Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Poziom A1–A2

Czy warto uczyć się języka szwedzkiego? No, jasne, że tak. Możesz wtedy śpiewać Abbę w oryginale, a w Ikei zamawiać „köttbullar med lingonsylt” zamiast – po prostu – klopsików mięsnych z borówką. A zatem jak nauczyć się języka szwedzkiego? Zacznijmy od poziomu A1–A2. 

Język szwedzki w teorii

Język szwedzki (svenska språket) jest językiem indoeuropejskim, wywodzącym się z grupy języków północnogermańskich. Wraz z językiem duńskim wywodzi się również z podgrupy wschodnioskandynawskiej (w odróżnieniu do norweskiego, islandzkiego i farerskiego, które należą do zachodnioskandynawskiej podgrupy). Bardziej nowoczesny podział języków oparty jest na wzajemnym zrozumieniu i dzieli języki skandynawskie na grupę „kontynentalną skandynawską”, która obejmuje szwedzki, duński i norweski oraz grupę „skandynawską”, która obejmuje język farerski i islandzki. Wielu językoznawców zgadza się co do teorii, że te trzy języki – szwedzki, duński i norweski – można uznać za dialekty tego samego języka. W wyniku długotrwałych wojen, politycznych konfliktów (szczególnie w XVI wieku), a także rozwoju doktryn nacjonalistycznych podziały językowe pogłębiały się, tworząc ostatecznie inną wymowę, słownictwo i gramatykę.

Dziś język szwedzki jest językiem ojczystym dla prawie 10 milionów ludzi. Jest językiem urzędowym w Szwecji, Finlandii i na wyspach Alandzkich. Ten szwedzki, którego chcesz się uczyć to rikssvenska, czyli standardowy szwedzki pisany i mówiony, który z założenia nie jest żadnym dialektem. A tych jest sporo. Możesz o nich przeczytać dodatkowo  w artykule o szwedzkich dialektach.

Alfabet

Szwedzki alfabet składa się z 29 liter, które w większości znasz z widzenia. Zaskoczyć cię mogą å, ö i ä. Zupełnie inaczej to wygląda w kwestii wymowy, bo tu zaskoczyć może Cię więcej rzeczy. Świetne przedstawiła to lektorka języka szwedzkiego, Emilia Długa.

Jak nauczyć się szwedzkiego? Szwedzka wymowa jest ważna!

Kiedy zaczęłam swoją przygodę z językiem szwedzkim, bardzo szybko zaliczyłam wpadkę przez to, że powierzchownie podeszłam do kwestii wymowy. Chciałam dać znać swoim rozmówcom, że rozumiem, o czym mówią. Z szerokim uśmiechem rzekłam:

Jag förstör allt.

Moi rozmówcy nie wyglądali na zadowolonych. Wręcz przeciwnie, byli trochę zniesmaczeni. Wszystko dlatego, że pomyliłam dość podobne do siebie słówka.

förstör – förstår
‘niszczę’ – ‘rozumiem’

Bardzo szybko przekonałam się, że podobnych słówek jest więcej, a ja nie do końca słyszę między nimi różnicę. Okazało się również, że jest kilka takich par słówek, z których jedno… jest wulgaryzmem.

juice – ljus
‘sok’ – ‘światło’

socker – söker – saker
‘cukier’ – ‘szukać’ – ‘rzeczy’

Hurra! – hora
‘okrzyk radości’ – wulg. ‘prostytutka’

Trzeba bardzo uważać i często ćwiczyć. Bardzo ważne jest, by się osłuchać z językiem. Można zacząć od całkowitego zanurzenia w języku szwedzkim.

Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Nauka czytania.

Już na samym początku przygody z językiem szwedzkim trafiamy na pierwszą przeszkodę: dlaczego te same literki czytamy inaczej w różnych słowach? Odpowiadają za to miękkie i twarde samogłoski (mjuka och hårda vokaler). Natrafiłam na świetny film, dzięki któremu na ścianie rozrysowałam sobie taką samą piramidę i nauczyłam się bardzo szybko, jak je rozpoznać.

Gdzie ćwiczyć czytanie?

1. 8sidor: newsy ze Szwecji i ze świata napisane są prostym szwedzkim, a każdy artykuł można odsłuchać. To, co czyta lektor, podświetlane jest na żółto;
2. SVT Nyheter på lätt svenska: oglądaj wiadomości przygotowane specjalnie dla uczących się języka szwedzkiego. Przy każdym odcinku można włączyć napisy i śledzić dokładnie to, co mówi prezenter;
3. Netflix: do każdego szwedzkiego serialu czy filmu możesz włączyć dźwięk oryginalny i szwedzkie napisy;
4. Doskonałą stroną do sprawdzenia poprawności odczytywania słówek jest Lexin, słownik stworzony przez Szwedów;
5. Ćwicz czytanie korzystając z Forvo i Google Translate, tak jak ja ćwiczyłam wymowę nazw szwedzkich miast:

Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 1: kanały na YouTube po szwedzku:

1. Pofikasz;
2. Dalarna – szkoła języka szwedzkiego;
3. YouTube po szwedzku – co oglądać?;
4. Sverige på 60 sekunder;
5. Svenska med Kalle;
6. Svenska för alla;
7. Studi;
8. Swedish Pod101;
9. Szwedzki Start;
10. TheSwedishLad;
11. Jak nauczyć się szwedzkiego? – Język w Rok.

Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 2: Podręczniki, repetytoria i inne materiały drukowane:

Tutaj przedstawię Wam znane mi materiały, uszeregowane od najlepiej ocenianych po te słabsze i mniej przydatne.

1. Rivstart – z tego podręcznika korzystają wszyscy lektorzy i wszystkie szkoły językowe. Choć jest najlepszym podręcznikiem do języka szwedzkiego, to niestety jest… potwornie drogi (około 430 szwedzkich koron);
2. Form i fokus – najlepszy podręcznik do nauki gramatyki języka szwedzkiego. Poważny problem dla Polaków stanowi jego cena (ok. 300 szwedzkich koron);
3. Mål – podręcznik lekki w formie, z życiowymi przykładami, fajnymi ilustracjami i słowniczkiem. Tak jak dwa powyższe przykłady, jest tylko po szwedzku;
4. Uttalsboken – książka do ćwiczenia wymowy przygotowana zarówno dla początkujących, jak i bardziej zaawansowanych uczniów. Do podręcznika dołączone są oczywiście nagrania;
5. Skepp ohoj! – to kolejna propozycja do ćwiczenia szwedzkiej wymowy, chwalona przez uczniów za łatwość nauczenia się rytmu i melodii języka. Do podręcznika dołączona jest pamięć USB z nagraniami i przykładami;
6. Troll – jedyny podręcznik do języka szwedzkiego po polsku, w którym można uczyć się gramatyki.

Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 3: Facebook

Znajdź na Facebooku strony związane z Twoimi zainteresowaniami – motoryzacja, archeologia, jeździectwo, hokej. Szwedzi, którzy interesują się tym samym co Ty, na pewno prowadzą takie fanpage. To doskonała metoda nauki, bo czytasz po szwedzku o tym, co już doskonale znasz. Na Facebooku jest też wiele stron, które pomagają w nauce, dostarczając codziennie proste przykłady, idealne na poziomie A1–A2. Ponadto warto też śledzić strony z żartami i memami, bo są napisane bardzo prostym szwedzkim:

• Język szwedzki z Dalarna;
• Grupa Język szwedzki z codziennymi ćwiczeniami;
• Szwedzki start;
• Pani od Szwedzkiego (również na Instagramie);
• Svenska klipp;
• The typical jag;
• Lajkat;
• Sjukt roligt;
• Sverige mot särskrivning;
• Swedenball;
• Fredags fräckisen;
• Fan vad sköjj;
• Svea Rikes Humor.

Jak nauczyć się języka szwedzkiego? Pomoc 4: Słowniki

Jedynym obszernym słownikiem polsko-szwedzkim w formie drukowanej jest ten od PWN autorstwa Jacka Kubitsky’ego, choć często staje się on powodem żartów ze względu na wiele przestarzałych sformułowań. Bezpieczniej jest korzystać ze słowników internetowych, takich jak:

1. Svenska Akademiens Ordböcker;
2. Bab.la;
3. Folkets lexikon;
4. Lexin.

Szwedzki online można ćwiczyć na wiele sposobów, o czym piszę w poniższym artykule: