Jeśli masz już opanowany szwedzki na podstawowym poziomie (A1–A2), to otwiera się przed Tobą furtka do niezwykle bogatego świata źródeł do nauki żywego języka! Żywego, czyli takiego języka, jaki usłyszysz w rozmowie ze Szwedem. Nie bój się. Przeprowadzę Cię bezpiecznie przez gąszcz pułapek, jakie zastawił na Ciebie język szwedzki na poziomie B1–B2. Nu kör vi!
Ten tekst powstał we współpracy ze szkołą języka szwedzkiego Dalarna.
Zacznijmy jednak od krótkiej teorii. Według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego opracowanego przez Radę Europy jesteś na poziomie B1 (Lower intermediate oraz Intermediate, czyli +/- średniozaawansowany), jeśli: „rozumiesz znaczenie głównych wątków przekazu w wypowiedziach, które dotyczą otaczającego Cię świata (pracy, szkoły, czasu wolnego). Radzisz sobie w sytuacjach komunikacyjnych, które mogą się zdarzyć podczas podróży. Potrafisz spójnie wypowiedzieć się na te tematy, które są Ci znane lub Cię interesują. Opisujesz swoje doświadczenia, zdarzenia z życia, mówisz o swoich marzeniach i nadziejach. Umiesz też uzasadnić swoje opinie lub opisać swoje plany” (Council of Europe 2003: 33–37).
Jeśli czujesz, że ten opis pasuje do Ciebie, lub masz wrażenie, że jeszcze troszkę Ci brakuje – ten artykuł jest właśnie dla Ciebie. Podpowiem Ci, co zrobić, by stanąć pewną stopą na gruncie B1, i gdzie szukać miejsc, które pomogą Ci się wspiąć na poziom B2 w języku szwedzkim.
Podręczniki (i zeszyty ćwiczeń)
Może wydawać się to dziwne. Podręczniki? Serio? Przecież uczę się samodzielnie! Podręcznika nie trzeba (a wręcz nie powinno się) traktować jako głównego źródła wiedzy językowej. Ale to dobra forma drogowskazu i przewodnika – śledzisz kolejne rozdziały, wiesz, co jest rekomendowane na danym poziomie i uzupełniasz tę wiedzę z innych źródeł, o których opowiem później. Jeśli bronisz się rękoma i nogami przed podręcznikami, to chociaż spróbuj przeanalizować spis treści i listę rekomendowanego słownictwa!
- P. Levy Scherrer, K. Lindemalm, Rivstart B1+B2. Neu Textbook, wyd. Natur & Kultur Läromedel, Stockholm 2015 – na tym etapie pojawiają się bardziej życiowe teksty i ćwiczenia, a także można poznać nieco więcej historii Szwecji. Do podręcznika można dokupić ćwiczenia, ale uwaga! – to nie są tanie książki (podręcznik w wersji 2014 jest tylko trochę tańszy).
- P. Levy Sherrer, K. Lindemalm, Rivstart Yrkesliv, wyd. Natur & Kultur Läromedel, Stockholm 2012 – ten podręcznik wprowadzi Cię w świat życia zawodowego – nie tylko zawodowo, ale też kulturowo. Szwedzkie środowisko pracy jest zupełnie inne od polskiego; warto znać podstawowe zasady biurowego savoir-vivre, żeby nic Cię nie zaskoczyło.
- C. Fasth, A. Kannermark, Form i fokus del B, wyd. Folkuniversitetets förlag, Lund 2017
– czyli druga (B) z trzech części gramatycznych podręczników, a właściwie zeszytów ćwiczeń (A, B, C). To będzie dobry drogowskaz, który wskaże Ci, jaką część gramatyki trzeba opanować na tym etapie nauki. Warto mieć na uwadze, że klucz odpowiedzi dostępny jest jako osobna książka.
Materiały autentyczne
Wiele materiałów autentycznych polecałam w artykule o całkowitym zanurzeniu w języku szwedzkim, niektóre źródła mogą się więc powtarzać (ale to dlatego, że naprawdę je lubię). Na poziomie średniozaawansowanym korzystaj z nich na tyle, ile możesz.
Prasa – czytaj newsy
Codziennie przeglądaj newsy! Czytaj artykuły. Nawet jeśli ich poziom okaże się za wysoki, nie zatrzymuj się na słówkach, których nie rozumiesz. Spróbuj wyłapać kontekst całego newsa.
- Dagens Nyheter
- Svenska Dagbladet
- Aftonbladet
- Expressen
- SVT Nyheter
- Google Nyheter – Google ułatwia życie, dzięki niemu szybciej znajdziesz newsy z różnych źródeł.
Radio, podcasty i szwedzka muzyka
To już ten etap, kiedy rezygnujemy z på lätt svenska i przechodzimy do pełnoprawnych audycji i innych dłuższych form do słuchania!
- Sveriges Radio P1 – „mówione” radio (coś na kształt naszego radia TOK FM).
- RIX FM – jedna z najpopularniejszych stacji radiowych z dużą ilością szwedzkiej muzyki.
- Szwedzkie podcasty, których warto słuchać – w tym artykule zebrałam i opisałam pokrótce polecane przeze mnie podcasty z trzech wybranych kategorii (historyczne, rozrywkowe i… straszne, czyli z pogranicza kryminału, thrillera i horroru).
Oprócz tego poznaj szwedzkich muzyków, śpiewaj pod nosem szwedzkie piosenki. Próbuj tłumaczyć sobie teksty na język polski. Skorzystaj z mojej playlisty szwedzkich piosenek, ale utwórz też SWOJĄ WŁASNĄ. Umieść w niej te kawałki, które lubisz nucić.
Szwedzkie programy, które można oglądać w Polsce
Poniżej przedstawiam kilka programów dostępnych i u nas:
- Strula – serial o dojrzewaniu, ale z dużą ilością przydatnego słownictwa.
- Din hjärna – fajna seria popularnonaukowa o możliwościach, jakie ma nasz organizm.
- Fråga doktorn – program, w którym różni goście odpowiadają na pytania z zakresu zdrowia i medycyny.
- Första dejten (‘Pierwsza randka’) – program z serii “to nie strata czasu na głupoty, tylko nauka języka” 🙂
- Hjälp, vi har köpt en bondgård! – mieszczuchy próbują ułożyć sobie życie na wsi.
- Så träffades vi – program o ludziach, którzy znaleźli miłość.
- Moderna tider – kreskówka dla dorosłych.
- Dör för dig – krótka seria o losach licealnej pary, Jossan i Victora.
- Limboland – małe rodzinne dramaty.
Oglądaj też szwedzkie seriale i filmy. Jest ich sporo chociażby na Netflixie. (Znasz Bonusfamiljen?) A jeśli czujesz, że jest jeszcze za wcześnie, zacznij od czegoś innego: bajek po szwedzku, które znajdziesz na przykład na platformie YouTube:
Spróbuj powiedzieć to inaczej
Na tym poziomie znajomości językowej przyda się synonimowy trening. Zastanów się, w jaki sposób możesz pewne rzeczy powiedzieć inaczej? Na naszym dalarnowym blogu mamy kilka tekstów z tej serii, między innymi:
- ZACZYNAMY! Różne sposoby na to, jak rozpocząć coś po szwedzku.
- Szwedzkie słowa związane z pamięcią. Różnice między kommer ihåg, påminner a minnas.
- Känna – szwedzki czasownik o wielu znaczeniach
- Att åka, gå czy komma? Kiedy i jak używać tych czasowników?
- Planowanie – jak robić plany w języku szwedzkim?
- Tala, prata, säga, czyli jak MÓWIĆ po szwedzku?
- Przepraszać po szwedzku
- Jak mówić po szwedzku tak lub nie?.
Szwedzki na poziomie B1–B2 to czytanie książek!
Jeśli chcesz zacząć czytać literaturę po szwedzku, ale mieszkasz w Polsce, to z innego dalarnowego tekstu dowiesz się, gdzie szukać szwedzkich książek.
Kanały na YouTube
YouTube to KOPALNIA językowej wiedzy, bo jest wielu szwedzkich youtuberów, którzy robią ciekawe programy. Zajdź temat, który Cię ciekawi. Kiedy oglądasz film, który Ci się podoba, spójrz w panel po prawej stronie – YouTube zawsze poleca podobne filmy. W ten sposób możesz zbudować całą jutubową sieć. Ja zaproponuję kilka programów jedzeniowo-podróżniczych i lifestyle’owych:
Jedna z bardziej popularnych szwedzkich youtuberek. Therese nagrywa filmiki o makijażu, podróżach, życiu, ciuchach.
Kolejny popularny youtuber. Znajdziemy tu vlogi, pranki i challenge. Filmy w stylu: „znajduję dziewczynę w 24 godziny” czy „testowanie autopilota w Tesli”.
Polecam też nasz dalarnowy kanał, a w szczególności nasze warsztaty live.
Statystyki – doskonałe narzędzie do nauki szwedzkiego…
…oraz do poznania Szwecji i Szwedów. Polub się ze stroną SCB, bo z niej dowiesz się:
- Co robią Szwedzi w czasie wolnym?
- Ile małżeństw w Szwecji kończy się rozwodem?
- Czy Szwedzi czytają dużo książek?
i wiele innych…
Facebookowe grupy również!
Szwedzki na poziomie B1–B2 można trenować z innymi uczącymi się. Jest kilka językowych grup na Facebooku, do których warto należeć, m.in.:
- Språkpolisernas Högkvarter – Fråga oss!
- Svensk prosodi i praktiken
- Vi studerar svenska
- Träna svenska
- Uttalet, språket och hjärnan.
Aldona
