Co jest lepsze od ćwiczenia gramatyki? Cała seria gramatyczna (jak to na Siłkę przystało)! Język szwedzki na czasie przybliży Wam nieco zawiłości związane ze szwedzkimi czasami.
Nie będzie to dużym zaskoczeniem, jeśli zaczniemy od tego, że język szwedzki ma kilka czasów. W tym artykule będziemy zajmować się czasem teraźniejszym, jakim jest czas Presens. Nad merytoryczną stroną serii czuwać będzie Aleksandra Wiśniewska, lektorka szkoły języka szwedzkiego Dalarna.
Kiedy używamy czasu Presens?
Jest używany, aby wyrazić…
1. To, co dzieje się w danej chwili i jest aktualne:
Karl arbetar i Lund. Karl pracuje w Lund.
2. Sytuację ogólną lub zwyczaj:
Vi åker tåg till arbetet. Do pracy jeździmy pociągiem.
Det blåser mycket på hösten. Jesienią dużo wieje.
Hennes man städar på onsdagar. Jej mąż sprząta w środy.
3. Wydarzenie przyszłe, kiedy dodamy w zdaniu okolicznik czasu wyrażający przyszłość, np. imorgon (‘jutro’), nästa år (‘w przyszłym roku’), om 2 dagar (‘za 2 dni’):
Min syster kommer på besök nästa vecka. Moja siostra przyjedzie z wizytą w przyszłym tygodniu.
Vi gifter oss om ett halvt år. Bierzemy ślub za pół roku.
Czas presens – tworzenie form
Czasowniki w czasie Presens przybierają następujące końcówki:
-ar
-er
-r
-s
Naszą formą wyjściową jest zawsze forma podstawowa – rdzeń czasownika.
Czasowniki, których rdzeń kończy się na –a, otrzymują końcówkę –r, na przykład:
öppna – (jag) öppnar – ‘otwieram’
klara – (jag) klarar – ‘radzę sobie’
W innych przypadkach, kiedy rdzeń czasownika kończy się na spółgłoskę, czasowniki w czasie Presens otrzymują końcówę –er, na przykład:
köp – (jag) koper – ‘kupuję’
ring – (jag) ringer – ‘dzwonię’
Ale w języku szwedzkim istnieją również krótkie czasowniki, których rdzeń kończy się na długą samogłoskę i które w czasie Presens są jednosylabowe. W takich przypadkach dodajemy –r, na przykład:
tro – (jag) tror – ‘wierzę, wydaje mi się’
nå – (jag) når – ‘osiągam’
Rdzeń czasowników z grupy Deponensverb zawsze kończy się na –s i taką samą formę mają one w czasie Presens. Bez –s na końcu czasownik albo nie istnieje, albo miałby inne znaczenie. Na przykład:
andas – (jag) andas – ‘oddycham’
hoppas – (jag) hoppas – ‘mam nadzieję’
Ponadto pamiętajmy, że w języku szwedzkim istnieją również czasowniki mocne i nieregularne, które mogą mieć inną końcówkę w czasie Presens. Do nich należą np. czasowniki modalne (kunna – jag kan). Ich należy nauczyć się na pamięć.
Możliwy szyk zdania pojedynczego w czasie Presens
