Czeskie rozterki: kiedy rozmowa z sąsiadem zamienia się w dowcip językowy na miarę najlepszych czeskich filmów. 🇨🇿

Podczas nauki języków obcych problem mogą sprawić pojawiające się zdradliwe wyrazy określane jako false friends. W tym artykule przybliżę Ci 100 czeskich wyrazów uważanych za false friends, których znajomość może się przydać w życiu codziennym. Po przeczytaniu tego artykułu zobaczysz, dlaczego wiele z nich możemy zaliczyć do kategorii “śmieszne czeskie słowa”. Dla wielu osób polsko-czescy fałszywi przyjaciele są obiektem do żartów. Naszym zdaniem żaden język nie jest śmieszny, po prostu pięknie się różnią. To czy są to dla Ciebie śmieszne czeskie słowa, czy może bardziej nietypowe/intrygujące czeskie słowa, pozostawiamy już jako redakcja Twojej jako czytelnika ocenie.

Podczas swojej przygody z nauką języka czeskiego natkniesz się na wielu false friends, które przez znajomość języka polskiego przysporzą Ci trochę problemów, ale na pewno wywołają uśmiech na Twojej twarzy.

False friends nie są problemem jedynie na początku drogi z nauką czeskiego, bowiem mogą się pojawić niezależnie od poziomu zaawansowania. Spowodowane jest to tym, że mózg człowieka bardzo szybko wyłapuje skojarzenia i często są one naszą pierwszą myślą, kiedy widzimy nowy wyraz, którego jeszcze nie znamy. W nauce języka czeskiego pomaga wyrobienie sobie podejrzliwości do słownictwa zbliżonego do języka polskiego. W takiej sytuacji najlepiej upewnić się i sprawdzić definicję w słowniku. W trakcie nauki języka czeskiego nie ma możliwości ominięcia pułapek językowych. Warto się im przyjrzeć, zapamiętać oraz w pewnym stopniu się z nimi zaprzyjaźnić 😊.

Polsko-czeskie pułapki językowe

Polacy w rozmowie z Czechami napotykają częste problemy w komunikacji, spowodowane podobieństwem języków, które należą do tej samej grupy języków słowiańskich. Słysząc podobne słowa automatycznie tłumaczą je na język polski. Warto je dobrze znać, żeby uniknąć niezręcznych sytuacji. Bliskość językowa nie zawsze pomaga w nauce języka. False friends często mogą zniechęcać do dalszej przygody z nauką języka obcego. W niektórych słownikach możesz znaleźć osobną tabelkę z wypisanymi przykładami false friends, dostępna jest m.in. w słowniku LINGEA.  Zdradliwe słownictwo jesteśmy w stanie podzielić na parę kategorii. Zaliczamy do nich m.in. wyrazy zdradliwe pod względem gramatyki (rodzaj, rekcja), leksyki czy wymowy.

Nie takie znowu śmieszne czeskie słowa – przykłady zdradliwych wyrazów:

Jak wygląda polsko-czeski słowniczek, który dla Ciebie przygotowałam? W pierwszej kolumnie znajduje się wyraz czeski 🇨🇿, a obok niego prawidłowe tłumaczenie na język polski. Pod nim znajdziesz polskie słowo 🇵🇱 kojarzące się z pierwszym wyrazem, czyli nasze polsko-czeskie pułapki językowe oraz jego tłumaczenie.

jahoda – truskawka

borůvka – jagoda

Przyglądając się czeskiemu kalendarzowi możemy zauważyć zdradliwe podobieństwa.

červenec – lipiec

červen – czerwiec

květen – maj

duben – kwiecień

Teraz pułapka dla wszystkich osób wybierających się na studia lub kursy językowe do Czech. Jak powiedzieć akademik?

kolej – akademik

železnice – kolej

Kolejna polsko-czeska para zdradliwych wyrazów, która pojawia się w codziennym życiu to sklep i piwnica. Po czesku sklep oznacza piwnicę, natomiast wyraz znaczący sklep to obchod. Na poziomie podstawowym jest to jedna z ważniejszych par wyrazów.

obchod – sklep

sklep – piwnica

pivnice – piwiarnia

W słownictwie dotyczącym domu, mieszkania oraz wystroju również możemy znaleźć grupę mylących false friends. Jedną z podstawowych par jest czeskie słowo křeslo, które mimo pierwszych skojarzeń z krzesłem, oznacza fotel.

křeslo – fotel

židle – krzesło

lustr – żyrandol

zrcadlo – lustro

divan – kanapa

koberec – dywan

postel – łóżko

povlečení – pościel

záchod – toaleta, ubikacja

západ – zachód

plyn – gaz

kapalina – płyn

budova – budynek

stavba – budowa

---

Zdradliwe czasowniki:

Jít /Pojít to czasownikowy false friend, na który zdecydowanie trzeba uważać. W języku czeskim  jít znaczy „iść”. Jednak pojít , mimo że mogłoby nam się skojarzyć ze słowem „pójść“, wcale tego nie oznacza. Pojít jest odpowiednikiem słowa „zdychać”, a my raczej nie chcemy przekazywać rozmówcy, że “zdychamy”. Kiedy zamierzamy więc powiedzieć, że gdzieś pójdziemy, używamy przedrostka „pů-“ z odmienionym czasownikiem jít.

pošel – zdechł

šel – poszedł

Najczęstszym błędem popełnianym przez Polaków w Czechach jest zwracanie się do Czecha w języku polskim z prośbą o pomoc w szukaniu drogi. Nigdy nie mów “szukam drogi”, ponieważ słowo šukat jest popularnym wulgaryzmem, natomiast słowo droga oznacza “narkotyk”. W gronie znajomych, taka pomyłka na pewno spowoduje uśmiech na niejednej twarzy. Jak poprawnie powiedzieć “szukam drogi”? Należy użyć sformułowania hledám cestu.

šukat – pierdolić (wulgaryzm)

hledat – szukać

Przymiotnikowe false friends:

Jak powiemy, że coś jest bezwartościowe? No przecież na pewno nie bezcenne… a może jednak?

bezcenný – bezwartościowy

neocenitelný – bezcenny

Nie zalecam mówienia dziewczynie, że jest “chuda”, ponieważ w języku czeskim chudá znaczy “biedna”. Jeżeli chcesz prawidłowo przekazać swoją myśl, należy użyć słowa hubená.

chudý – biedny

hubený – chudy

obecný – ogólny, pospolity

přítomný – obecny

čerstvý – świeży

starý, oschlý – czerstwy

rozpustná – rozpuszczalna

rozpustilá – rozpustna

cudný – dziewiczy, czysty

nádherný, krásný – cudny

duhový – tęczowy

duševní – duchowy

špatný – zły

ošklivý – szpetny

slovenský (adj) – słowacki

slovinský (adj) –  słoweński

---

Psst: a może masz ochotę przeczytać tekst o czeskich przekleństwach? (18+)

---

Mylące rzeczowniki:

Czeskie rzeczowniki… z polskiej perspektywy – śmieszne czeskie słowa masz tutaj jak w banku! O drodze mam nadzieję już pamiętasz 😉. Dla przypomnienia:

droga – narkotyk

cesta – droga

nápad – pomysł

útok – napad

list – liść

dopis – list

palec – kciuk

prst – palec

komorník – lokaj, kamerdyner

exekutor – komornik

poklad – skarb

paluba – pokład (łodzi, samolotu)

báseň – wiersz

pohádka – baśń

povaha – charakter

vážnost – powaga

řeč – mowa

věc – rzecz

zpráva – wiadomość

věc, záležitost – sprawa

zákon – prawo

řád – zakon

zákonník – kodeks

řeholník – zakonnik

statek – gospodarstwo rolne

loď – statek

trup – kadłub

mrtvola – trup

balvan – głaz

sněhulák – bałwan

láska – miłość

hůl – laska

dřevo – drewno

strom – drzewo

klučík – mały chłopiec

klíček – kluczyk

prase – świnia

tisk – prasa

stan – namiot

stav – stan

rybník – staw

sukně – spódnica

šaty – sukienka

dívak – widz

podivín – dziwak

Zwodnicze przysłówki:

právě – właśnie

skoro – prawie

konečně – nareszcie

nutně – koniecznie

Jak znaleźć polsko-czeski błąd?

chyba – błąd

asi, snad – chyba

---

Za nami aż 100 par językowych, które wiele osób zaliczyłoby do kategorii “śmieszne czeskie słowa”. My wolimy określenie “pułapki językowe” lub “fałszywi przyjaciele”. Ale wiesz co jest najlepsze…?

Że to jedynie mała część fałszywych przyjaciół pomiędzy językami polskim, a czeskim! Na swojej drodze z nauką czeskiego możesz napotkać ich znacznie więcej, dlatego nie daj się zmylić. 😊

Do sprawdzania znaczeń czeskich wyrazów polecam pozycję łatwo dostępną na polskim rynku, a dokładniej Słownik czesko-polski Wiedzy Powszechnej, którego autorami są Janusz Siatkowski i Mieczysław Basaj. Drugim polecanym słownikiem jest slovník polsko-český wydawnictwa Leda.

Mam nadzieję, że nawet jeśli Twoją intencją było znaleźć tylko różne śmieszne czeskie słowa, aby pośmiać się ze znajomymi, to ten tekst zachęcił Cię do nauki języka czeskiego. Języka, który jest naprawdę fascynujący! 🇨🇿

Jeżeli zechcesz zacząć swoją przygodę z językiem czeskim, zachęcam Cię do zajrzenia do artykułów z polecanymi materiałami do nauki z poziomu A1-A2 oraz krótki przewodnik Jak nauczyć się języka czeskiego. Natomiast dla osób, które posiadają już podstawową wiedzę o języku czeskim, zapraszam do artykułu z materiałami na poziomie B1-B2.

A może szukasz sposobu, aby szybciej zapamiętywać słowa? Sprawdź to bezpłatne szkolenie Patryka Topolińskiego: psychologa, poligloty i założyciela Językowej Siłki ⤵️

A może Ty masz propozycje ciekawych false friends w języku czeskim lub historie z nimi związane? Zachęcam do podzielenia się nimi w komentarzu!

Powodzenia w nauce!

PS Zapraszam także do dołączenia do naszej grupy na Facebooku: Językowa Siłka – samodzielna nauka języków!

Skoro interesuje Cię nauka czeskiego w nietypowy sposób na przykład poprzez śmieszne czeskie słówka, bardzo możliwe, że poniższe artykuły Językowej Siłki również mogą okazać się dla Ciebie wartościowe (kliknij tytuł, aby przejść do tekstu):

1. Najlepsze filmy do nauki czeskiego
2. Najlepsze podcasty do nauki czeskiego
3. 16 czeskich polecajek serialowych

---

✍️ Autorka tekstu: Aleksandra Jakubowska

---

Cześć, przepraszam, że na chwilę zmienię temat. Tu Patryk Topoliński, pomysłodawca i założyciel Językowej Siłki.

Na portalu Językowa Siłka przez ostatnie lata stworzyliśmy kilkaset artykułów, będących bazą wiedzy do samodzielnej nauki kilkudziesięciu języków. Jak widzisz – pomimo tego, że codziennie odwiedza nas ponad tysiąc osób – na stronie nie ma typowych w internecie okienek z reklamami. Wynika to z faktu, iż portal jezykowasilka.pl utrzymywany jest poprzez nasze autorskie materiały edukacyjne.

🟢 Dziś chciałbym zaprosić Cię do zapoznania się z moim autorskim kursem Język w Rok! (z którym uczy się już ponad 1800 osób)

Z wykształcenia jestem psychologiem i w mojej pracy i moich materiałach łączę doświadczenie poligloty z wiedzą psychologiczną opartą na badaniach naukowych. Osobiście wierzę, że nauka języków może być przyjemnością. Obecnie odkrywam świat za pomocą 11 języków. A są to: polski, angielski, hiszpański, portugalski (brazylijski), francuski, grecki, włoski, szwedzki, rosyjski, niemiecki, turecki.

✅ "CHCĘ POZNAĆ SZCZEGÓŁY": https://jezykowasilka.pl/kurs/

Życzę Ci pięknego dnia, dużo uśmiechu i odwagi do spełniania językowych marzeń. I już zapraszam do dalszego zdobywania wiedzy na portalu Językowa Siłka.

Patryk Topoliński, założyciel Językowej Siłki 💪 😊

---