Gramatyka języka baskijskiego – ergatyw i plural hurbila

Gramatyka języka baskijskiego – ergatyw

Baskijski jest jednym z nielicznych języków z ergatywnym przypadkiem, który oznacza podmiot czasownika przechodniego. W przypadku baskijskiego przyrostek -(A)K (-EK dla liczby mnogiej, rzeczownikow nieokreślonych i nazw własnych) jest używany do wskazania przypadku ergatywnego. Jeśli porównamy dwa zdania – jeden z nieprzechodnim czasownikiem (tzn. Który nie ma bezpośredniego obiektu), jeden z przechodnim, wygląda to następująco:

Czasownik przechodni Czasownik nieprzechodni
Zdanie po baskijsku MutilA etorri da MutilAK liburu bat erosi du.
Dosłowne tłumaczenie Chłopiec-rodz. nieokreślony przyjść jest Chłopiec-ERG książka rodz.nieokr. kupić ma
Tłumaczenie Chłopiec przyszedł Chłopiec kupił książkę

Czasownik przechodni Czasownik nieprzechodni
Zdanie po baskijsku Emakume gazteA DonostiaRA joan zen. Emakume gazteAK sari bat irabazi zuen.
Dosłowne tłumaczenie Kobieta młoda-rodz.nieokr. Donostia-do iść była Kobieta młoda-ERG nagroda rodz.nieokr. wygrać miała
Tłumaczenie Młoda kobieta poszła do Donostii. Młoda kobieta wygrała nagrodę.

Gramatyka języka baskijskiego – plural hurbila

W języku baskijskim przyrostek -(A) K oznacza liczbę mnogą. Oprócz zwykłego wyznacznika liczby mnogiej, jest jeszcze jedna forma w liczbie mnogiej używana do wyrażenia bliskości: bliska liczba mnoga (plural hurbila). Kiedy mowiacy używa bliskiej liczby mnogiej, oznacza to, że jest częścią grupy, o ktorej mowi. Porównaj te dwa zdania:\

Zwykła l. mnoga Bliska l. mnoga
Zdanie po baskijsku SendagileEK asko lan egiten dute. SendagileOK asko lan egiten dugu.
Dosłowne tłumaczenie Lekarz-l.mn.-ERG dużo praca robić-gerund mają Lekarz-bliska l.mn.-ERG dużo praca robić-gerund mamy
Tłumaczenie Lekarze dużo pracują. My, lekarze, dużo pracujemy.

Osoba, ktora mowi pierwsze zdanie, nie jest lekarzem. Jednakze, osoba, ktora mowi drugie zdanie, jest nim, i pracuje duzo.

Aby utworzyc formy bliskiej liczby mnogiej, uzywamy “o” zamiast samogloski uzywane w przyrostku zwyklej l. mnogiej. Wiecej przykladow:

 

Zwykla l. mnoga Bliska l. mnoga
Zdanie po baskijsku LangileEK ez dute eskubiderik. LangileOK ez dugu eskubiderik.
Doslowne tlumaczenie Pracownik-l.mn.-ERG nie maja prawo-zadne Pracownik-bliska l.mn.-ERG nie mamy prawo-zadne
Tlumaczenie Pracownicy nie maja praw My, pracownicy, nie mamy zadnych praw.

 

Zwykla l. mnoga Bliska l. mnoga
Zdanie po baskijsku EmakumeEN borroka da hau EmakumeON borroka da hau
Doslowne tlumaczenie Kobieta-l.mnoga-dopelniacz walka jest ta Kobieta-bliska l.mnoga-dopelniacz walka jest ta
Tlumaczenie To walka kobiet. To nasza walka, walka kobiet.

 

Zwykla l. mnoga Bliska l. mnoga
Zdanie po baskijsku MutilEI ez zaizkie zapata horiek gustatzen. MutilOI ez zaizkigu zapata horiek gustatzen.
Doslowne tlumaczenie Chlopiec-l.mn.-celownik nie one-im but te podobac-gerund Chlopiec-bliska l.mn.-celownik nie one-nam but te podobac-gerund
Tlumaczenie Chlopcom nie podobaja sie te buty Nam, chlopcom nie podobaja sie te buty

Autorka: Ewelina Nesin

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

✅ ZAPISY NA KURS MOJEJ AUTORSKIEJ METODY JĘZYK W ROK | Sprawdź szczegóły teraz! ⭐️