależnie od pory roku i pogody. Friluftsliv obejmuje wszystko, od ekstremalnych wspinaczek górskich i pieszych wycieczek, do spokojnych zajęć, takich jak zbieranie jagód w lesie, spacery z psem i spędzania nocy pod namiotem lub popołudnia w hamaku. W tej filozofii chodzi przede wszystkim o ruch, połączenie się z naturą, relaks i oczyszczenie głowy.
1️⃣2️⃣ Norwegowie mają duży szacunek do natury.
Nie śmiecą, mają wysokie poczucie dbałości o przyrodę, ale też dbałości o inne wspólne dobra.
1️⃣3️⃣ Stosunek do nagości i cielesności.
Ciało w norweskiej (i ogólnie skandynawskiej) kulturze traktowane jest jako coś normalnego, naturalnego. Nie ma tematu tabu wokół cielesności. Zupełnie normalne jest, że ludzie kąpią się nago w rzece z innymi lub z grupą znajomych idą do sauny, gdzie siedzą nago.
Co jeszcze może zaskoczyć Polaków po przyjeździe do Norwegii?
1️⃣4️⃣ Spójna architektura.
W norweskiej architekturze można zauważyć duże przywiązanie do tradycji, liczne dekoracje z drewna – na pierwszy rzut oka każde miasteczko w Norwegii wygląda tak samo.
1️⃣5️⃣ Domy bez ogrodzeń.
Jest to spotykane zwłaszcza w mniejszych miejscowościach.
1️⃣6️⃣ Wiele osób nie ma firanek w oknach.
Jest to coś szokującego dla wielu przyjezdnych. Głównym wyjaśnieniem jest to, że przez nieosłonięte niczym okna wpada więcej światła słonecznego, którego Norwegowie nieraz mają i tak mało. Istnieje też historia, wyjaśniająca brak firanek w oknach – w dawnych czasach marynarze często wypływali w rejs i zostawiali swoje żony same w domach. Przez te niezasłonięte okna kobiety były wystawione niejako na widok publiczny, i chciały pokazać, że w tym czasie nie przyjmują do domu żadnych amantów i nie zdradzają swoich mężów.
1️⃣7️⃣ Małe dzieci śpiące w wózkach na zewnątrz to widok codzienny.
W taki sposób dzieci hartują się. Jest to też związane z dużym zaufaniem społecznym w Norwegii – rodzice zostawiają dzieci w wózkach na zewnątrz i wchodzą do kawiarni, wiedząc, że nic złego się nie stanie.
1️⃣8️⃣ Duży luz w ubieraniu się.
Na uczelni widziałam zarówno wykładowców w spodniach i butach trekkingowych, jak i uczniów przychodzących na egzaminy w dresach. Można zapomnieć o biało-czarnych galowych strojach, które znamy z polskiego podwórka.
1️⃣9️⃣ Norwegowie codziennie na drugie śniadanie jedzą to samo.
Norwegowie jedzą tzw. matpakke – jest to chleb z serem i owoc zapakowane w pudełko śniadaniowe.
2️⃣0️⃣ Wysokie mandaty.
Kraina Fiordów słynie ze spokojnej jazdy, która częściowo wynika właśnie z tego, jak duże mandaty trzeba zapłacić za np. przekroczenie dozwolonej prędkości. Dla przykładu, w strefie, gdzie ograniczenie prędkości to 60 km/h, przekroczenie prędkości o 10 km będzie Cię kosztować 3150 koron, czyli około 1180 zł! Ceny tylko rosną wraz z wykroczeniami: przekroczenie prędkości o 20 km to 8200 koron (3072 zł), a 25 to 12700 NOK (4759 zł)! Za przekroczenie prędkości o 30 km odbierane jest prawo jazdy.
2️⃣1️⃣ Cisza, spokój i prywatność.
Norwegowie cenią sobie prywatność, mają dużą przestrzeń osobistą i nie lubią, kiedy jest przekraczana. Będąc w Norwegii zachować ciszę, nie mówić za głośno i na pewno nie krzyczeć, jeśli oczywiście nie ma takiej potrzeby. Norwegowie są cichym narodem i spokój w przestrzeni publicznej jest dla nich bardzo ważny.
Dalsza część tekstu ” Ciekawostki o Norwegii” pod zapisami na nasz cotygodniowy newsletter! Zapisz się do Środowej Siłki po cotygodniową porcję skutecznych metod nauki języków: 📬⤵️
4 Ciekawostki o Norwegii – norweskie święta i tradycje:
2️⃣2️⃣ 17 maja – święto konstytucji
Ten dzień często jest nazywany urodzinami Norwegii. To święto wszystkiego co norweskie, przepełnione radością, śpiewem i szampanem, który leje się strumieniami od śniadania do późnego wieczora. Tego dnia Norwegowie idą na pochód ubrani w swoje stroje narodowe, dumnie machając norweskimi flagami i zajadając się lodami, parówkami i goframi.
2️⃣3️⃣ Boże Narodzenie
Ciekawą tradycją świąteczną jest jedzenie lutefisk, czyli… ryby w ługu. Ten specyficzny przysmak (o bardzo specyficznym zapachu) jest starą, norweską tradycją. Aby przygotować ten specjał, należy suszoną rybę moczyć w ługu przez kilka dni, następnie na kilka dni zanurzyć w wodzie, a na końcu ją ugotować lub usmażyć. Kolejną ciekawą tradycją jest chodzenie dookoła choinki w wigilię i śpiewanie kolęd. W Norwegii, według ludowej tradycji, prezentów nie przynosi Mikołaj, ale Skrzat – Julenissen.
2️⃣4️⃣ Wielkanoc
Norwegowie spędzają te święta jeżdżąc na nartach oraz… czytając powieści kryminalne. Tradycja ta wzięła się od dość zabawnej historii – w 1923 roku w dzień Wielkanocy w norweskiej gazecie ukazał się artykuł zatytułowany Bergenstoget plyndret i natt, czyli Pociąg do Bergen okradziony w nocy. Niewiele osób zdawało sobie sprawę, że była to reklama powieści kryminalnej o tym właśnie tytule. Ta “wpadka” zapadła w pamięć Norwegom i rozpoczęła tradycję czytania książek kryminalnych w czasie wielkanocnym.
2️⃣5️⃣ Taco fredag
To całkiem młoda norweska tradycja. Norwegowie w piątki spotykają się z rodziną czy znajomymi i jedzą swoją wersję meksykańskiego taco. W norweskich sklepach możecie znaleźć całe sekcje z produktami przeznaczonymi do robienia takich tacos.
Która z norweskich tradycji zaskoczyła Cię najbardziej? Daj znać w komentarzu pod tekstem!
✍️ Autorka tekstu: Ciekawostki o Norwegii
Sylwia Klag
