Rosyjski na poziomie B1–B2: samodzielna nauka

Kiedyśmy poznali cyrylicę (a tak naprawdę grażdankę), przerazili się jej wyglądem, spróbowali się z nią zaprzyjaźnić i odkryli, że dzięki znajomości innego systemu pisma można szyfrować wiadomości, a przy tym świetnie się bawić (lub na odwrót), przyszedł czas na naukę rosyjskiego z prawdziwego zdarzenia. Języku rosyjski na poziomie B1–B2, давай, приходи быстрее! 

- Autopromocja -

Gdybym miała wskazać, co dla osób chcących wejść na poziom średniozaawansowany będzie największym problemem, od razu i bez wahania wskazałabym gramatykę. Rosyjski jest cudownym językiem fleksyjnym, z przepiękną deklinacją i koniugacją oraz ciekawymi wariantami odmiany. Trzecia deklinacja (rodzaj żeński zakończony na –ь, który częściowo przypomina rodzaj męski). Dopełniacz liczby mnogiej rzeczowników zależny od rodzaju liczby pojedynczej (i kilku innych czynników). Przymiotniki twardo- i miękkotematowe (albo takie „obojniaczki”, które łączą w najmniej spodziewanych momentach obie odmiany). Akcent w czasownikach przechodzący z tematu na końcówkę (co potem wpływa na formy trybu rozkazującego)… Tak, gramatyka jest ważna w życiu.

Rosyjski na poziomie B1–B2: gramatyka

Polskie pomoce gramatyczne (i leksykalno-gramatyczne)

• M. Froelichowa, M. Kwiatkowski, S. Łaszewski, Gramatyka języka rosyjskiego, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1962 – mój numer jeden, jeśli chodzi o kompleksowe omówienie gramatyki. Cudownie przystępne tablice z krótkim wyjaśnieniem. Oczywiście, to nie wszystko, co może zaoferować Wam rosyjski, ale na resztę przyjdzie czas. Jak zdobędziecie, nie wypuszczajcie z rąk. A potem przekazujcie dalej!
• K. Łukasiak, Rosyjski w tłumaczeniach. Gramatyka. Część 3, Preston Publishing, Warszawa 2020 – seria polecana przez wielu użytkowników, zresztą jak cały cykl „... w tłumaczeniach”. Dołączam do polecających. Na stronie wydawnictwa można zakupić tę część lub całą serię (aż do poziomu C1, bo wydano już czwartą część).
• A. Wrzesińska, От а до я. Część 2 i 3 – podręcznik dla dorosłych, druga część to poziom A2/B1, trzecia B2. Leksyka i gramatyka podane przystępnie. Więcej informacji znajdziecie na stronie wydawcy.
• wszelkiej maści repetytoria i książki przygotowujące do matury (która jest na poziomie od B1 wzwyż). W poprzedniej części polecałam chociażby książki WSiP i PWN: Грамматика без проблем, Вот грамматика!, Вот лексика! – na rynku jest spory wybór, chociaż i tak według mnie najlepsza pozostaje gramatyka Froelichowej i pozostałych autorów.
• „Остановка Россия!” – polskie czasopismo do nauki rosyjskiego oscylujące według mnie wokół poziomów A2–B1. (Niestety nigdzie nie jest podany dokładny poziom, ale jak zaznaczają wydawcy, to pozycja dla osób uczących się już rosyjskiego). Aktualna tematyka, merytoryka, ciekawa szata graficzna, dodatki na stronie internetowej (nagrania mp3 czy listy słówek z danego numeru) na pewno są ogromnym atutem tej propozycji. Chociaż sama nie korzystałam z „Ostanowki” podczas uczenia się rosyjskiego, to wiem, że ma ona swoich wiernych fanów wśród Siłaczy.
• M. Olechnowicz, O. Spirydowicz, Gramatyka dydaktyczna języka rosyjskiego. Podręcznik dla szkół wyższych, Warszawa 1979 – dla chętnych, ponieważ jest podręcznik akademicki podzielony na dwie części: część I (stricte gramatyczna, rozbudowana) to dla mnie poziom B2/B2+; część druga – B1 i wzwyż (chociaż pewne zagadnienia zaczerpnięte są z poziomu A). Rekomenduję tym wszystkim, którzy czują się już na tyle pewnie w rosyjskim, że będą w stanie zrozumieć zamysł autorów (bo jak sami napisali we wstępie do książki, części są ze sobą ściśle powiązane). Świetne źródło do utrwalenia i usystematyzowania swojej wiedzy oraz do późniejszych powtórek; również jako pierwsza pomoc w czasach kryzysu i niepamięci (nieprzypadkowo dedykowana przez autorów studentom, uczestnikom lektoratów, nauczycielom języka rosyjskiego).

Rosyjskie pomoce gramatyczne (i leksykalno-gramatyczne)

• A. Machnacz, Iz pierwych ust/Из первых уст, wyd. Kram, Warszawa 2016 oraz С. Чернышов, А. Чернышова Поехали!, wyd. Златоуст, Санкт-Петербург 2016 – podręczniki po rosyjsku, pojawiły się już w artykule z pomocami na poziomie A. Część druga to u Machnacza poziom około B1–B1+, u Czernyszowów – poziom A2–B1.
• Тесты, тесты, тесты… (часть первая и вторая, I и II сертификационные уровни), Златоуст, Санкт-Петербург 2012 – dobra powtórka do egzaminów, głównie TRKI, ale ja wykorzystuję je też do polskiej matury. Pierwsza część zawiera trzy poziomy (A1–B1), B1 to właśnie I poziom certyfikacyjny. Pierwszą część można kupić, druga na razie nie jest dostępna.
• Требования по русскому языку как иностранному. Первый уровень. Общее владение oraz Государственный образовательный стандарт по русскому языку как иностранному. Второй уровень. Общее владение – wymagania związane z egzaminem ТРКИ 1 i 2. Linki prowadzą do oficjalnego źródła (Головной центр тестирования иностранных граждан МГУ имени М.В. Ломоносова). Dostępna jest także wersja papierowa wymagań na poziomie B1.
• Лексический минимум – polecałam w poprzednim artykule, polecam i teraz, chociaż kupić można tylko zbiór słownictwa z poziomu B1.
• Seria zielonych książek Русский язык как иностранный – bardzo przystępne opracowania różnych zagadnień języka rosyjskiego, warto się zaopatrzyć (przykładowa część, związana akurat z leksyką i słowotwórstwem).
• Л.Н. Булгакова, И.В. Захаренко, В.В. Красных, Мои друзья падежи. Грамматика в диалогах, wyd. Русский Язык Курсы, Москва 2011 – autorzy zakładają, że z tej pomocy będą korzystać obcokrajowcy już na poziomie A2, ale myślę, że może być świetnym materiałem do nauki na poziomie B.
• А.В. Величко, О.Н. Башлакова, Какой падеж? Какой предлог? Глагольное и именное управление, wyd. Русский Язык Курсы, Москва 2011 – autorzy zaznaczają, że to książka dla osób znających już dobrze podstawy, dla mnie to poziom od B1/B1+.
• Р.К. Боженкова, Н.А. Боженкова, Уроки русского. Учебник для иностранных студентов нефилологических  факультетов гуманитарных вузов (B1), wyd. Русский Язык Курсы, Москва 2011 – podręcznik akademicki, składa się z modułów dotyczących nauk humanistycznych oraz ścisłych i przyrodniczych,
• Н.В. Баско, Изучаем русский, узнаем Россию, wyd. Флинта, Москва 2009 – pozycja bardziej związana z kulturą Rosji i stereotypami na ten temat, ale w takiej formie także ciekawie jest poznawać gramatykę (o to zadbała zresztą sama autorka). Uwagę zwraca także to, że dużo miejsca poświęcono tutaj stylistyce.

Księgarnie online

Więcej materiałów, które mogą przydać się na tym poziomie (leksykalno-gramatycznych), znajdziecie na stronie księgarń rosyjskich: knizka.pl, ksiegarniarosyjska.pl (chociaż trzeba być ostrożnym, bo część proponowanych książek na poziomie B2 to raczej poziom B2/C1. Tutaj znajdą się też książki uproszczone, na przykład klasyki literatury rosyjskiej). Warto też spojrzeć na pozycje dwujęzyczne (polsko-rosyjskie), z których można korzystać już od poziomu B1 (chociażby seria książek wydawnictwa [ze słownikiem]). Ebooki kupicie/wypożyczycie na litres.ru, a także na litres.pl — polskojęzycznej filii.

Źródła online

• Краткая русская грамматика – dostępna online dzięki projektowi «СЛОВАРИ.РУ» stworzonemu przez Instytut rosyjskiego języka im. W.W. Winogradowa Rosyjskiej Akademii Nauk oraz firmy «Словари.ру». Twórcy chcą krzewić język rosyjski i rosyjską kulturę, dlatego udostępniają w wersji elektronicznej słowniki i pomoce gramatyczne.
• portale орфо.ру oraz грамота.ру – pomocne pomoce dostępne od ręki, skarbnice wiedzy gramatycznej.  Orfo oferuje także płatne programy do sprawdzenia pisowni. Gramota, zbudowana na bazie różnych słowników, pozwala znaleźć zasady pisowni (ortografii i interpunkcji) oraz zastosować je w praktyce.

Rosyjski na poziomie B1–B2: Internet (mniej gramatyczny)

Sporo zasobów internetowych polecałam przy okazji artykułu o całkowitym zanurzeniu w rosyjskim. Można je spokojnie wdrażać na tym etapie. O ile wcześniej były one raczej dodatkiem kulturowym, tak teraz radio, telewizja, strony zwykłe internetowe czy te w mediach społecznościowych (wraz z grupami) powinny stać się nieodłącznym towarzyszem. A jeśli tak, to treści w języku rosyjskim warto dostosować do swoich potrzeb. Dzięki temu łatwiej i przyjemniej uczyć się języka, a docelowo – zapomnieć, że się uczymy. W tej części podam te materiały, o których jeszcze nie pisałam albo pisałam, ale warto przypomnieć.

Moje najnowsze odkrycia, którymi chciałabym się z Wami podzielić:

• Rossotrudnichestvo (Россотрудничество) – oficjalny fanpage rosyjskiej organizacji rządowej – Federalnej Agencji ds. Wspólnoty Niepodległych Państw, Rodaków Mieszkających za Granicą i Międzynarodowej Współpracy Humanitarnej. Autorzy publikują interesujące posty dotyczące kultury rosyjskiej i języka, a z ich oficjalnej strony można się wiele dowiedzieć o różnych inicjatywach (na przykład o projekcie Российское цифровое сотрудничество dotyczącym edukacji w wersji cyfrowej). Naprawdę warto śledzić, nawet jeśli nie po drodze nam z polityką samej Rosji.
• История.РФ – portal z artykułami poświęconymi historii Rosji (pisanymi z perspektywy rosyjskiej) oraz wieloma materiałami i inicjatywami związanymi z tą tematyką. Osobom interesującym się historią polecam zakładkę Исторические тесты, gdzie znajdują się fragmenty egzaminów maturalnych z historii. Rosyjski odpowiednik matury to Единственный государственный экзамен (ЕГЭ).
• Russia Beyond – teoretycznie po angielsku, ale zmieniłam język i podaję link do wersji rosyjskojęzycznej o kulturze Rosji.
• Русское географическое общество – portal organizacji założonej w 1845 roku. Bierzcie i korzystajcie, jeśli chcecie poznać Rosję od strony turysty i podróżnika.
• russia.travel – podróży nigdy dość. Nigdy w Rosji, która pod względem etnograficznym jest bardzo złożonym krajem.
• Arctic Megapedia – portal na wzór Wikipedii o małolicznych narodach Rosji (wejdziecie do niego też z Facebooka, adres jest tam podany). Przewspaniała inicjatywa, o której dowiedziałam się, kiedy byłam na konferencji w Soczi w grudniu 2019 roku poświęconej językowi rosyjskiemu i kulturze (nieprzypadkowo Soczi to motyw przewodni grafik tego wpisu).
• Фонд Русский мир (russkiymir.ru) – przypomniany mi dzisiaj (16.12.2020) przez p. Magdalenę Ziółek-Wojnar na szkoleniu dla rusycystów, za co serdecznie dziękuję! Ciekawy portal z mnóstwem wiadomości na temat języka rosyjskiego i rosyjskiej kultury. Ta fundacja była jednym z patronów zeszłorocznej konferencji w Soczi (w tym roku ta konferencja była – z oczywistych względów – przeniesiona do świata onlajn).

Kursy, materiały audio i wideo

• Interaktywne kursy Instytutu Puszkina (poziom B1 oraz B2),
• kurs Русский как иностранный Petersburskiego Uniwersytetu Państwowego  (poziom B1+ oraz B2),
• projekt Russian with Max (polecałam na poziomie A, polecam i tutaj, bo na stronie znajdziecie też trudniejsze teksty z nagraniami i odcinki podcastów; niżej polecam też kanał na YouTube – trudno znaleźć odnośnik na stronie, a także i poziom filmików jest zróżnicowany).
• autoryzowane* (nie oszukujmy się, jak się wpisze hasła: аудиокнига, аудиоспектакль, радиоспектакль, радиопостановка, to znajdziemy ogrom różnych stron i kanałów) strony z audiobookami  i słuchowiskami: Аудиокниги Клуб, Союз.Аудиокниги,
• stacje radiowe i podcasty: Радио России, Эхо Москвы, РИА Новости, BBC News Русская служба, lista polecanych podcastów w obszarze rozwoju osobistego. Dużo różnych podcastów po rosyjsku znajdziecie chociażby na Spotify. Niżej podaję kilka wybranych, które zawierają ciekawe i dość krótkie odcinki (do pół godziny):
  • Русская литература. Дмитрий Быков. «Сто лет – сто лекций»,
  • История Древнего мира,
  • Для ума,
  • Деньги на Свободе,
  • Диалоги о финансовой грамотности в Германии,
  • Спортивное радио «Движение»,
  • Спорт сегодня łotewskiego radia Latvijas Radio 4,
  • Еда иногда,
  • ПодкаСТ.105, ale dla ludzi o mocnych nerwach, bo tematyka związana z zabójstwami,
• wybrane stacje telewizyjne i kanały na YouTube: Первый канал (dużo dostępnych programów i filmów, polecam dokumenty – zwłaszcza ten, Мифы о России. Русская угроза». Документальный цикл – i programy rozrywkowe), BBC News Русская служба (dostępne tylko wideo, ale i tak warto), Открыто о России / Open talk about Russia, Россия 1 (polecam wideo z czerwca 2020 roku: dokument Россия. Кремль. Путин oraz wywiad z Putinem w cyklu «Москва. Кремль. Путин»), Russian with Max.

Rosyjski na poziomie B2 w praktyce: przykładowy plan nauki

Joanna

A jakby ktoś chciał poznać moją językową przygodę, to zapraszam tutaj, do miniwywiadu 🙂 I do dyskusji również zapraszam 😀