Czy warto uczyć się języka szwedzkiego? No, jasne, że tak. Możesz wtedy śpiewać Abbę w oryginale, a w Ikei zamawiać „köttbullar med lingonsylt” zamiast – po prostu – klopsików mięsnych z borówką. A zatem jak nauczyć się języka szwedzkiego? Zacznijmy od poziomu A1-A2.
Język szwedzki w teorii
Język szwedzki (svenska språket) jest językiem indoeuropejskim, wywodzącym się z grupy języków północnogermańskich. Wraz z językiem duńskim wywodzi się również z podgrupy wschodnioskandynawskiej (w odróżnieniu do norweskiego, islandzkiego i farerskiego, które należą do zachodnioskandynawskiej podgrupy). Bardziej nowoczesny podział języków oparty jest na wzajemnym zrozumieniu i dzieli języki skandynawskie na grupę “kontynentalną skandynawską”, która obejmuje szwedzki, duński i norweski oraz grupę “skandynawską”, która obejmuje język farerski i islandzki. Wielu językoznawców zgadza się co do teorii, że te trzy języki – szwedzki, duński i norweski – można uznać za dialekty tego samego języka. W wyniku długotrwałych wojen, politycznych konfliktów (szczególnie w XVI wieku), a także rozwoju doktryn nacjonalistycznych podziały językowe pogłębiały się, tworząc ostatecznie inną wymowę, słownictwo i gramatykę.
Dziś język szwedzki jest językiem ojczystym dla prawie 10 milionów ludzi. Jest językiem urzędowym w Szwecji, Finlandii i na wyspach Alandzkich. Ten szwedzki, którego chcesz się uczyć to rikssvenska, standardowy szwedzki pisany i mówiony, który z założenia nie jest żadnym dialektem. A tych jest sporo. Możesz o nich przeczytać dodatkowo w artykule o szwedzkich dialektach.
Alfabet
Szwedzki alfabet składa się z 29 liter, które w większości znasz z widzenia. Zaskoczyć cię mogą å, ö i ä. Zupełnie inaczej to wygląda w kwestii wymowy, bo tu zaskoczyć może Cię więcej rzeczy. Najlepiej oddać głos Angelice, która jest nauczycielką SFI (Svenska för invandrare, czyli język szwedzki dla imigrantów).
Jak nauczyć się szwedzkiego? Szwedzka wymowa jest ważna!
Kiedy zaczęłam swoją przygodę z językiem szwedzkim, bardzo szybko zaliczyłam wpadkę przez to, że powierzchownie podeszłam do kwestii wymowy. Chciałam dać znać swoim rozmówcom, że rozumiem o czym mówią. Z szerokim uśmiechem rzekłam:
Jag förstör allt.
Moi rozmówcy nie wyglądali na zadowolonych. Wręcz przeciwnie, byli trochę zniesmaczeni. Wszystko dlatego, że pomyliłam dość podobne do siebie słówka.
förstör – förstår
niszczę – rozumiem
Bardzo szybko przekonałam się, że podobnych słówek jest więcej, a ja nie do końca słyszę między nimi różnicę. Okazało się również, że jest kilka takich par słówek, z których jedno… jest wulgaryzmem.
socker – söker – saker
cukier, szukać, rzeczy
Hurra! – hora
okrzyk radości – wulg. prostytutka
Trzeba bardzo uważać i często ćwiczyć. Bardzo ważne jest, by się osłuchać z językiem. Można zacząć od całkowitego zanurzenia w języku szwedzkim.
Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Nauka czytania.
Już na samym początku przygody z językiem szwedzkim trafiamy na pierwszą przeszkodę: dlaczego te same literki czytamy inaczej w różnych słowach? Odpowiadają za to miękkie i twarde samogłoski (mjuka och hårda vokaler). Natrafiłam na świetny film, dzięki któremu na ścianie rozrysowałam sobie taką samą piramidę i nauczyłam się bardzo szybko, jak je rozpoznać. Film jest po szwedzku, ale Pani mówi bardzo powoli i wszystko pokazuje wskaźnikiem.
Gdzie ćwiczyć czytanie?
- 8sidor: newsy ze Szwecji i ze świata napisane są prostym szwedzkim, a każdy artykuł można odsłuchać. To, co czyta lektor, podświetlane jest na żółto.
- SVT Nyheter på lätt svenska: oglądaj wiadomości przygotowane specjalnie dla uczących się języka szwedzkiego. Przy każdym odcinku można włączyć napisy i śledzić dokładnie to, co mówi prezenter.
- Netflix: do każdego szwedzkiego serialu czy filmu możesz włączyć dźwięk oryginalny i szwedzkie napisy.
- Doskonałą stroną do sprawdzenia poprawności odczytywania słówek jest Lexin, słownik stworzony przez
- Ćwicz czytanie korzystając z Forvo i Google Translate, tak jak ja ćwiczyłam wymowę nazw szwedzkich miast:
Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 1: kanały na YouTube po szwedzku:
- Pofikasz
- YouTube po szwedzku – co oglądać?
- Sverige på 60 sekunder
- Svenska med Kalle
- Svenska för alla
- Studi
- Swedish Pod101
- Szwedzki Start
- TheSwedishLad
- Jak nauczyć się szwedzkiego? – Język w Rok
Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 2: Podręczniki, repetytoria i inne materiały drukowane:
Tutaj przedstawię Wam wszystkie znane mi materiały, uszeregowane od najlepiej ocenianych po te słabsze i mniej przydatne.
- Rivstart – z tego podręcznika korzystają wszyscy lektorzy i wszystkie szkoły językowe. Choć jest najlepszym podręcznikiem do języka szwedzkiego, to niestety jest… Potwornie drogi (około 430 szwedzkich koron).
- Form i fokus – najlepszy podręcznik do nauki gramatyki języka szwedzkiego. Poważny problem dla Polaków stanowi jego cena (ok. 300 szwedzkich koron)
- Mål – podręcznik lekki w formie, z życiowymi przykładami, fajnymi ilustracjami i słowniczkiem. Tak, jak dwa powyższe przykłady, jest tylko po szwedzku.
- Uttalsboken – książka do ćwiczenia wymowy przygotowana zarówno dla początkujących, jak i bardziej zaawansowanych uczniów. Do podręcznika dołączone są oczywiście nagrania.
- Skepp ohoj! to kolejna propozycja do ćwiczenia szwedzkiej wymowy, chwalona przez uczniów za łatwość nauczenia się rytmu i melodii języka. Do podręcznika dołączona jest pamięć USB z nagraniami i przykładami
- Troll – jedyny podręcznik do języka szwedzkiego po polsku, w którym można uczyć się gramatyki
Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 3: Facebook
Znajdź na Facebooku strony związane z Twoimi zainteresowaniami – motoryzacja, archeologia, jeździectwo, hokej. Szwedzi, którzy interesują się tym samym co Ty, na pewno prowadzą takie fanpage. To doskonała metoda nauki, bo czytasz po szwedzku o tym, co już doskonale znasz. Na Facebooku jest też wiele stron, które pomagają w nauce, dostarczając codziennie proste przykłady, idealne na poziomie A1-A2. Ponadto warto też śledzić strony z żartami i memami, bo są napisane bardzo prostym szwedzkim:
- Język szwedzki z Dalarna
- Szwedzki start
- Pani od Szwedzkiego (również na Instagramie)
- Svenska klipp
- The typical jag
- Lajkat
- Sjukt roligt
- Sverige mot särskrivning
- Swedenball
- Fredags fräckisen
- Fan vad sköjj
- Svea Rikes Humor
Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 4: Słowniki
Jedynym obszernym słownikiem polsko-szwedzkim w formie drukowanej jest ten od PWN autorstwa Jacka Kubitsky’ego, choć często staje się on powodem żartów ze względu na wiele przestarzałych sformułowań. Bezpieczniej jest korzystać ze słowników internetowych, takich jak:
