Choć hiszpański uchodzi za dość łatwy język do nauki dla Polaków, cechują go pewne trudności gramatyczne, takie jak na przykład tryb subjuntivo, których nie znajdziesz w języku polskim ani angielskim. Zobacz czym cechuje się hiszpańska gramatyka, co trzeba wiedzieć przed rozpoczęciem nauki i jak sprawić by samodzielna nauka hiszpańskiego stałą się przyjemnością. ¡Vamos!
Hiszpański alfabet i wymowa
Od czego zacząć naukę hiszpańskiego? Od najważniejszego na początek, czyli alfabetu. Hiszpański alfabet jest dość podobny do polskiego w piśmie oraz wymowie, z kilkoma wyjątkami. Jedyną literą znajdującą się w alfabecie hiszpańskim, a nieobecną w polskim, jest “ñ”. Ma ona jednak swój odpowiednik w wymowie – jest to dźwięk “ń”. W hiszpańskim nie ma jednak podziału na “ń” oraz “ni” – zawsze używa się jednej litery “ñ”, aby zapisać ten dźwięk, co nieco upraszcza sprawę. Poza tym, litery “k” oraz “w” nie występują w hiszpańskim alfabecie, a pojawiają się jedynie w nielicznych słowach zapożyczonych. Zamiast “k” używa się “q” i co ważne zawsze stawiamy po niej “u”. Na przykład quiero wymawiamy jako /kiero/, co znaczy “chcę”. Zmylić Cię może również hiszpańskie “h”, które jest zawsze nieme, ale za to hiszpańskie “j” wymawia się jak polskie “ch”.
Istnieją również litery, które zmieniają wymowę, przy różnych kombinacjach:
- Litera “c” przed samogłoskami “e” oraz “i” jest wymawiana jak “s” albo ”θ” (angielskie th),
a przed “a”, “o”, “u” jak “k”. - Litera “g” jest wymawiana jak “ch” przed “i” oraz “e”, a przed “a”, “o”, “u” jak twarde “g”. Zarówno miękkie “g”, czyli takie przed “i” lub “e”, jak i “j” nie są jednak czystym “ch”, tylko takim gardłowym.
💡 Pamiętaj, że wymowa zmienia się w zależności od kraju hiszpańskojęzycznego oraz regionu.
Dwuznak “ll”, który wymawia się jak polskie “j”, a zarazem tak samo jak hiszpańskie “y”. Jednak tutaj, podobnie jak w poprzednich przykładach, w zależności od regionu ten dźwięk może zamienić się w dźwięk zbliżony do polskiego “dź” np. w argentyńskim hiszpańskim. Miękkie “c” również może sprawić Ci trudność na początku, ponieważ jest ono wymawiane przez zęby, niejako sepleniąc. W niektórych krajach Ameryki Łacińskiej nie odróżnia się miękkiego “c” od “z”, lecz w Hiszpanii są to inne dźwięki. Nie przejmuj się tym na wyrost, podłapanie akcentu to kwestia czasu i praktyki.
Obejrzyj film poniżej i wsłuchaj się w różnice w wymowie ”c” oraz ”z” ⤵️
Dodatkową trudnością może okazać się wymowa “r”, które jest dźwięczne jak w języku polskim, przy czym jest silniej wymawiane na początku zdania oraz przy podwójnym “rr”. Ważną kwestią w języku hiszpańskim są też akcenty, bo zmieniają wymowę i potrafią zmienić znaczenie. Z reguły najczęstszym akcentem w języku hiszpańskim jest akcent na przedostatnią sylabę. Zauważ, że tilde, czyli kreska nad samogłoskami odpowiednio przesuwa akcentowanie.
Podstawowe konstrukcje
Znajomość szyku zdania jest potrzebna do prawidłowego formułowania wypowiedzi. Standardowy szyk zdania w języku hiszpańskim to: Podmiot + Czasownik + Dopełnienie. Na przykład: Juan come una manzana (Juan je jabłko). Żeby utworzyć przeczenie, wystarczy dodać no przed czasownikiem: Juan no come una manzana (Juan nie je jabłka).
Formułując pytania, musisz pamiętać, że w języku hiszpańskim stawiamy dwa znaki zapytania – przed pytaniem stawia się odwrócony znak zapytania (¿?). Tak samo postępujemy z wykrzyknikami (¡!).
Me gusta…
Jedną z pierwszych konstrukcji, która przyda Ci się na początek jest konstrukcja z wyrażeniem me gusta (lubię), lub w tym przypadku łatwiej będzie je porównać do (podoba mi się). Na tym przykładzie możesz dodatkowo zapoznać się z zaimkami dopełnienia dalszego: me, te, le, nos, os i les.
- me gusta – podoba mi się
- te gusta – podoba Ci się
- le gusta – podoba mu/jej się
- nos gusta – podoba nam się
- os gusta – podoba wam się
- les gusta – podoba im się
💡 Na kanale Językowa Siłka czeka na Ciebie odcinek “Jak nauczyć się hiszpańskiego”, gdzie Patryk, założyciel Językowej Siłki poleca konkretne narzędzia i metody idealne na początek nauki 💪
Rodzajniki
Język hiszpański używa rodzajników określonych i nieokreślonych przed rzeczownikami. Rodzajniki określone (angielskie the) to el dla rodzaju męskiego i la dla rodzaju żeńskiego, a ich liczby mnogie to odpowiednio los i las. Rodzajniki nieokreślone (angielskie a, an) to un dla rodzaju męskiego i una dla rodzaju żeńskiego, a ich liczby mnogie tounos i unas. Na przykład:
- El libro (książka)
- La mesa (stół)
- Un libro (jakaś książka)
- Una mesa (jakiś stół)
- Los libros (książki)
- Las mesas (stoły)
- Unos libros (jakieś książki)
- Unas mesas (jakieś stoły)
Zwróć uwagę na zgodność rodzaju z przymiotnikami, np. la camisa roja (czerwona koszula), ale el libro rojo (czerwona książka).
Odkryj czasy hiszpańskie
No dobrze, ale jakie właściwie są czasy w języku hiszpańskim i czym się różnią od polskich?
👉 Czas teraźniejszy, czyli presente, zazwyczaj nie sprawia wiele trudności i jest podstawą do przeprowadzenia rozmowy dla początkujących (Vivo en Varsovia → Mieszkam w Warszawie/I live in Warsaw), a presente continuo jest odpowiednikiem angielskiego present continuous czyli czas teraźniejszy ciągły (Estoy viendo una pelicula → Oglądam film/I am watching a movie).
👉 Czasy przeszłe jednak mogą wydawać się skomplikowane, albowiem dzielą się na: pretérito imperfecto (czas przeszły niedokonany), pretérito indefinido (czas przeszły dokonany), pretérito perfecto (czas przeszły dokonany złożony) oraz pretérito pluscuamperfecto (czas zaprzeszły). Jednak nie warto panikować, bo na tym etapie nie trzeba używać ich wszystkich, aby przeprowadzić rozmowę, a pretérito perfecto wystarczy, żeby wyrazić, co się robiło w niedalekiej przeszłości. Nazwy tych czasów mogą też wydawać się skomplikowane ale Hiszpanie często skracają nazwy niektórych z nich, pomijając pretérito, czyli po prostu imperfecto, indefinido oraz pluscuamperfecto.
👉 Istnieją również dwa czasy przyszłe: futuro imperfecto (czas przyszły) oraz futuro perfecto (czas przyszły dokonany złożony). Czasy złożone jednak wymagają lepszej znajomości języka, ale nie są tak często używane.
Warto również wspomnieć o trybach, których mamy cztery: indicativo (oznajmujący), condicional (warunkowy), subjuntivo (łączący) i imperativo (rozkazujący). Niestety, subjuntivo jest dość skomplikowany, ponieważ nie istnieje dokładny odpowiednik w języku polskim, skup się na nim dopiero po dobrym zapoznaniu się z podstawami.
Ucz się gramatyki poprzez muzykę
Słuchanie piosenek po hiszpańsku to świetny sposób na osłuchanie się z hiszpańską gramatyką. Dla fanów reggaetonu jest to szansa, by słuchać swoich ulubionych utworów i osłuchiwać się z językiem. Oczywiście, nie dla każdego są klimaty klubowe, ale oferta utworów jest na tyle bogata, że każdy znajdzie sobie coś dla siebie. Od Quevedo po Manu Chao, jak to mówią, para gustos los colores, czyli ‘o gustach się nie dyskutuje’. Na początek warto się skupić na pojedynczych aspektach utworów jak na przykład słówkach, których się właśnie nauczyliśmy albo właśnie czasownikach. W popularnej piosence Shakiry z raperem Bizarrap już w pierwszej zwrotce napotykamy się na trzy różne czasy.
Perdón, ya cogí otro avión
Aquí no vuelvo, no quiero otra decepción
Tanto que te la das de campeón
Y cuando te necesitaba diste tu peor versión
Tutaj czas teraźniejszy pojawia się kilka razy w zwrotach no vuelvo (nie wracam), no quiero (nie chcę) i das (dajesz). Widzimy również dwa czasy przeszłe: te necesitaba (potrzebowałam Cię), który jest przykładem imperfecto oraz diste (dałeś) czyli pretérito perfecto. Taki proces możesz powtarzać z wieloma różnymi utworami, a nauka stanie się nie tylko przyjemna, ale też efektywna. Przy dobrym rytmie i słuchając tego, co się lubi, słowa łatwiej wpadają w ucho, przy czym łatwiej jest je zapamiętać. A kolokacje jakie się pojawiają ułatwiają zrozumienie w jakich sytuacjach używa się danego czasu. Taka nauka pasywna jest przy okazji przyjemna i nie wymaga odłożenia dodatkowego czasu na naukę, bo możesz słuchać piosenek jadąc autobusem czy gotując obiad.
Tutaj możesz przeczytać artykuł o tym, jak KROK PO KROKU wykorzystać piosenki do nauki języka. Czeka tam też na Ciebie playlista z hiszpańskimi hitami, które pomogą Ci w nauce 🇪🇸.
Zrozum czasy hiszpańskie poprzez oglądanie filmów i seriali
Kolejnym sposobem na osłuchanie się z językiem lub zapoznanie się z pisownią są filmy i seriale. Wcześniej wspomniane telenowele na pewno zachęcą wielu uczniów tego języka, ale kino hiszpańskie ma równie bogatą ofertę dla tych, którzy wolą mniej dramatyczne seriale. Oprócz Netflixowych hitów jak Dom z Papieru czy Szkoły dla Elity, możemy również być zainteresowani filmami wybitnych reżyserów jak na przykład Pedro Almodóvar. Oglądanie filmów czy seriali to kolejny sposób na połączenie przyjemnego z pożytecznym. Na początek polecam oglądanie filmów w języku polskim czy angielskim z napisami hiszpańskimi. W ten sposób zwrócisz uwagę na pisownię oraz czasy jakich w danych sytuacjach używają bohaterowie. Biorąc przykład z wyżej wspomnianego serialu Dom z Papieru:
“Te han enseñado en la vida a diferenciar de buenos y malos.
Si esto lo hacen otras personas, no pasaría nada.” – El profesor
W tym cytacie głównego bohatera serialu, Profesora, widzimy kolejno przykład czasu przeszłego (pretérito perfecto), teraźniejszego (presente) oraz trybu warunkowego (condicional). Taki oto proces można stosować z dowolnym filmem lub serialem, niekoniecznie hiszpańskim, jeśli wybieramy opcję napisów po hiszpańsku.
Tutaj znajdziesz listę najlepszych hiszpańskich seriali na Netflixie TOP 1️⃣0️⃣ przygotowaną przez Zespół Językowej Siłki
Różnice i podobieństwa między hiszpańskim a polskim/angielskim
Podobieństwa:
Hiszpański i polski mają dość regularną wymowę liter, co ułatwia naukę czytania i pisania. Oba języki mają bogate koniugacje czasowników w różnych czasach i trybach, co pozwala na precyzyjne wyrażanie różnych aspektów czasowych i modalnych. W hiszpańskim, podobnie jak w polskim, istnieje wyraźna różnica między formalnym a nieformalnym sposobem zwracania się do innych. Na przykład tú (ty) jest formą nieformalną, podczas gdy usted (Pan/Pani) jest formą formalną.
Różnice:
Hiszpański ma mniej przypadków gramatycznych niż polski, co sprawia, że odmiana rzeczowników i przymiotników jest prostsza. W hiszpańskim, zamiast przypadków, używa się przyimków do wskazywania funkcji gramatycznych w zdaniu. Hiszpańska składnia jest bardziej elastyczna niż angielska, dzięki czemu zmiana kolejności słów w zdaniu nie zawsze wpływa na jego znaczenie. Na przykład zarówno “Juan come una manzana” jak i “Come Juan una manzana” mogą być poprawne, w zależności od kontekstu. W hiszpańskim, podobnie jak w angielskim, używa się rodzajników określonych i nieokreślonych, co nie występuje w polskim. To dodaje kolejny poziom precyzji w wyrażaniu znaczeń.
Hiszpańska gramatyka: Porady i strategie
Po opanowaniu zasad danego czasu, jego koniugacji i zastosowań, warto utrwalać tę wiedzę, wykorzystując przykłady z rzeczywistych rozmów. Nauka tabel może być przydatna na początku, ale trudno będzie później formułować zdania bez zastanawiania się nad odpowiednią formą. Dlatego tak skuteczne są metody polegające na nauce z kontekstu, jak słuchanie piosenek czy oglądanie filmów i słuchanie dialogów, które przypominają sytuacje z życia codziennego. Możesz skorzystać też z aplikacji do nauki języków, które oferują przykładowe zdania z odpowiednimi czasami, dostosowane do poziomu użytkownika. Na szczęście żyjemy w czasach, gdy dostęp do materiałów do nauki języka jest ogromny i łatwo dostępny dla każdego.
Nauka języka nie musi być trudna – może być wręcz przyjemna. Warto czerpać radość z tego procesu, aby nauka nie stała się monotonna. Kluczem jest nie zniechęcać się i być cierpliwym, a rezultaty pojawią się z czasem!
✍️ Autorka tekstu Hiszpańska gramatyka na początek: poznaj alfabet i czasy hiszpańskie:
Beata Ukleja
