Czy warto uczyć się języka szwedzkiego? No, jasne, że tak. Możesz wtedy śpiewać Abbę w oryginale, a w Ikei zamawiać „köttbullar med lingonsylt” zamiast – po prostu – klopsików mięsnych z borówką. A zatem jak nauczyć się języka szwedzkiego? Zacznijmy od poziomu A1-A2.
Język szwedzki w teorii
Język szwedzki (svenska språket) jest językiem indoeuropejskim, wywodzącym się z grupy języków północnogermańskich. Wraz z językiem duńskim wywodzi się również z podgrupy wschodnioskandynawskiej (w odróżnieniu do norweskiego, islandzkiego i farerskiego, które należą do zachodnioskandynawskiej podgrupy). Bardziej nowoczesny podział języków oparty jest na wzajemnym zrozumieniu i dzieli języki skandynawskie na grupę “kontynentalną skandynawską”, która obejmuje szwedzki, duński i norweski oraz grupę “skandynawską”, która obejmuje język farerski i islandzki. Wielu językoznawców zgadza się co do teorii, że te trzy języki – szwedzki, duński i norweski – można uznać za dialekty tego samego języka. W wyniku długotrwałych wojen, politycznych konfliktów (szczególnie w XVI wieku), a także rozwoju doktryn nacjonalistycznych podziały językowe pogłębiały się, tworząc ostatecznie inną wymowę, słownictwo i gramatykę.
Dziś język szwedzki jest językiem ojczystym dla prawie 10 milionów ludzi. Jest językiem urzędowym w Szwecji, Finlandii i na wyspach Alandzkich. Ten szwedzki, którego chcesz się uczyć to rikssvenska, standardowy szwedzki pisany i mówiony, który z założenia nie jest żadnym dialektem. A tych jest sporo. Możesz o nich przeczytać dodatkowo w artykule o szwedzkich dialektach.
Alfabet
Szwedzki alfabet składa się z 29 liter, które w większości znasz z widzenia. Zaskoczyć cię mogą å, ö i ä. Zupełnie inaczej to wygląda w kwestii wymowy, bo tu zaskoczyć może Cię więcej rzeczy. Świetne przedstawiła to lektorka języka szwedzkiego, Emilia Długa.
Jak nauczyć się szwedzkiego? Szwedzka wymowa jest ważna!
Kiedy zaczęłam swoją przygodę z językiem szwedzkim, bardzo szybko zaliczyłam wpadkę przez to, że powierzchownie podeszłam do kwestii wymowy. Chciałam dać znać swoim rozmówcom, że rozumiem o czym mówią. Z szerokim uśmiechem rzekłam:
Jag förstör allt.
Moi rozmówcy nie wyglądali na zadowolonych. Wręcz przeciwnie, byli trochę zniesmaczeni. Wszystko dlatego, że pomyliłam dość podobne do siebie słówka.
förstör – förstår
niszczę – rozumiem
Bardzo szybko przekonałam się, że podobnych słówek jest więcej, a ja nie do końca słyszę między nimi różnicę. Okazało się również, że jest kilka takich par słówek, z których jedno… jest wulgaryzmem.
socker – söker – saker
cukier, szukać, rzeczy
Hurra! – hora
okrzyk radości – wulg. prostytutka
Trzeba bardzo uważać i często ćwiczyć. Bardzo ważne jest, by się osłuchać z językiem. Można zacząć od całkowitego zanurzenia w języku szwedzkim.
Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Nauka czytania.
Już na samym początku przygody z językiem szwedzkim trafiamy na pierwszą przeszkodę: dlaczego te same literki czytamy inaczej w różnych słowach? Odpowiadają za to miękkie i twarde samogłoski (mjuka och hårda vokaler). Natrafiłam na świetny film, dzięki któremu na ścianie rozrysowałam sobie taką samą piramidę i nauczyłam się bardzo szybko, jak je rozpoznać.
Gdzie ćwiczyć czytanie?
- 8sidor: newsy ze Szwecji i ze świata napisane są prostym szwedzkim, a każdy artykuł można odsłuchać. To, co czyta lektor, podświetlane jest na żółto.
- SVT Nyheter på lätt svenska: oglądaj wiadomości przygotowane specjalnie dla uczących się języka szwedzkiego. Przy każdym odcinku można włączyć napisy i śledzić dokładnie to, co mówi prezenter.
- Netflix: do każdego szwedzkiego serialu czy filmu możesz włączyć dźwięk oryginalny i szwedzkie napisy.
- Doskonałą stroną do sprawdzenia poprawności odczytywania słówek jest Lexin, słownik stworzony przez
- Ćwicz czytanie korzystając z Forvo i Google Translate, tak jak ja ćwiczyłam wymowę nazw szwedzkich miast:
Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 1: kanały na YouTube po szwedzku:
- Pofikasz
- Dalarna – szkoła języka szwedzkiego
- YouTube po szwedzku – co oglądać?
- Sverige på 60 sekunder
- Svenska med Kalle
- Svenska för alla
- Studi
- Swedish Pod101
- Szwedzki Start
- TheSwedishLad
- Jak nauczyć się szwedzkiego? – Język w Rok
Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 2: Podręczniki, repetytoria i inne materiały drukowane:
Tutaj przedstawię Wam znane mi materiały, uszeregowane od najlepiej ocenianych po te słabsze i mniej przydatne.
- Rivstart – z tego podręcznika korzystają wszyscy lektorzy i wszystkie szkoły językowe. Choć jest najlepszym podręcznikiem do języka szwedzkiego, to niestety jest… Potwornie drogi (około 430 szwedzkich koron).
- Form i fokus – najlepszy podręcznik do nauki gramatyki języka szwedzkiego. Poważny problem dla Polaków stanowi jego cena (ok. 300 szwedzkich koron)
- Mål – podręcznik lekki w formie, z życiowymi przykładami, fajnymi ilustracjami i słowniczkiem. Tak, jak dwa powyższe przykłady, jest tylko po szwedzku.
- Uttalsboken – książka do ćwiczenia wymowy przygotowana zarówno dla początkujących, jak i bardziej zaawansowanych uczniów. Do podręcznika dołączone są oczywiście nagrania.
- Skepp ohoj! to kolejna propozycja do ćwiczenia szwedzkiej wymowy, chwalona przez uczniów za łatwość nauczenia się rytmu i melodii języka. Do podręcznika dołączona jest pamięć USB z nagraniami i przykładami
- Troll – jedyny podręcznik do języka szwedzkiego po polsku, w którym można uczyć się gramatyki
Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 3: Facebook
Znajdź na Facebooku strony związane z Twoimi zainteresowaniami – motoryzacja, archeologia, jeździectwo, hokej. Szwedzi, którzy interesują się tym samym co Ty, na pewno prowadzą takie fanpage. To doskonała metoda nauki, bo czytasz po szwedzku o tym, co już doskonale znasz. Na Facebooku jest też wiele stron, które pomagają w nauce, dostarczając codziennie proste przykłady, idealne na poziomie A1-A2. Ponadto warto też śledzić strony z żartami i memami, bo są napisane bardzo prostym szwedzkim:
- Język szwedzki z Dalarna
- Grupa Język szwedzki z codziennymi ćwiczeniami
- Szwedzki start
- Pani od Szwedzkiego (również na Instagramie)
- Svenska klipp
- The typical jag
- Lajkat
- Sjukt roligt
- Sverige mot särskrivning
- Swedenball
- Fredags fräckisen
- Fan vad sköjj
- Svea Rikes Humor
Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 4: Słowniki
Jedynym obszernym słownikiem polsko-szwedzkim w formie drukowanej jest ten od PWN autorstwa Jacka Kubitsky’ego, choć często staje się on powodem żartów ze względu na wiele przestarzałych sformułowań. Bezpieczniej jest korzystać ze słowników internetowych, takich jak:
